وَحَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ حَدَّثَنَا عَبْدَةُ بْنُ سُلَيْمَانَ وَعَبْدُ اللَّهِ بْنُ نُمَيْرٍ ح وَحَدَّثَنَا ابْنُ نُمَيْرٍ حَدَّثَنِى أَبِى كِلاَهُمَا عَنْ عُبَيْدِ اللَّهِ بِهَذَا الإِسْنَادِ [أَخْبَرَنِى نَافِعٌ عَنِ ابْنِ عُمَرَ "مَا حَقُّ امْرِئٍ مُسْلِمٍ لَهُ شَىْءٌ يُرِيدُ أَنْ يُوصِىَ فِيهِ يَبِيتُ لَيْلَتَيْنِ إِلاَّ وَوَصِيَّتُهُ مَكْتُوبَةٌ عِنْدَهُ"] غَيْرَ أَنَّهُمَا قَالاَ "وَلَهُ شَىْءٌ يُوصِى فِيهِ." وَلَمْ يَقُولاَ "يُرِيدُ أَنْ يُوصِىَ فِيهِ."

Bize Ebu Bekir b. Ebu Şeybe, ona Abde b. Süleyman ve Abdullah b. Nümeyr; (T) Bize İbn Nümeyr, ona babası, o ikisine de Übeydullah bu isnadla rivayette bulunmuş, an­cak ikisi de "لَهُ شَىْءٌ يُوصِى فِيهِ (yanında vasiyet edeceği şey)" ifadesini kullanmış, "يُرِيدُ أَنْ يُوصِىَ فِيهِ (vasiyet edilmesini istediği)" ifadesini kullanmamışlardır.

Açıklama: Rivayetin tam metni için M004204 numaralı hadise bakınız.

• Müslim Sahîh-i Müslim Vasiyyet 4205, /681

وَحَدَّثَنَا أَبُو كَامِلٍ الْجَحْدَرِىُّ حَدَّثَنَا حَمَّادٌ يَعْنِى ابْنَ زَيْدٍ ح وَحَدَّثَنِى زُهَيْرُ بْنُ حَرْبٍ حَدَّثَنَا إِسْمَاعِيلُ - يَعْنِى ابْنَ عُلَيَّةَ - كِلاَهُمَا عَنْ أَيُّوبَ ح وَحَدَّثَنِى أَبُو الطَّاهِرِ أَخْبَرَنَا ابْنُ وَهْبٍ أَخْبَرَنِى يُونُسُ ح وَحَدَّثَنِى هَارُونُ بْنُ سَعِيدٍ الأَيْلِىُّ حَدَّثَنَا ابْنُ وَهْبٍ أَخْبَرَنِى أُسَامَةُ بْنُ زَيْدٍ اللَّيْثِىُّ ح وَحَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ رَافِعٍ حَدَّثَنَا ابْنُ أَبِى فُدَيْكٍ أَخْبَرَنَا هِشَامٌ - يَعْنِى ابْنَ سَعْدٍ - كُلُّهُمْ عَنْ نَافِعٍ عَنِ ابْنِ عُمَرَ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم. بِمِثْلِ حَدِيثِ عُبَيْدِ اللَّهِ وَقَالُوا جَمِيعًا "لَهُ شَىْءٌ يُوصِى فِيهِ." إِلاَّ فِى حَدِيثِ أَيُّوبَ فَإِنَّهُ قَالَ "يُرِيدُ أَنْ يُوصِىَ فِيهِ." كَرِوَايَةِ يَحْيَى عَنْ عُبَيْدِ اللَّهِ.

Bize Ebu Kamil el-Cahderî, ona Hammad b. Zeyd; (T) Bize Züheyr b. Harb, ona İsmail b. Uleyye, o ikisine Eyyüb; (T) Bize Ebu Tahir, ona İbn Vehb, ona Yunus; (T) Bize Harun b. Said el-Eylî, ona İbn Vehb, ona Üsame b. Zeyd el-Leysî; (T) Bize Muhammed b. Râfî', ona İbn Ebu Fudeyk, ona Hişam b. Sa'd, onlara Nafi', ona da İbn Ömer, Hz. Peygamber'den Ubeydullah hadisinin benzerini rivayet etmiş ve tüm raviler "لَهُ شَىْءٌ يُوصِى فِيهِ (yanında vasiyet edeceği şey)" ifadesini kullanmış, sadece Eyyüb, Yahya'nın da rivayet ettiği gibi "يُرِيدُ أَنْ يُوصِىَ فِيهِ (vasiyet edilmesini istediği)" ifadesini kullanmıştır.

Açıklama: Rivayetin tam metni için M004204 numaralı hadise bakınız.

• Müslim Sahîh-i Müslim Vasiyyet 4206, /681

حَدَّثَنَا أَبُو خَيْثَمَةَ زُهَيْرُ بْنُ حَرْبٍ وَمُحَمَّدُ بْنُ الْمُثَنَّى الْعَنَزِىُّ - وَاللَّفْظُ لاِبْنِ الْمُثَنَّى - قَالاَ حَدَّثَنَا يَحْيَى - وَهُوَ ابْنُ سَعِيدٍ الْقَطَّانُ - عَنْ عُبَيْدِ اللَّهِ أَخْبَرَنِى نَافِعٌ عَنِ ابْنِ عُمَرَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ "مَا حَقُّ امْرِئٍ مُسْلِمٍ لَهُ شَىْءٌ يُرِيدُ أَنْ يُوصِىَ فِيهِ يَبِيتُ لَيْلَتَيْنِ إِلاَّ وَوَصِيَّتُهُ مَكْتُوبَةٌ عِنْدَهُ."

Bize Ebu Hayseme Züheyr b. Harb ve Muhammed b. Müsenna el-Anezî, o ikisine Yahya b. Said el-Kattan, ona Ubeydullah, ona Nafi', ona da İbn Ömer'in rivayet ettiğine göre Rasulullah (sav) şöyle buyurmuştur: "Vasiyet etmek istediği bir şeyi bulunup da üzerinden iki gece ge­çen bir Müslümana yaraşan şey vasiyetinin yanında yazılı bulunmasıdır."

• Müslim Sahîh-i Müslim Vasiyyet 4204, /681

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ يُوسُفَ حَدَّثَنَا مَالِكُ بْنُ مِغْوَلٍ حَدَّثَنَا طَلْحَةُ قَالَ سَأَلْتُ عَبْدَ اللَّهِ بْنَ أَبِى أَوْفَى أَوْصَى النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم فَقَالَ لاَ . فَقُلْتُ كَيْفَ كُتِبَ عَلَى النَّاسِ الْوَصِيَّةُ ، أُمِرُوا بِهَا وَلَمْ يُوصِ قَالَ أَوْصَى بِكِتَابِ اللَّهِ.

Bize Muhammed b. Yusuf, ona Malik b. Miğvel, ona da Talha şöyle demiştir: Ben Abdullah b. Ebu Evfâ'ya “Peygamber (sav) vasiyet etti mi?” diye sordum, “hayır” dedi. “öyleyse insanlara vasiyet etmeleri nasıl farz kılındı, ya da emredildi?” dedim. İbn Ebu Evfâ “Hz. Peygamber (sav) Allah'ın Kitabı'yla vasiyeti farz kıldı” dedi.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Fezâilü'l-Kur'an 18, 2/318

أَخْبَرَنَا قُتَيْبَةُ بْنُ سَعِيدٍ قَالَ حَدَّثَنَا الْفُضَيْلُ عَنْ عُبَيْدِ اللَّهِ عَنْ نَافِعٍ عَنِ ابْنِ عُمَرَ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم « مَا حَقُّ امْرِئٍ مُسْلِمٍ لَهُ شَىْءٌ يُوصَى فِيهِ أَنْ يَبِيتَ لَيْلَتَيْنِ إِلاَّ وَوَصِيَّتُهُ مَكْتُوبَةٌ عِنْدَهُ » .

Bize Kuteybe b. Saîd, ona Fudayl b. Übeydullah, ona Nafi, ona da İbn Ömer'den rivayet edildiğine göre Peygamber (sav) şöyle buyurmuştur: "Vasiyet edeceği bir şeyi bulunup da vasiyeti yanında yazılı bulunmadıkça iki gece yatmak Müslüman bir kişiye yaraşmaz."

• Nesâî Sünen-i Nesâî Vesâyâ 1, /2327

أَخْبَرَنَا مُحَمَّدُ بْنُ سَلَمَةَ قَالَ حَدَّثَنَا ابْنُ الْقَاسِمِ عَنْ مَالِكٍ عَنْ نَافِعٍ عَنِ ابْنِ عُمَرَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ « مَا حَقُّ امْرِئٍ مُسْلِمٍ لَهُ شَىْءٌ يُوصَى فِيهِ يَبِيتُ لَيْلَتَيْنِ إِلاَّ وَوَصِيَّتُهُ مَكْتُوبَةٌ عِنْدَهُ » .

Bize Muhammed b. Seleme, ona İbn Kasım, ona Malik, ona Nafi, ona da İbn Ömer'den rivayet edildiğine göre Peygamber (sav) şöyle buyurmuştur: "Vasiyet edeceği bir şeyi bulunup da vasiyeti yanında yazılı bulunmadıkça iki gece yatmak Müslüman bir kişiye yaraşmaz."

• Nesâî Sünen-i Nesâî Vesâyâ 1, /2327

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ مَعْمَرٍ حَدَّثَنَا رَوْحُ بْنُ عَوْفٍ عَنْ نَافِعٍ عَنِ ابْنِ عُمَرَ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم قَالَ « مَا حَقُّ امْرِئٍ مُسْلِمٍ يَبِيتُ لَيْلَتَيْنِ وَلَهُ شَىْءٌ يُوصِى بِهِ إِلاَّ وَوَصِيَّتُهُ مَكْتُوبَةٌ عِنْدَهُ » .

Bize Muhammed b. Ma'mer, ona Ravh b. Avf, ona Nafi, ona da İbn Ömer'den rivayet edildiğine göre Peygamber (sav) şöyle buyurmuştur: "Vasiyet edeceği bir şeyi bulunup da vasiyeti yanında yazılı bulunmadıkça iki gece yatmak Müslüman bir kişiye yaraşmaz."

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Vesâyâ 2, /437

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ يُوسُفَ حَدَّثَنَا وَرْقَاءُ عَنِ ابْنِ أَبِى نَجِيحٍ عَنْ عَطَاءٍ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ قَالَ : كَانَ الْمَالُ لِلْوَلَدِ ، وَكَانَتِ الْوَصِيَّةُ لِلْوَالِدَيْنِ وَالأَقْرَبِينَ ، فَنَسَخَ اللَّهُ مِنْ ذَلِكَ مَا أَحَبَّ ، فَجَعَلَ لِلذَّكَرِ مِثْلَ حَظِّ الأُنْثَيَيْنِ ، وَجَعَلَ لِلأَبَوَيْنِ لِكُلِّ وَاحِدٍ مِنْهُمَا السُّدُسَ وَالثُّلُثَ ، وَجَعَلَ لِلْمَرْأَةِ الثُّمُنَ وَالرُّبُعَ ، وَلِلزَّوْجِ الشَّطْرَ وَالرُّبُعَ.

Bize Muhammed b. Yusuf, ona Verka, ona İbn Ebu Necih, ona Atâ, ona da İbn Abbas (ra) şöyle demiştir: (Önceden kişi öldüğünde) malı, çocuğunun olurdu. Ana-baba ve yakınlara ise vasiyet yapılırdı. Sonra Allah dilediği hükmü kaldırdı ve erkeğe, kadının iki katı; ana-babadan her birine (çocuğu varsa) altıda bir, (yoksa) üçte bir; kadına (çocuğu varsa) sekizde bir, (yoksa) dörtte bir; kocaya ise (çocuğu yoksa) yarı, (varsa) dörtte bir pay verilmesine hükmetti.

• Dârimî Sünen-i Dârimî Vesâyâ 28, 4/2063

حَدَّثَنَا يَزِيدُ بْنُ هَارُونَ أَخْبَرَنَا يَحْيَى أَنَّ أَبَا بَكْرِ بْنَ مُحَمَّدِ بْنِ عَمْرِو بْنِ حَزْمٍ أَخْبَرَهُ : أَنَّ غُلاَماً بِالْمَدِينَةِ حَضَرَهُ الْمَوْتُ وَوَرَثَتُهُ بِالشَّامِ وَأَنَّهُمْ ذَكَرُوا لِعُمَرَ أَنَّهُ يَمُوتُ ، فَسَأَلُوهُ أَنْ يُوصِىَ فَأَمَرَهُ عُمَرُ أَنْ يُوصِىَ فَأَوْصَى بِبِئْرٍ يُقَالُ لَهَا بِئْرُ جُشَمَ ، وَإِنَّ أَهْلَهَا بَاعُوهَا بِثَلاَثِينَ أَلْفاً ، ذَكَرَ أَبُو بَكْرٍ أَنَّ الْغُلاَمَ كَانَ ابْنَ عَشْرِ سِنِينَ أَوْ ثِنْتَىْ عَشْرَةَ .

Bize Yezid b. Hârûn, ona Yahya, ona Ebu Bekir b. Muhammed b. Amr b. Hazm şöyle rivayet etmiştir: Medine'de ölmekte olan bir çocuğun, mirasçıları Şam'da iken, Hz. Ömer'e çocuğun ölmek üzere olduğunu söyleyip, onun vasiyet etmesinin sağlanmasını talep etmişler. Bunun üzerine Hz. Ömer de ona vasiyet etmesini emretmiş, çocuk da Cuşem Kuyusu denilen bir kuyuyu vasiyet etmiş. Ailesi bu Kuyuyu otuz bin (dirheme) satmışlar. Râvi Ebu Bekir bu çocuğun on ya da on iki yaşlarında olduğunu belirtmiştir.

• Dârimî Sünen-i Dârimî Vesâyâ 38, 4/2074

حَدَّثَنَا هَارُونُ بْنُ مَعْرُوفٍ حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ وَهْبٍ أَخْبَرَنِى عَمْرٌو - وَهْوَ ابْنُ الْحَارِثِ - عَنِ ابْنِ شِهَابٍ عَنْ سَالِمٍ عَنْ أَبِيهِ أَنَّهُ سَمِعَ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ: "مَا حَقُّ امْرِئٍ مُسْلِمٍ لَهُ شَىْءٌ يُوصِى فِيهِ يَبِيتُ ثَلاَثَ لَيَالٍ إِلاَّ وَوَصِيَّتُهُ عِنْدَهُ مَكْتُوبَةٌ." [قَالَ عَبْدُ اللَّهِ بْنُ عُمَرَ مَا مَرَّتْ عَلَىَّ لَيْلَةٌ مُنْذُ سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ ذَلِكَ إِلاَّ وَعِنْدِى وَصِيَّتِى.]

• Müslim Sahîh-i Müslim Vasiyyet 4207, /681