أَخْبَرَنَا أَبُو الْعَبَّاسِ بْنُ الْفَضْلِ بْنِ عَلِىِّ بْنِ مُحَمَّدٍ الإِسْفَرَائِينِىُّ أَخْبَرَنَا بِشْرُ بْنُ أَحْمَدَ حَدَّثَنَا إِبْرَاهِيمُ بْنُ عَلِىٍّ حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ يَحْيَى أَخْبَرَنَا هُشَيْمٌ فَذَكَرَهُ بِمِثْلِهِ. رَوَاهُ مُسْلِمٌ فِى الصَّحِيحِ عَنْ يَحْيَى بْنِ يَحْيَى وَعَنْ أَبِى بَكْرِ بْنِ أَبِى شَيْبَةَ.وَرُوِّينَا فِى بَابِ الْكَفَاءَةِ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ عَنِ النَّبِىِّ -صلى الله عليه وسلم- :« وَفِرَّ مِنَ الْمَجْذُومِ فِرَارَكَ مِنَ الأَسَدِ ».

Açıklama: Kültürümüzde Hadisler projesini ilgilendiren kısım: فِرَّ مِنْ الْمَجْذُومِ فِرَارَكَ مِنْ الْأَسَدِ

• Beyhakî Sünen-i Kebir Nikah 14363, 14/433

حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرٍ وَمُجَاهِدُ بْنُ مُوسَى وَمُحَمَّدُ بْنُ خَلَفٍ الْعَسْقَلاَنِىُّ قَالُوا حَدَّثَنَا يُونُسُ بْنُ مُحَمَّدٍ حَدَّثَنَا مُفَضَّلُ بْنُ فَضَالَةَ عَنْ حَبِيبِ بْنِ الشَّهِيدِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْمُنْكَدِرِ عَنْ جَابِرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم أَخَذَ بِيَدِ رَجُلٍ مَجْذُومٍ فَأَدْخَلَهَا مَعَهُ فِى الْقَصْعَةِ ثُمَّ قَالَ « كُلْ ثِقَةً بِاللَّهِ وَتَوَكُّلاً عَلَى اللَّهِ » .

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Tıb 44, /573

حَدَّثَنَا عَبْدُ الرَّحْمَنِ بْنُ إِبْرَاهِيمَ حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ نَافِعٍ عَنِ ابْنِ أَبِى الزِّنَادِ ح وَحَدَّثَنَا عَلِىُّ بْنُ أَبِى الْخَصِيبِ حَدَّثَنَا وَكِيعٌ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سَعِيدِ بْنِ أَبِى هِنْدٍ جَمِيعًا عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَمْرِو بْنِ عُثْمَانَ عَنْ أُمِّهِ فَاطِمَةَ بِنْتِ الْحُسَيْنِ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ أَنَّ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم قَالَ « لاَ تُدِيمُوا النَّظَرَ إِلَى الْمَجْذُومِينَ » .

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Tıb 44, /573

حَدَّثَنَا إِبْرَاهِيمُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ يُوسُفَ بْنِ سَرْحٍ الْفِرْيَابِىُّ حَدَّثَنَا عَمْرُو بْنُ بَكْرٍ السَّكْسَكِىُّ حَدَّثَنَا إِبْرَاهِيمُ بْنُ أَبِى عَبْلَةَ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا أُبَىٍّ ابْنَ أُمِّ حَرَامٍ وَكَانَ قَدْ صَلَّى مَعَ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم الْقِبْلَتَيْنِ يَقُولُ سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَقُولُ « عَلَيْكُمْ بِالسَّنَى وَالسَّنُّوتِ فَإِنَّ فِيهِمَا شِفَاءً مِنْ كُلِّ دَاءٍ إِلاَّ السَّامَ . قِيلَ يَا رَسُولَ اللَّهِ وَمَا السَّامُ قَالَ « الْمَوْتُ » . قَالَ عَمْرٌو قَالَ ابْنُ أَبِى عَبْلَةَ السَّنُّوتُ الشِّبِتُّ . وَقَالَ آخَرُونَ بَلْ هُوَ الْعَسَلُ الَّذِى يَكُونُ فِى زِقَاقِ السَّمْنِ وَهُوَ قَوْلُ الشَّاعِرِ هُمُ السَّمْنُ بِالسَّنُّوتِ لاَ أَلْسَ فِيهِمُ وَهُمْ يَمْنَعُونَ جَارَهُمْ أَنْ يُقَرَّدَا

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Tıb 9, /560

حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرٍ وَمُجَاهِدُ بْنُ مُوسَى وَمُحَمَّدُ بْنُ خَلَفٍ الْعَسْقَلاَنِىُّ قَالُوا حَدَّثَنَا يُونُسُ بْنُ مُحَمَّدٍ حَدَّثَنَا مُفَضَّلُ بْنُ فَضَالَةَ عَنْ حَبِيبِ بْنِ الشَّهِيدِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْمُنْكَدِرِ عَنْ جَابِرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم أَخَذَ بِيَدِ رَجُلٍ مَجْذُومٍ فَأَدْخَلَهَا مَعَهُ فِى الْقَصْعَةِ ثُمَّ قَالَ « كُلْ ثِقَةً بِاللَّهِ وَتَوَكُّلاً عَلَى اللَّهِ » .

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Tıb 44, /573

حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرٍ وَمُجَاهِدُ بْنُ مُوسَى وَمُحَمَّدُ بْنُ خَلَفٍ الْعَسْقَلاَنِىُّ قَالُوا حَدَّثَنَا يُونُسُ بْنُ مُحَمَّدٍ حَدَّثَنَا مُفَضَّلُ بْنُ فَضَالَةَ عَنْ حَبِيبِ بْنِ الشَّهِيدِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْمُنْكَدِرِ عَنْ جَابِرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم أَخَذَ بِيَدِ رَجُلٍ مَجْذُومٍ فَأَدْخَلَهَا مَعَهُ فِى الْقَصْعَةِ ثُمَّ قَالَ « كُلْ ثِقَةً بِاللَّهِ وَتَوَكُّلاً عَلَى اللَّهِ » .

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Tıb 44, /573

حَدَّثَنَا عَبْدُ الرَّحْمَنِ بْنُ إِبْرَاهِيمَ حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ نَافِعٍ عَنِ ابْنِ أَبِى الزِّنَادِ ح وَحَدَّثَنَا عَلِىُّ بْنُ أَبِى الْخَصِيبِ حَدَّثَنَا وَكِيعٌ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سَعِيدِ بْنِ أَبِى هِنْدٍ جَمِيعًا عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَمْرِو بْنِ عُثْمَانَ عَنْ أُمِّهِ فَاطِمَةَ بِنْتِ الْحُسَيْنِ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ أَنَّ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم قَالَ « لاَ تُدِيمُوا النَّظَرَ إِلَى الْمَجْذُومِينَ » .

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Tıb 44, /573

- حَدَّثَنَا مُوسَى بْنُ إِسْمَاعِيلَ حَدَّثَنَا أَبَانُ حَدَّثَنَا قَتَادَةُ أَنَّ مُحَمَّدَ بْنَ سِيرِينَ حَدَّثَهُ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ أَنَّ نَبِىَّ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ: " إِذَا وَلَغَ الْكَلْبُ فِى الإِنَاءِ فَاغْسِلُوهُ سَبْعَ مَرَّاتٍ السَّابِعَةُ بِالتُّرَابِ " [ قَالَ أَبُو دَاوُدَ وَأَمَّا أَبُو صَالِحٍ وَأَبُو رَزِينٍ وَالأَعْرَجُ وَثَابِتٌ الأَحْنَفُ وَهَمَّامُ بْنُ مُنَبِّهٍ وَأَبُو السُّدِّىِّ عَبْدُ الرَّحْمَنِ رَوَوْهُ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ وَلَمْ يَذْكُرُوا التُّرَابَ .]

Bize Musa b. İsmail, ona Ebân, ona Katade, ona Muhammed b. Sîrîn, ona da Ebu Hureyre Hz. Peygamber'in (sav) şöyle buyurduğunu nakletmiştir: "Köpek bir kabı yaladığı zaman yedi kere yıkayın ancak yedincide onu toprakla temizleyin." Ebu Davud şöyle dedi: 'Bu hadisi Ebu Salih ve Ebu Rezîn, A'rec, Sâbit el-Ahnef, Hemmâm b. Münebbih ve Ebu's-Suddî, Ebu Hureyre'den rivayet etmişler ancak topraktan bahsetmemişlerdir.'

Açıklama: Metinde geçen sıralamanın aksine ilkinin toprakla temizlenip geri kalanların suyla yıkanmasını emreden tarikler hem ravilerinin çokluğu hem de daha fazla zabt sahibi olmaları sebebiyle tercih edilmiştir İbn Hacer, Fethu'l-bârî, (neşr. Abdülaziz b. Abdullah b. Bâz, Muhammed Fuad Abdulbâkî, Muhibbuddîn el-Hâtib), 1/276.

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Tahâret 37, /26

حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ حَنْبَلٍ حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ سَعِيدٍ عَنْ شُعْبَةَ حَدَّثَنَا أَبُو التَّيَّاحِ عَنْ مُطَرِّفٍ عَنِ ابْنِ مُغَفَّلٍ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم أَمَرَ بِقَتْلِ الْكِلاَبِ ثُمَّ قَالَ " مَا لَهُمْ وَلَهَا " فَرَخَّصَ فِى كَلْبِ الصَّيْدِ وَفِى كَلْبِ الْغَنَمِ وَقَالَ: " إِذَا وَلَغَ الْكَلْبُ فِى الإِنَاءِ فَاغْسِلُوهُ سَبْعَ مِرَارٍ وَالثَّامِنَةُ عَفِّرُوهُ بِالتُّرَابِ " [ قَالَ أَبُو دَاوُدَ وَهَكَذَا قَالَ ابْنُ مُغَفَّلٍ .]

Bize Ahmed b. Muhammed b. Hanbel, ona Yahya b. Said, ona Şu'be, ona Ebu't-Teyyâh, ona Mutarrif, ona da İbn Mugaffel şöyle demiştir: "Rasulullah (sav) köpeklerin öldürülmesini emretti. Sonra 'Bu insanların köpeklerle ne işi var?' buyurdu. Koyun ve av köpeğinin öldürülmemesine ruhsat verdi. Sonra şöyle buyurdu: 'Köpek bir kabı yaladığı zaman onu yedi kez yıkayın, sekizincide toprakla ovun." [Ebu Davud dedi ki: "İbn Mugaffel böyle dedi."]

Açıklama: "Bu insanların köpeklerle ne işi var" ifadesiyle onların kendi hallerine bırakılmasına işaret edilmektedir. Hz. Peygamber'in köpeklerin öldürülmesini emretmesi, kuduz ve benzeri salgınlar nedeniyledir. Hayat normale döndüğünde, bu uygulamaya son verilmiştir. Bu sebeple sahabe ve daha sonraki alimler arasında köpeklerin öldürüleceğine dair bir anlayış bulunmamaktadır. Yaladığı kabın biri toprakla olmak şartıyla yedi kez yıkanmasına yapılan vurgu, insanların özel yaşam alanının dışında tutulmasına yönelik beyan olarak anlaşılmıştır. Bu nedenle ihtiyaç odaklı bakımına izin verilirken, eve sokulması uygun görülmemiştir.

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Tahâret 37, /26

حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ حَدَّثَنَا يُونُسُ بْنُ مُحَمَّدٍ حَدَّثَنَا فُلَيْحُ بْنُ سُلَيْمَانَ عَنْ أَيُّوبَ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ أَبِى صَعْصَعَةَ ح وَحَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ بَشَّارٍ حَدَّثَنَا أَبُو عَامِرٍ وَأَبُو دَاوُدَ قَالاَ حَدَّثَنَا فُلَيْحُ بْنُ سُلَيْمَانَ عَنْ أَيُّوبَ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ عَنْ يَعْقُوبَ بْنِ أَبِى يَعْقُوبَ عَنْ أُمِّ الْمُنْذِرِ بِنْتِ قَيْسٍ الأَنْصَارِيَّةِ قَالَتْ دَخَلَ عَلَيْنَا رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم وَمَعَهُ عَلِىُّ بْنُ أَبِى طَالِبٍ وَعَلِىٌّ نَاقِهٌ مِنْ مَرَضٍ وَلَنَا دَوَالِى مُعَلَّقَةٌ وَكَانَ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم يَأْكُلُ مِنْهَا فَتَنَاوَلَ عَلِىٌّ لِيَأْكُلَ فَقَالَ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم « مَهْ يَا عَلِىُّ إِنَّكَ نَاقِهٌ » . قَالَتْ فَصَنَعْتُ لِلنَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم سِلْقًا وَشَعِيرًا فَقَالَ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم « يَا عَلِىُّ مِنْ هَذَا فَأَصِبْ فَإِنَّهُ أَنْفَعُ لَكَ » .

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Tıb 3, /558