- حَدَّثَنَا مَحْمُودُ بْنُ خَالِدٍ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عَائِذٍ حَدَّثَنَا الْوَلِيدُ حَدَّثَنَا عِيسَى بْنُ يُونُسَ حَدَّثَنِى فِيمَا حَدَّثَهُ ابْنٌ لِعَدِىِّ بْنِ عَدِىٍّ الْكِنْدِىِّ أَنَّ عُمَرَ بْنَ عَبْدِ الْعَزِيزِ كَتَبَ إِنَّ مَنْ سَأَلَ عَنْ مَوَاضِعِ الْفَىْءِ فَهُوَ مَا حَكَمَ فِيهِ عُمَرُ بْنُ الْخَطَّابِ رضى الله عنه فَرَآهُ الْمُؤْمِنُونَ عَدْلاً مُوَافِقًا لِقَوْلِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم "جَعَلَ اللَّهُ الْحَقَّ عَلَى لِسَانِ عُمَرَ وَقَلْبِهِ." فَرَضَ الأَعْطِيَةَ وَعَقَدَ لأَهْلِ الأَدْيَانِ ذِمَّةً بِمَا فُرِضَ عَلَيْهِمْ مِنَ الْجِزْيَةِ لَمْ يَضْرِبْ فِيهَا بِخُمُسٍ وَلاَ مَغْنَمٍ .

Açıklama: Gayr-i müslimlerden alınan gelirlerin müslümanların maslahatı için harcanacağına dair bu görüş Şâfiî mezhebi dışındaki mezheplerin de ortak görüşüdür. Şâfiî mezhebi, ehl-i kitaptan alınan bu gelirlerde de beşte birlik humus hakkı olduğuna hükmetmiştir. (Avnu'l-mabud, VIII, 127) Kültürümüzde Hadisler projesini ilgilendiren kısım: الْحَقَّ عَلَى لِسَانِ عُمَرَ

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Harâc ve'l-fey' ve'l-imâre 18, /688