حَدَّثَنَا مُوسَى بْنُ إِسْمَاعِيلَ حَدَّثَنَا حَمَّادٌ أَخْبَرَنَا يَعْلَى بْنُ عَطَاءٍ عَنْ أَبِى هَمَّامٍ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ يَسَارٍ أَنَّ أَبَا عَبْدِ الرَّحْمَنِ الْفِهْرِىَّ قَالَ شَهِدْتُ مَعَ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم حُنَيْنًا فَسِرْنَا فِى يَوْمٍ قَائِظٍ شَدِيدِ الْحَرِّ فَنَزَلْنَا تَحْتَ ظِلِّ الشَّجَرَةِ فَلَمَّا زَالَتِ الشَّمْسُ لَبِسْتُ لأْمَتِى وَرَكِبْتُ فَرَسِى فَأَتَيْتُ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم وَهُوَ فِى فُسْطَاطِهِ فَقُلْتُ 'السَّلاَمُ عَلَيْكَ يَا رَسُولَ اللَّهِ وَرَحْمَةُ اللَّهِ وَبَرَكَاتُهُ قَدْ حَانَ الرَّوَاحُ فَقَالَ: "أَجَلْ." ثُمَّ قَالَ يَا بِلاَلُ قُمْ." فَثَارَ مِنْ تَحْتِ سَمُرَةٍ كَأَنَّ ظِلَّهُ ظِلُّ طَائِرٍ فَقَالَ لَبَّيْكَ وَسَعْدَيْكَ وَأَنَا فِدَاؤُكَ. فَقَالَ " أَسْرِجْ لِى الْفَرَسَ." فَأَخْرَجَ سَرْجًا دَفَّتَاهُ مِنْ لِيفٍ لَيْسَ فِيهِ أَشَرٌ وَلاَ بَطَرٌ فَرَكِبَ وَرَكِبْنَا. وَسَاقَ الْحَدِيثَ. [ قَالَ أَبُو دَاوُدَ أَبُو عَبْدِ الرَّحْمَنِ الْفِهْرِىُّ لَيْسَ لَهُ إِلاَّ هَذَا الْحَدِيثُ وَهُوَ حَدِيثٌ نَبِيلٌ جَاءَ بِهِ حَمَّادُ بْنُ سَلَمَةَ .]

Bize Musa b. İsmail, ona Hammad, ona Ya'la b. Ata, ona Ebu Hemmam Abdullah b. Yesar, ona Ebu Abdurrahman el-Fihrî şöyle söylemiştir: Rasulullah (sav) ile birlikte Huneyn'de bulundum. Sıcağının şiddetli olduğu bir günde yürüdük. Derken bir ağacın gölgesinde konakladık. Güneş batınca teçhizatımı kuşandım ve atıma bindim. Çadırında bulunan Rasulullah'ın (sav) yanına geldim: (Esselamü aleyküm ya Rasulullah ve rahmetullahi ve berekatühü) Ey Allah'ın Rasulü! Allah'ın selamı rahmeti ve bereketi senin üzerine olsun diyerek selam verdim. Yola çıkma vakti geldi dedim. "Evet" dedi. Sonra Bilal'e, "Ey Bilal! Haydi kalk" buyurdu. Bunun üzerine Bilal, hemen buyur, emrine amadeyim. Canım sana feda olsun diyerek semure ağacının altından sıçradı. (Öyle ki) gölgesi sanki bir kuş gölgesi gibi gözüktü. Hz. Peygamber (sav): "Bana atımı eğerle" buyurdu. Bilal hemen iki tarafı liften mamul kibir veren ve gösterişten uzak bir eğer çıkardı ve atı eğerledi. Hz. Peygamber (sav) ata bindi, biz de atlarımıza bindik. Sonra Ebu Abdurrahman hadisi rivayet etti. [Ebû Davud, Ebu Abdurrahman el-Fihrî'nin bu hadisten başka hadis rivayet etmediğini söylemektedir. Bu hadis Ya'la b. Ata'nın rivayetidir. Onu kendisinden talebesi Hammad b. Seleme rivayet etmiştir.]

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Edeb 166, /1179

حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ حَدَّثَنَا يَزِيدُ بْنُ هَارُونَ أَنْبَأَنَا حَمَّادُ بْنُ سَلَمَةَ عَنْ يَعْلَى بْنِ عَطَاءٍ عَنْ وَكِيعِ بْنِ حُدُسٍ عَنْ عَمِّهِ أَبِى رَزِينٍ قَالَ قُلْتُ يَا رَسُولَ اللَّهِ أَكُلُّنَا يَرَى اللَّهَ يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَمَا آيَةُ ذَلِكَ فِى خَلْقِهِ قَالَ « يَا أَبَا رَزِينٍ أَلَيْسَ كُلُّكُمْ يَرَى الْقَمَرَ مُخْلِيًا بِهِ » . قَالَ قُلْتُ بَلَى . قَالَ « فَاللَّهُ أَعْظَمُ وَذَلِكَ آيَتُهُ فِى خَلْقِهِ » .

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Mukaddime 13, /42

حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ وَمُحَمَّدُ بْنُ الصَّبَّاحِ قَالاَ حَدَّثَنَا يَزِيدُ بْنُ هَارُونَ أَنْبَأَنَا حَمَّادُ بْنُ سَلَمَةَ عَنْ يَعْلَى بْنِ عَطَاءٍ عَنْ وَكِيعِ بْنِ حُدُسٍ عَنْ عَمِّهِ أَبِى رَزِينٍ قَالَ قُلْتُ يَا رَسُولَ اللَّهِ أَيْنَ كَانَ رَبُّنَا قَبْلَ أَنْ يَخْلُقَ خَلْقَهُ قَالَ « كَانَ فِى عَمَاءٍ مَا تَحْتَهُ هَوَاءٌ وَمَا فَوْقَهُ هَوَاءٌ (ثُمَّ خَلَقَ الْعَرْشَ عَلَى الْمَاءِ) » .

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Mukaddime 13, /42

أَخْبَرَنَا عَبْدُ الرَّحْمَنِ بْنُ مُحَمَّدٍ قَالَ حَدَّثَنَا أَبُو دَاوُدَ قَالَ حَدَّثَنَا شُعْبَةُ قَالَ أَخْبَرَنِى يَعْلَى بْنُ عَطَاءٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَلْقَمَةَ يُحَدِّثُ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم كَانَ يَتَعَوَّذُ مِنْ خَمْسٍ يَقُولُ « عُوذُوا بِاللَّهِ مِنْ عَذَابِ الْقَبْرِ وَمِنْ عَذَابِ جَهَنَّمَ وَمِنْ فِتْنَةِ الْمَحْيَا وَالْمَمَاتِ وَمِنْ شَرِّ الْمَسِيحِ الدَّجَّالِ » .

• Nesâî Sünen-i Nesâî İstiâze 49, /2440

حَدَّثَنَا مُوسَى بْنُ إِسْمَاعِيلَ حَدَّثَنَا حَمَّادٌ ح وَحَدَّثَنَا عُبَيْدُ اللَّهِ بْنُ مُعَاذٍ حَدَّثَنَا أَبِى حَدَّثَنَا شُعْبَةُ - الْمَعْنَى - عَنْ يَعْلَى بْنِ عَطَاءٍ عَنْ وَكِيعٍ - قَالَ مُوسَى - ابْنُ عُدُسٍ عَنْ أَبِى رَزِينٍ - قَالَ مُوسَى الْعُقَيْلِىُّ - قَالَ قُلْتُ يَا رَسُولَ اللَّهِ أَكُلُّنَا يَرَى رَبَّهُ قَالَ ابْنُ مُعَاذٍ مُخْلِيًا بِهِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَمَا آيَةُ ذَلِكَ فِى خَلْقِهِ قَالَ "يَا أَبَا رَزِينٍ أَلَيْسَ كُلُّكُمْ يَرَى الْقَمَرَ." قَالَ ابْنُ مُعَاذٍ "لَيْلَةَ الْبَدْرِ مُخْلِيًا بِهِ." ثُمَّ اتَّفَقَا قُلْتُ بَلَى. قَالَ "فَاللَّهُ أَعْظَمُ." قَالَ ابْنُ مُعَاذٍ قَالَ "فَإِنَّمَا هُوَ خَلْقٌ مِنْ خَلْقِ اللَّهِ فَاللَّهُ أَجَلُّ وَأَعْظَمُ."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Sünne 20, /1079

حَدَّثَنَا مُوسَى بْنُ إِسْمَاعِيلَ حَدَّثَنَا حَمَّادٌ ح وَحَدَّثَنَا عُبَيْدُ اللَّهِ بْنُ مُعَاذٍ حَدَّثَنَا أَبِى حَدَّثَنَا شُعْبَةُ - الْمَعْنَى - عَنْ يَعْلَى بْنِ عَطَاءٍ عَنْ وَكِيعٍ - قَالَ مُوسَى - ابْنُ عُدُسٍ عَنْ أَبِى رَزِينٍ - قَالَ مُوسَى الْعُقَيْلِىُّ - قَالَ قُلْتُ يَا رَسُولَ اللَّهِ أَكُلُّنَا يَرَى رَبَّهُ قَالَ ابْنُ مُعَاذٍ مُخْلِيًا بِهِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَمَا آيَةُ ذَلِكَ فِى خَلْقِهِ قَالَ "يَا أَبَا رَزِينٍ أَلَيْسَ كُلُّكُمْ يَرَى الْقَمَرَ." قَالَ ابْنُ مُعَاذٍ "لَيْلَةَ الْبَدْرِ مُخْلِيًا بِهِ." ثُمَّ اتَّفَقَا قُلْتُ بَلَى. قَالَ "فَاللَّهُ أَعْظَمُ." قَالَ ابْنُ مُعَاذٍ قَالَ "فَإِنَّمَا هُوَ خَلْقٌ مِنْ خَلْقِ اللَّهِ فَاللَّهُ أَجَلُّ وَأَعْظَمُ."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Sünne 20, /1079

حَدَّثَنَا عَفَّانُ قَالَ حَدَّثَنَا شُعْبَةُ عَنْ يَعْلَى بْنِ عَطَاءٍ قَالَ سَمِعْتُ عَمْرَو بْنَ عَاصِمِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا هُرَيْرَةَ يَقُولُ قَالَ أَبُو بَكْرٍ يَا رَسُولَ اللَّهِ قُلْ لِي شَيْئًا أَقُولُهُ إِذَا أَصْبَحْتُ وَإِذَا أَمْسَيْتُ قَالَ قُلْ اللَّهُمَّ عَالِمَ الْغَيْبِ وَالشَّهَادَةِ فَاطِرَ السَّمَوَاتِ وَالْأَرْضِ رَبَّ كُلِّ شَيْءٍ وَمَلِيكَهُ أَشْهَدُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ أَعُوذُ بِكَ مِنْ شَرِّ نَفْسِي وَمِنْ شَرِّ الشَّيْطَانِ وَشِرْكِهِ وَأَمَرَهُ أَنْ يَقُولَهُ إِذَا أَصْبَحَ وَإِذَا أَمْسَى وَإِذَا أَخَذَ مَضْجَعَهُ

• Ahmed b. Hanbel Müsned-i Ahmed Ebu Bekir es-Sıddîk 63, 1/92