أَخْبَرَنَا أَبُو مُحَمَّدٍ : عَبْدُ اللَّهِ بْنُ يَحْيَى بْنِ عَبْدِ الْجَبَّارِ السُّكَّرِىُّ بِبَغْدَادَ أَخْبَرَنَا إِسْمَاعِيلُ بْنُ مُحَمَّدٍ الصَّفَّارُ حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ مَنْصُورٍ الرَّمَادِىُّ حَدَّثَنَا عَبْدُ الرَّزَّاقِ أَخْبَرَنَا الثَّوْرِىُّ أَخْبَرَنِى عَمْرُو بْنُ قَيْسٍ الْمُلاَئِىُّ عَنِ الْحَكَمِ بْنِ عُتَيْبَةَ عَنِ الْقَاسِمِ بْنِ مُخَيْمِرَةَ عَنْ شُرَيْحِ بْنِ هَانِئٍ قَالَ : أَتَيْتُ عَائِشَةَ زَوْجَ النَّبِىِّ -صلى الله عليه وسلم- أَسْأَلُهَا عَنِ الْمَسْحِ عَلَى الْخُفَّيْنِ فَقَالَتْ : عَلَيْكَ بِابْنِ أَبِى طَالِبٍ ، فَإِنَّهُ كَانَ يُسَافِرُ مَعَ رَسُولِ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم-. قَالَ : فَأَتَيْتُ عَلِيًّا فَسَأَلْتُهُ فَقَالَ : أَمَرَنَا رَسُولُ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- أَنْ نَمْسَحَ ثَلاَثًا إِذَا سَافَرْنَا ، وَيَوْمًا وَلَيْلَةً إِذَا أَقَمْنَا.

Bize Bağdat’ta Ebû Muhammed Abdullah b. Yahya b. Abdulcebbâr es-Sükkerî, ona İsmail b. Muhammed es-Saffâr, ona Ahmed b. Mansur er-Remâdî, ona Abdurrezzak, ona es-Sevrî, ona Amr b. Kays el-Mulâî, ona el-Hakem b. Uteybe, ona el-Kasım b. Muhaymire, ona da Şureyh b. el-Hânî’ şöyle haber vermiş: “Rasûlullah’ın (sav) zevcesi Hz. Âişe’ye (ra) gittim, ona mestler üzerine meshetmenin hükmünü sordum. Bana, ‘Sen Ebû Talib’in oğluna git, çünkü o Rasûlullah (sav) ile birlikte çok yolculuk yapmıştı’ dedi. Hz. Ali’ye gittim ve bu meseleyi sordum. Ali şöyle dedi: “Rasûlullah (sav) bize seyahatte üç gün meshetmemizi, mukîn iken de bir gün bir gece meshetmemizi emretti.”

• Beyhakî Sünen-i Kebir Tahâret 1314, 2/316

وَأَخْبَرَنَا أَبُو عَبْدِ اللَّهِ الْحَافِظُ أَخْبَرَنِى أَبُو عَمْرِو بْنُ أَبِى جَعْفَرٍ حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ مُحَمَّدٍ حَدَّثَنَا إِسْحَاقُ أَخْبَرَنَا عَبْدُ الرَّزَّاقِ فَذَكَرَهُ بِنَحْوِهِ إِلاَّ أَنَّهُ قَالَ فَقَالَ : جَعَلَ رَسُولُ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- ثَلاَثَةَ أَيَّامٍ وَلَيَالِيَهُنَّ لِلْمُسَافِرِ ، وَيَوْمًا وَلَيْلَةً لِلْمُقِيمِ.وَكَانَ سُفْيَانُ إِذَا ذَكَرَ عَمْرًا أَثْنَى عَلَيْهِ. رَوَاهُ مُسْلِمٌ فِى الصَّحِيحِ عَنْ إِسْحَاقَ بْنِ إِبْرَاهِيمَ الْحَنْظَلِىِّ.

Bize Ebû Abdullah el-Hafız, ona Ebû Amr b. Ebî Cafer, ona Abdullah b. Muhammed, ona İshak, ona da Abdurrezzak aynı hadisin benzerini rivayet etti. Yalnız Hz. Ali’nin sözünü şöyle kaydetti: “Rasûlullah (sav) yolcu için üç gün üç gece, mukîn için de bir gün bir gece meshe izin verdi.” Süfyan, Amr’ı zikrettiği zaman kendisinden övgü ile söz ederdi. Bunu Müslim Sahîh’inde İshak b. İbrahim el-Hanzalî’den rivayet eder.

• Beyhakî Sünen-i Kebir Tahâret 1315, 2/316

وَأَخْبَرَنَا أَبُو مُحَمَّدٍ : عَبْدُ اللَّهِ بْنُ يُوسُفَ الأَصْبَهَانِىُّ أَخْبَرَنَا أَبُو سَعِيدٍ : أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ زِيَادٍ الْبَصْرِىُّ بِمَكَّةَ حَدَّثَنَا الْحَسَنُ بْنُ مُحَمَّدٍ الزَّعْفَرَانِىُّ حَدَّثَنَا أَبُو مُعَاوِيَةَ الضَّرِيرُ حَدَّثَنَا الأَعْمَشُ عَنِ الْحَكَمِ بْنِ عُتَيْبَةَ عَنِ الْقَاسِمِ بْنِ مُخَيْمِرَةَ عَنْ شُرَيْحِ بْنِ هَانِئٍ قَالَ : سَأَلْتُ عَائِشَةَ عَنِ الْمَسْحِ عَلَى الْخُفَّيْنِ فَقَالَتْ : سَلْ عَلِىَّ بْنَ أَبِى طَالِبٍ ، فَإِنَّهُ كَانَ يَغْزُو مَعَ رَسُولِ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم-. فَسَأَلْتُهُ فَقَالَ : كُنَّا نَمْسَحُ عَلَى عَهْدِ رَسُولِ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- ثَلاَثَةَ أَيَّامٍ وَلَيَالِيَهُنَّ لِلْمُسَافِرِ ، وَيَوْمًا وَلَيْلَةً لِلْمُقِيمِ. رَوَاهُ مُسْلِمٌ فِى الصَّحِيحِ عَنْ زُهَيْرِ بْنِ حَرْبٍ عَنْ أَبِى مُعَاوِيَةَ ، وَقَالَ فِى الْحَدِيثِ فَقَالَتْ : ائْتِ عَلِيًّا فَإِنَّهُ أَعْلَمُ بِذَلِكَ مِنِّى ، فَأَتَيْتُ عَلِيًّا فَذَكَرَهُ. وَأَخْرَجَهُ أَيْضًا مِنْ حَدِيثِ زَيْدِ بْنِ أَبِى أُنَيْسَةَ عَنِ الْحَكَمِ بْنِ عُتَيْبَةَ.

Bize Ebû Muhammed Abdullah b. Yusuf el-Isbahanî, ona Mekke'de Ebû Saîd Ahmed b. Muhammed b. Ziyâd el-Basrî, ona el-Hasan b. Muhammed ez-Za'ferânî, ona Ebû Muaviye ed-Darîr, ona el-A'meş, ona el-Hakem b. Uteybe, ona el-Kasım b. Muhaymire, ona Şureyh b. Hânî' şöyle dedi: "Ha. Âişe'ye mestler üzerine meshin hükmünü sordum. Bana, 'Ali b. Ebî Talib'e git, çünkü Rasûlullah (sav) ile birlikte gazaya gidiyordu" dedi. Ben de gittim, Hz. Ali'ye sordum, bana şöyle dedi: "Rasûlullah (sav) döneminde biz, yolcu iken üç gün ve gece, mukîm iken ise bir gün ve gece mesh yapardık." Bu hadîsi Müslim, Züheyr b. Harb vasıtasıyla Ebû Muaviye'den naklen Sahîh'inde rivâyet etti. Bu rivâyette Hz. Âişe'nin şöyle söylediğini kaydetti: "Ali'ye git, çünkü o bunu benden daha iyi bilir." Bunun üzerine Hz. Ali'ye gittim, diyerek aynı hadisi zikreder. Bu hadîsi Müslim, Zeyd b. Ebî Üneyse'nin rivâyeti olarak el-Hakem b. Uteybe'den de tahric etmiştir.

أَخْبَرَنَا أَبُو عَلِىٍّ الرُّوذْبَارِىُّ أَخْبَرَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ عُمَرَ بْنِ أَحْمَدَ بْنِ شَوْذَبٍ الْمُقْرِئُ بِوَاسِطٍ حَدَّثَنَا شُعَيْبُ بْنُ أَيُّوبَ حَدَّثَنَا حُسَيْنُ بْنُ عَلِىٍّ الْجُعْفِىُّ عَنْ زَائِدَةَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ أَبِى لَيْلَى عَنِ الْحَكَمِ عَنِ الْقَاسِمِ بْنِ مُخَيْمِرَةَ عَنْ شُرَيْحِ بْنِ هَانِئٍ قَالَ : أَتَيْتُ عَائِشَةَ أَسْأَلُهَا عَنِ الْمَسْحِ عَلَى الْخُفَّيْنِ فَقَالَتْ : ائْتِ عَلِيًّا ، فَإِنَّهُ قَدْ كَانَ يُسَافِرُ مَعَ رَسُولِ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم-. فَأَتَيْتُهُ فَقُلْتُ : إِنَّا نَكُونُ فِى أَرْضٍ بَارِدَةٍ وَثُلُوجٍ كَثِيرَةٍ فَمَا تَرَى فِى الْخُفَّيْنِ؟ قَالَ سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- يَقُولُ :« لِلْمُسَافِرِ ثَلاَثَةُ أَيَّامٍ وَلَيَالِيهِنَّ ، وَلِلْمُقِيمِ يَوْمٌ وَلَيْلَةٌ ، يَمْسَحَ عَلَى خُفَّيْهِ إِذَا أَدْخَلَهُمَا وَقَدْمَاهُ طَاهِرَتَانِ ». تَفَرَّدَ بِهَذِهِ الزِّيَادَةِ مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ أَبِى لَيْلَى.

Bize Ebû Ali er-Rûzbârî, ona Vasıt’ta Abdullah b. Ömer b. Ahmed b. Şevzeb el-Mukriî, ona Şuayb b. Eyyub, ona Hüseyin b. Ali el-Cu’fî, ona Zâide, ona Muhammed b. Abdurrahman b. Ebî Leylâ, ona el-Hakem, ona el-Kasım b. Muhaymire, ona da Şureyh b. Hânî’ şunu rivâyet etti: “Hz. Âişe’ye (ra) gittim, kendisine mestler üzerine meshetmenin hükmünü sordum. Bana, “- Sen Ali’ye git, çünkü o Rasûlullah (sav) ile birlikte çok sefere çıkmıştı” dedi. Hemen Hz. Ali’ye gittim, “- Bizler çok soğuk ve karı bol bir yerde yaşıyoruz, mestler konusunda ne düşünüyorsun?” dedim. Hz. Ali, “- Ben Rasûlullah’ın (sav) şöyle söylediğini işittim” dedi: “İnsan abdestli olarak mestleri ayaklarına giymiş ise, seferde üç gün üç gece, ikamet halinde bir gün bir gece mestlerinin üzerine mesheder.” Muhammed b. Abdurrahman b. Ebî Leylâ, bu ziyadede teferrüd etmiştir.

• Beyhakî Sünen-i Kebir Tahâret 1356, 2/337

وَأَخْبَرَنَا أَبُو مُحَمَّدٍ : عَبْدُ اللَّهِ بْنُ يُوسُفَ الأَصْبَهَانِىُّ أَخْبَرَنَا أَبُو سَعِيدٍ : أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ زِيَادٍ الْبَصْرِىُّ بِمَكَّةَ حَدَّثَنَا الْحَسَنُ بْنُ مُحَمَّدٍ الزَّعْفَرَانِىُّ حَدَّثَنَا أَبُو مُعَاوِيَةَ الضَّرِيرُ حَدَّثَنَا الأَعْمَشُ عَنِ الْحَكَمِ بْنِ عُتَيْبَةَ عَنِ الْقَاسِمِ بْنِ مُخَيْمِرَةَ عَنْ شُرَيْحِ بْنِ هَانِئٍ قَالَ : سَأَلْتُ عَائِشَةَ عَنِ الْمَسْحِ عَلَى الْخُفَّيْنِ فَقَالَتْ : سَلْ عَلِىَّ بْنَ أَبِى طَالِبٍ ، فَإِنَّهُ كَانَ يَغْزُو مَعَ رَسُولِ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم-. فَسَأَلْتُهُ فَقَالَ : كُنَّا نَمْسَحُ عَلَى عَهْدِ رَسُولِ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- ثَلاَثَةَ أَيَّامٍ وَلَيَالِيَهُنَّ لِلْمُسَافِرِ ، وَيَوْمًا وَلَيْلَةً لِلْمُقِيمِ. رَوَاهُ مُسْلِمٌ فِى الصَّحِيحِ عَنْ زُهَيْرِ بْنِ حَرْبٍ عَنْ أَبِى مُعَاوِيَةَ ، وَقَالَ فِى الْحَدِيثِ فَقَالَتْ : ائْتِ عَلِيًّا فَإِنَّهُ أَعْلَمُ بِذَلِكَ مِنِّى ، فَأَتَيْتُ عَلِيًّا فَذَكَرَهُ. وَأَخْرَجَهُ أَيْضًا مِنْ حَدِيثِ زَيْدِ بْنِ أَبِى أُنَيْسَةَ عَنِ الْحَكَمِ بْنِ عُتَيْبَةَ.

Bize Ebû Muhammed Abdullah b. Yusuf el-Isbahânî, ona Mekke’de Ebû Saîd Ahmed b. Muhammed b. Ziyâd el-Basrî, ona el-Hasan b. Muhammed ez-Za’ferânî, ona Ebû Muâviye ed-Darîr, ona el-A’meş, ona el-Hakem b. Uteybe, ona el-Kasım b. Muhaymire, ona da Şureyh b. Hânî’, Hz. Âişe’ye mestler üzerine mesh konusunu sorduğunu, onun da şu cevabı verdiğini haber vermiş: “- Sen bunu Ali b. Ebî Talib’e sor, çünkü o Rasûlullash (sav) ile birlikte çok gazaya gitti.” Hemen gidip Hz. Ali’ye sordum, o şöyle dedi: “Rasûlullah (sav) döneminde biz yolcu iken üç gün üç gece, mukîn iken de bir gün bir gece meshederdik.” Bunu Müslim Sahîh’inde Züheyr b. Harb vasıtasıyla Ebû Muâviye’den rivayet eder. Hadiste Hz. Âişe’nin, “Aliye git, çünkü bu konuyu o benden iyi bilir” dediğini, bunun üzerine de Hz. Ali’ye gittiğini kaydeder. Ayrıca bunu, Zeyd b. Ebî Üneyse vasıtasıyla el-Hakem b. Uteybe’den de tahric etti.

• Beyhakî Sünen-i Kebir Tahâret 1316, 2/317

أَخْبَرَنَا بِصِحَّةِ ذَلِكَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ الْحَافِظُ وَأَبُو سَعِيدِ بْنُ أَبِى عَمْرٍو وَالْقَاضِى أَبُو الْهَيْثَمِ : عُتْبَةُ بْنُ خَيْثَمَةَ قَالُوا حَدَّثَنَا أَبُو الْعَبَّاسِ : مُحَمَّدُ بْنُ يَعْقُوبَ حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ عَبْدِ الْجَبَّارِ الْعُطَارِدِىُّ حَدَّثَنَا أَبُو مُعَاوِيَةَ الضَّرِيرُ عَنِ الأَعْمَشِ عَنِ الْحَكَمِ بْنِ عُتَيْبَةَ عَنِ الْقَاسِمِ بْنِ مُخَيْمِرَةَ عَنْ شُرَيْحِ بْنِ هَانِئٍ قَالَ : سَأَلْتُ عَائِشَةَ عَنِ الْمَسْحِ عَلَى الْخُفَّيْنِ ، فَقَالَتْ : ائْتِ عَلِيًّا ، فَإِنَّهُ أَعْلَمُ بِذَلِكَ مِنِّى. فَأَتَيْتُ عَلِيًّا فَسَأَلْتُهُ عَنِ الْمَسْحِ فَقَالَ : كَانَ رَسُولُ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- يَأْمُرُنَا أَنْ يَمْسَحَ الْمُقِيمُ يَوْمًا وَلَيْلَةً وَالْمُسَافِرُ ثَلاَثًا. رَوَاهُ مُسْلِمٌ فِى الصَّحِيحِ عَنْ زُهَيْرِ بْنِ حَرْبٍ عَنْ أَبِى مُعَاوِيَةَ. وَقَالَ زَيْدُ بْنُ أَبِى أُنَيْسَةَ حَدَّثَنَا الْحَكَمُ بْنُ عُتَيْبَةَ فَذَكَرَ هَذَا الإِسْنَادِ وَقَالَ فَقَالَتْ عَائِشَةُ : مَا لِى بِهَذَا عِلْمٌ ، وَلَكِنِ ائْتِ رَجُلاً فَسَلْهُ فَهُوَ أَعْلَمُ. قُلْتُ : وَمَنْ هُوَ؟ قَالَتْ : عَلِىَّ بْنَ أَبِى طَالِبٍ ائْتِهِ فَسَلْهُ. ثُمَّ ذَكَرَ نَحْوَهُ.

• Beyhakî Sünen-i Kebir Tahâret 1299, 2/308

أَخْبَرَنَا أَبُو عَلِىٍّ الرُّوذْبَارِىُّ حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ عُمَرَ بْنِ أَحْمَدَ بْنِ شَوْذَبٍ بِوَاسِطٍ حَدَّثَنَا شُعَيْبُ بْنُ أَيُّوبَ حَدَّثَنَا عَمْرُو بْنُ عَوْنٍ عَنْ شَرِيكٍ عَنِ الْمِقْدَامِ بْنِ شُرَيْحٍ عَنْ أَبِيهِ قَالَ : سَأَلْتُ عَائِشَةَ عَنِ الْمَسْحِ عَلَى الْخُفَّيْنِ فَقَالَتْ : ائْتِ عَلِيًّا فَإِنَّهُ كَانَ يُسَافِرُ مَعَ رَسُولِ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- فَأَتَيْتُهُ فَسَأَلْتُهُ فَقَالَ : كُنَّا إِذَا سَافَرْنَا مَعَ رَسُولِ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- يَأْمُرُنَا بِالْمَسْحِ عَلَى خِفَافِنَا. وَأَمَّا ابْنُ عَبَّاسٍ رَضِىَ اللَّهُ عَنْهُ فَإِنَّمَا كَرِهَهُ حِينَ لَمْ يَثْبُتْ لَهُ مَسْحُ النَّبِىِّ -صلى الله عليه وسلم- عَلَى الْخُفَّيْنِ بَعْدَ نُزُولِ الْمَائِدَةِ فَلَمَّا ثَبَتَ لَهُ رَجَعَ إِلَيْهِ.

• Beyhakî Sünen-i Kebir Tahâret 1300, 2/308

حَدَّثَنَا مُعَاذُ بن الْمُثَنَّى ، وَأَبُو مُسْلِمٍ الْكَشِّيُّ ، قَالا : حَدَّثَنَا مُسَدَّدٌ ، حَدَّثَنَا مُعْتَمِرٌ ، عَنْ لَيْثٍ ، عَنِ الْحَكَمِ ، وَحَبِيبِ بن أَبِي ثَابِتٍ ، عَنْ شُرَيْحِ بن هَانِي ، عَنْ بِلالٍ ، أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ مَسَحَ عَلَى الْخُفَّيْنِ ، وَالْخِمَارِ .

• Taberânî Mu'cem-i kebîr Bilal b. Rebah Müezzinü Rasulullah 1096, 1/310

429 - وأخبرنا أبو عبد الله الحافظ قال : أخبرنا أبو علي الحافظ ، أخبرنا أبو يعلى قال : أخبرنا أبو خيثمة قال : حدثنا أبو معاوية قال : حدثنا الأعمش ، عن الحكم ، عن القاسم بن مخيمرة ، عن شريح بن هانئ قال : سألت عائشة عن المسح على الخفين ، فقالت : ائت عليا ، فإنه أعلم مني . فأتيت عليا ، فسألته عن المسح على الخفين ، فقال : « كان رسول الله صلى الله عليه وسلم يأمرنا أن نمسح يوما وليلة ، وللمسافر ثلاثة أيام » لفظ حديث أبي عبد الله . رواه مسلم في الصحيح ، عن أبى خيثمة ، وأخرجه من حديث عمرو بن قيس الملائي ، عن الحكم بن عتيبة ، وقال في الحديث : جعل رسول الله صلى الله عليه وسلم ثلاثة أيام ولياليهن للمسافر ، وليلة ويوما للمقيم

• Beyhakî Ma'rifetü's-sünen ve'l-âsâr Tahâret 429, 1/343

حَدَّثَنَا عَلِيٌّ، أنَا شَرِيكٌ، عَنِ الْمِقْدَامِ بْنِ شُرَيْحٍ، عَنْ أَبِيهِ، قَالَ: سَأَلْتُ عَائِشَةَ عَنِ الْمَسْحِ عَلَى الْخُفَّيْنِ؟ فَقَالَتِ: ائْتِ عَلِيًّا فَسَلْهُ، فَأَتَيْتُهُ فَسَأَلْتُهُ، فَقَالَ: كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّه عَلَيْهِ وَسَلَّمَ " يَأْمُرُنَا أَنْ نَمْسَحَ عَلَى خِفَافِنَا إِذَا سَافَرْنَا "

• İbn Ca'd el-Cevherî Müsned-i İbn Ca'd Şerik b. Abdullah en-Nehaî 2372, 2/854