حَدَّثَنَا يُوسُفُ بْنُ يَعْقُوبَ الصَّفَّارُ حَدَّثَنِى عَلِىُّ بْنُ عَثَّامٍ عَنْ سُعَيْرِ بْنِ الْخِمْسِ عَنْ مُغِيرَةَ عَنْ إِبْرَاهِيمَ عَنْ عَلْقَمَةَ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ قَالَ سُئِلَ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم عَنِ الْوَسْوَسَةِ قَالَ "تِلْكَ مَحْضُ الإِيمَانِ."

• Müslim Sahîh-i Müslim İmân 342, /75

حَدَّثَنَا الْحُسَيْنُ بْنُ الْحَسَنِ الْمَرْوَزِىُّ بِمَكَّةَ وَإِبْرَاهِيمُ بْنُ سَعِيدٍ الْجَوْهَرِىُّ قَالاَ حَدَّثَنَا الأَحْوَصُ بْنُ جَوَّابٍ عَنْ سُعَيْرِ بْنِ الْخِمْسِ عَنْ سُلَيْمَانَ التَّيْمِىِّ عَنْ أَبِى عُثْمَانَ النَّهْدِىِّ عَنْ أُسَامَةَ بْنِ زَيْدٍ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم « مَنْ صُنِعَ إِلَيْهِ مَعْرُوفٌ فَقَالَ لِفَاعِلِهِ جَزَاكَ اللَّهُ خَيْرًا فَقَدْ أَبْلَغَ فِى الثَّنَاءِ » . قَالَ أَبُو عِيسَى: هَذَا حَدِيثٌ حَسَنٌ جَيِّدٌ غَرِيبٌ لاَ نَعْرِفُهُ مِنْ حَدِيثِ أُسَامَةَ بْنِ زَيْدٍ إِلاَّ مِنْ هَذَا الْوَجْهِ . وَقَدْ رُوِىَ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم بِمِثْلِهِ وَسَأَلْتُ مُحَمَّدًا فَلَمْ يَعْرِفْهُ . حَدَّثَنِى عَبْدُ الرَّحِيمِ بْنُ حَازِمٍ الْبَلْخِىُّ قَالَ سَمِعْتُ الْمَكِّىَّ بْنَ إِبْرَاهِيمَ يَقُولُ : كُنَّا عِنْدَ ابْنِ جُرَيْجٍ الْمَكِّىِّ فَجَاءَ سَائِلٌ فَسَأَلَهُ فَقَالَ ابْنُ جُرَيْجٍ لِخَازِنِهِ : أَعْطِهِ دِينَارًا . فَقَالَ مَا عِنْدِى إِلاَّ دِينَارٌ إِنْ أَعْطَيْتُهُ لَجُعْتَ وَعِيَالَكَ . قَالَ فَغَضِبَ وَقَالَ أَعْطِهِ . قَالَ الْمَكِّىُّ فَنَحْنُ عِنْدَ ابْنِ جُرَيْجٍ إِذْ جَاءَهُ رَجُلٌ بِكِتَابٍ وَصُرَّةٍ وَقَدْ بَعَثَ إِلَيْهِ بَعْضُ إِخْوَانِهِ وَفِى الْكِتَابِ إِنِّى قَدْ بَعَثْتُ خَمْسِينَ دِينَارًا . قَالَ فَحَلَّ ابْنُ جُرَيْجٍ الصُّرَّةَ فَعَدَّهَا فَإِذَا هِىَ أَحَدٌ وَخَمْسُونَ دِينَارًا . قَالَ : فَقَالَ ابْنُ جُرَيْجٍ لِخَازِنِهِ قَدْ أَعْطَيْتَ وَاحِدًا فَرَدَّهُ اللَّهُ عَلَيْكَ وَزَادَكَ خَمْسِينَ دِينَارًا .

• Tirmizî Sünen-i Tirmizî Birr ve's-sıla 87, 4/380

أَخْبَرَنَا جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ الْهُذَيْلِ قَالَ حَدَّثَنَا عَاصِمُ بْنُ يُوسُفَ قَالَ حَدَّثَنَا سُعَيْرُ بْنُ الْخِمْسِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْحَسَنِ عَنْ عِكْرِمَةَ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَمْرٍو قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم « مَنْ قُتِلَ دُونَ مَالِهِ فَهُوَ شَهِيدٌ » .

• Nesâî Sünen-i Nesâî Muhârebe 22, /2355

حَدَّثَنَا الْحُسَيْنُ بْنُ الْحَسَنِ الْمَرْوَزِىُّ بِمَكَّةَ وَإِبْرَاهِيمُ بْنُ سَعِيدٍ الْجَوْهَرِىُّ قَالاَ حَدَّثَنَا الأَحْوَصُ بْنُ جَوَّابٍ عَنْ سُعَيْرِ بْنِ الْخِمْسِ عَنْ سُلَيْمَانَ التَّيْمِىِّ عَنْ أَبِى عُثْمَانَ النَّهْدِىِّ عَنْ أُسَامَةَ بْنِ زَيْدٍ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم: " مَنْ صُنِعَ إِلَيْهِ مَعْرُوفٌ فَقَالَ لِفَاعِلِهِ جَزَاكَ اللَّهُ خَيْرًا فَقَدْ أَبْلَغَ فِى الثَّنَاءِ ." [ قَالَ أَبُو عِيسَى: هَذَا حَدِيثٌ حَسَنٌ جَيِّدٌ غَرِيبٌ لاَ نَعْرِفُهُ مِنْ حَدِيثِ أُسَامَةَ بْنِ زَيْدٍ إِلاَّ مِنْ هَذَا الْوَجْهِ . وَقَدْ رُوِىَ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم بِمِثْلِهِ وَسَأَلْتُ مُحَمَّدًا فَلَمْ يَعْرِفْهُ . حَدَّثَنِى عَبْدُ الرَّحِيمِ بْنُ حَازِمٍ الْبَلْخِىُّ قَالَ سَمِعْتُ الْمَكِّىَّ بْنَ إِبْرَاهِيمَ يَقُولُ : كُنَّا عِنْدَ ابْنِ جُرَيْجٍ الْمَكِّىِّ فَجَاءَ سَائِلٌ فَسَأَلَهُ فَقَالَ ابْنُ جُرَيْجٍ لِخَازِنِهِ : أَعْطِهِ دِينَارًا . فَقَالَ مَا عِنْدِى إِلاَّ دِينَارٌ إِنْ أَعْطَيْتُهُ لَجُعْتَ وَعِيَالَكَ . قَالَ فَغَضِبَ وَقَالَ أَعْطِهِ . قَالَ الْمَكِّىُّ فَنَحْنُ عِنْدَ ابْنِ جُرَيْجٍ إِذْ جَاءَهُ رَجُلٌ بِكِتَابٍ وَصُرَّةٍ وَقَدْ بَعَثَ إِلَيْهِ بَعْضُ إِخْوَانِهِ وَفِى الْكِتَابِ إِنِّى قَدْ بَعَثْتُ خَمْسِينَ دِينَارًا . قَالَ فَحَلَّ ابْنُ جُرَيْجٍ الصُّرَّةَ فَعَدَّهَا فَإِذَا هِىَ أَحَدٌ وَخَمْسُونَ دِينَارًا . قَالَ : فَقَالَ ابْنُ جُرَيْجٍ لِخَازِنِهِ قَدْ أَعْطَيْتَ وَاحِدًا فَرَدَّهُ اللَّهُ عَلَيْكَ وَزَادَكَ خَمْسِينَ دِينَارًا .]

Bize Mekke'de Hüseyin b. Hasan el-Mervezî ve İbrahim b. Said el-Cevherî, onlara Ahvas b. Cevvâb, ona Süayr b. Hıms, ona Süleyman et-Teymî, ona Ebu Osman en-Nehdî, ona da Üsame b. Zeyd'in rivayet ettiğine göre Rasulullah (sav) şöyle buyurmuştur: "Kendisine bir iyilik yapılan kimse, iyiliği yapana 'Allah seni en hayırlı şekilde ödüllendirsin!' diye dua ederse, bu duasıyla o, en güzel teşekkürü etmiş olur." [Ebu İsa Tirmizî dedi ki: Üsame b. Zeyd'den nakledilen bu hadisi sadece bu rivayet tarikinden bilmekteyiz. Bu yüzden, hasen-ceyyid-garib bir hadistir. Ebu Hüreyre'den bu hadisin aynısı rivayet edilmiştir. Ancak ben hocam Muhammed'e sorduğumda o, bahsedilen ikinci tariki tanımadı.] [Bize Abdurrahman b. Hazım el-Belhî, ona da Mekkî b. İbrahim şöyle rivayet etmiştir: Biz İbn Cüreyc el-Mekkî'nin yanındayken, bir dilenci gelerek ondan bir şeyler istedi. İbn Cüreyc hizmetçisine, 'Ona bir dinar ver' dedi. Hizmetçi, 'Yanımda bir dinardan başka para kalmadı. Eğer onu verirsem çoluk çocuk aç kalırsınız' dedi. Bunun üzerine İbn Cüreyc sinirlendi ve 'Onu fakire ver!' diye emretti. Mekkî (b. İbrahim) olayın devamını şöyle anlattı: Biz İbn Cüreyc'in hâlâ yanındayken bir adam, elinde bir pusula ve bir kese ile çıkageldi. Adamı, İbn Cüreyc'in dostlarından biri göndermişti. Pusulada, 'Sana elli dinar gönderdim' yazıyordu. İbn Cüreyc keseyi açıp paraları saydı. Sonra da hizmetçisine şöyle dedi: 'Sen fakire bir dinar verdin, Allah da onu sana elli dinar fazlasıyla geri gönderdi.']

• Tirmizî Sünen-i Tirmizî Birr ve's-sıla 87, 4/380

حَدَّثَنَا ابْنُ أَبِى عُمَرَ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ بْنُ عُيَيْنَةَ عَنْ سُعَيْرِ بْنِ الْخِمْسِ التَّمِيمِىِّ عَنْ حَبِيبِ بْنِ أَبِى ثَابِتٍ عَنِ ابْنِ عُمَرَ قَالَ : قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم « بُنِىَ الإِسْلاَمُ عَلَى خَمْسٍ شَهَادَةُ أَنْ لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللَّهُ وَأَنَّ مُحَمَّدًا رَسُولُ اللَّهِ وَإِقَامُ الصَّلاَةِ وَإِيتَاءُ الزَّكَاةِ وَصَوْمُ رَمَضَانَ وَحَجُّ الْبَيْتِ » . وَفِى الْبَابِ عَنْ جَرِيرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ . قَالَ أَبُو عِيسَى هَذَا حَدِيثٌ حَسَنٌ صَحِيحٌ وَقَدْ رُوِىَ مِنْ غَيْرِ وَجْهٍ عَنِ ابْنِ عُمَرَ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم نَحْوُ هَذَا . وَسُعَيْرُ بْنُ الْخِمْسِ ثِقَةٌ عِنْدَ أَهْلِ الْحَدِيثِ . حَدَّثَنَا أَبُو كُرَيْبٍ حَدَّثَنَا وَكِيعٌ عَنْ حَنْظَلَةَ بْنِ أَبِى سُفْيَانَ الْجُمَحِىِّ عَنْ عِكْرِمَةَ بْنِ خَالِدٍ الْمَخْزُومِىِّ عَنِ ابْنِ عُمَرَ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم نَحْوَهُ . قَالَ أَبُو عِيسَى هَذَا حَدِيثٌ حَسَنٌ صَحِيحٌ .

• Tirmizî Sünen-i Tirmizî İmân 3, 5/5

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عَلِيٍّ، نَا عُبَيْدُ بْنُ يَعِيشٍ، حَدَّثَنِي رَجُلٌ مِنْ بَنِي تَمِيمٍ، عَنْ سُعَيْرِ بْنِ الْخُمُسِ، قَالَ: جَاءَنَا مَالٌ فَلَمْ يَقْبَلْهُ سُفْيَانُ وَقَبِلَهُ سَعِيدٌ، قَالَ: فَقُلْتُ لِسُفْيَانَ: مَا مَنَعَكَ أَنْ تَقْبَلَهُ؟ قَالَ: " إِنِّي لأَعْلَمُ أَنَّهُ لِي حَلالٌ وَلَكِنِّي أَكْرَهُ أَنْ تَقَعَ لَهُمْ فِي قَلْبِي مَوَدَّةٌ "

• İbn Ca'd el-Cevherî Müsned-i İbn Ca'd Süfyan es-Sevrî 1908, 2/753