أَخْبَرَنَا أَبُو عَلِىٍّ الرُّوذْبَارِىُّ أَخْبَرَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ دَاسَةَ حَدَّثَنَا أَبُو دَاوُدَ حَدَّثَنَا مُوسَى بْنُ إِسْمَاعِيلَ وَدَاوُدُ بْنُ شَبِيبٍ قَالاَ حَدَّثَنَا حَمَّادٌ عَنْ ثَابِتٍ الْبُنَانِىِّ أَنَّ أَنَسَ بْنَ مَالِكٍ قَالَ : أُقِيمَتْ صَلاَةُ الْعِشَاءِ فَقَامَ رَجُلٌ فَقَالَ : يَا رَسُولَ اللَّهِ إِنَّ لِى حَاجَةٌ. فَقَامَ يُنَاجِيهِ حَتَّى نَعَسَ الْقَوْمُ أَوْ بَعْضُ الْقَوْمِ ثُمَّ صَلَّى بِهِمْ وَلَمْ يَذْكُرْ وُضُوءًا. أَخْرَجَهُ مُسْلِمٌ فِى الصَّحِيحِ مِنْ حَدِيثِ حَمَّادِ بْنِ سَلَمَةَ دُونَ قَوْلِهِ وَلَمْ يَذْكُرْ وُضُوءًا.

Bize Ebû Ali er-Rûzbârî, ona Ebû Bekir b. Dâse, ona Ebû Davud, ona Musa b. İsmail ve Davud b. Şebîb, onlara Hammâd, ona Sabit el-Bunânî, ona da Enes b. Malik (ra) şöyle demiştir: "Yatsı namaz için kamet alındığı sırada bir adam, "- Ey Allah'ın Rasûlü, benim bir işim var" dedi ve Hz. Peygamber'le özel olarak konuşmaya başladı. Bu konuşma o kadar uzadı ki cemaat -yahut cemaatın bir kısmı- uyukladılar. Sonra Hz. Peygamber (sav) onlara namaz kıldırdı." Burada Enes abdestten hiç söz etmedi. Bunu Müslim Sahîh'inde "Abdestten söz etmedi" cümlesi olmaksızın Hammâd b. Seleme'nin rivâyeti olarak tahric etmiştir.

• Beyhakî Sünen-i Kebir Tahâret 596, 1/362

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى حَدَّثَنَا دَاوُدُ بْنُ شَبِيبٍ حَدَّثَنَا حَبِيبُ بْنُ أَبِى حَبِيبٍ عَنْ عَمْرِو بْنِ هَرَمٍ عَنْ عِكْرِمَةَ عَنْ عَائِشَةَ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم أَنَّهُمَا كَانَا يَتَوَضَّآنِ جَمِيعًا لِلصَّلاَةِ .

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Tahâret ve sünenüha 36, /73

حَدَّثَنَا دَاوُدُ بْنُ شَبِيبٍ حَدَّثَنَا حَمَّادٌ عَنْ ثَابِتٍ الْبُنَانِىِّ عَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِكٍ قَالَ : "كُنَّا نُصَلِّى الْمَغْرِبَ مَعَ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم ثُمَّ نَرْمِى فَيَرَى أَحَدُنَا مَوْضِعَ نَبْلِهِ."

Bize Davud b. Şebib, ona Hammad, ona Sabit el-Bünanî, ona da Enes b. Malik şöyle rivayet etmiştir: "Bizler, Hz. Peygamber ile akşam namazını kılardık. Sonra ok atardık da bizden birisi, okun düştüğü yeri görebilirdi."

Açıklama: Rivayette yer alan 'okun düştüğü yerin görülmesi' temsili ile, akşam namazının henüz karanlık çökmeden yani vaktin girişinde acele edilerek kılınmasına vurgu yapılmaktadır.

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Salât 6, /106

حَدَّثَنَا مُوسَى بْنُ إِسْمَاعِيلَ وَدَاوُدُ بْنُ شَبِيبٍ قَالاَ حَدَّثَنَا حَمَّادٌ عَنْ عَلِىِّ بْنِ زَيْدٍ عَنْ سَلَمَةَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عَمَّارِ بْنِ يَاسِرٍ قَالَ مُوسَى عَنْ أَبِيهِ - وَقَالَ دَاوُدُ عَنْ عَمَّارِ بْنِ يَاسِرٍ - أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ: "إِنَّ مِنَ الْفِطْرَةِ الْمَضْمَضَةَ وَالاِسْتِنْشَاقَ." [فَذَكَرَ نَحْوَهُ وَلَمْ يَذْكُرْ إِعْفَاءَ اللِّحْيَةِ وَزَادَ "وَالْخِتَانَ." قَالَ "وَالاِنْتِضَاحَ." وَلَمْ يَذْكُرِ "انْتِقَاصَ الْمَاءِ." يَعْنِى الاِسْتِنْجَاءَ.] [قَالَ أَبُو دَاوُدَ وَرُوِىَ نَحْوُهُ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ وَقَالَ خَمْسٌ كُلُّهَا فِى الرَّأْسِ وَذَكَرَ فِيهَا الْفَرْقَ وَلَمْ يَذْكُرْ إِعْفَاءَ اللِّحْيَةِ.] [قَالَ أَبُو دَاوُدَ وَرُوِىَ نَحْوُ حَدِيثِ حَمَّادٍ عَنْ طَلْقِ بْنِ حَبِيبٍ وَمُجَاهِدٍ وَعَنْ بَكْرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ الْمُزَنِىِّ قَوْلُهُمْ وَلَمْ يَذْكُرُوا إِعْفَاءَ اللِّحْيَةِ.] [وَفِى حَدِيثِ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ أَبِى مَرْيَمَ عَنْ أَبِى سَلَمَةَ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم فِيهِ وَإِعْفَاءُ اللِّحْيَةِ وَعَنْ إِبْرَاهِيمَ النَّخَعِىِّ نَحْوُهُ وَذَكَرَ إِعْفَاءَ اللِّحْيَةِ وَالْخِتَانَ.]

Bize Musa b. İsmail ve Davud b. Şebib, onlara Hammad, ona Ali b. Zeyd, ona Seleme b. Muhammed b. Ammar b. Yasir, ona Musa, ona babası (Davud), Ammar'dan Hz. Peygamber'in şöyle buyurduğunu bildirmiştir: "Ağza ve burna su çekmek fıtrattandır." [Ammar b. Yasir önceki hadisi aynen nakletti, ancak sakal bırakmaktan söz etmedi ve sünnet olmayı ekledi. Ve "intikasu’l-ma yani istincâ yerine de "intidah" kelimesini kullandı.] [Ebû Davud şöyle dedi: Hadisin bir benzeri İbn Abbas'tan da rivayet edilmiştir. Fakat İbn Abbas: Beş tane sünnet vardır ve bunların beşi de baştadır demiş ve saçları ortadan ayırmayı bunlar arasında saymış, sakalları uzatmaktan bahsetmemiştir. [Ebû Davud şöyle dedi: Hammad hadisinin benzeri Talk b. Habib, ona Mücahid, ona da Bekr b. Abdullah el-Müzenî'den nakledilmiş; fakat bu rivayetlerde sakal bırakmaktan bahsetmemişlerdir.] Muhammed b. Abdullah b. Ebu Meryem’in Ebu Seleme vasıtasıyla Ebu Hureyre'den rivayet ettiği hadiste ise, sakal uzatmak sözü geçmektedir. İbrahim en-Nehai'den de Muhammed b. Abdullah hadisinin benzeri rivayet edilmiş, sakal uzatmak ve sünnet olmaktan bahsedilmiştir.]

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Tahâret 29, /22

حَدَّثَنَا مُوسَى بْنُ إِسْمَاعِيلَ وَدَاوُدُ بْنُ شَبِيبٍ قَالاَ حَدَّثَنَا حَمَّادُ بْنُ سَلَمَةَ عَنْ ثَابِتٍ الْبُنَانِىِّ أَنَّ أَنَسَ بْنَ مَالِكٍ قَالَ: "أُقِيمَتْ صَلاَةُ الْعِشَاءِ فَقَامَ رَجُلٌ فَقَالَ يَا رَسُولَ اللَّهِ إِنَّ لِى حَاجَةً. فَقَامَ يُنَاجِيهِ حَتَّى نَعَسَ الْقَوْمُ أَوْ بَعْضُ الْقَوْمِ ثُمَّ صَلَّى بِهِمْ." [وَلَمْ يَذْكُرْ وُضُوءًا.]

Bize Musa b. İsmail ve Davud b. Şebib, onlara Hammad b. Seleme, ona Sabit el-Bünanî, ona da Enes b. Malik şöyle demiştir: "Yatsı namazı için kamet getirildiği esnada bir adam Ey Allah'ın Rasulü! Benim bir problemim var dedi. Bunun üzerine Hz. Peygamber, onunla baş başa konuştu. Konuşma o kadar uzadı ki cemaat veya bir kısmı uyuklamaya başladı. Daha sonra Hz. Peygamber, onlara namazı kıldırdı." [Sabit el-Bünânî, (Uyuklayanların) abdest alıp almadıkları ile ilgili herhangi bir şey zikretmedi.]

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Tahâret 80, /52

حَدَّثَنَا مُوسَى بْنُ إِسْمَاعِيلَ وَدَاوُدُ بْنُ شَبِيبٍ - الْمَعْنَى - قَالاَ حَدَّثَنَا حَمَّادٌ عَنْ أَيُّوبَ عَنْ نَافِعٍ عَنِ ابْنِ عُمَرَ أَنَّ بِلاَلاً أَذَّنَ قَبْلَ طُلُوعِ الْفَجْرِ فَأَمَرَهُ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم أَنْ يَرْجِعَ فَيُنَادِىَ "أَلاَ إِنَّ الْعَبْدَ قَدْ نَامَ أَلاَ إِنَّ الْعَبْدَ قَدْ نَامَ." زَادَ مُوسَى فَرَجَعَ فَنَادَى أَلاَ إِنَّ الْعَبْدَ نَامَ. [قَالَ أَبُو دَاوُدَ وَهَذَا الْحَدِيثُ لَمْ يَرْوِهِ عَنْ أَيُّوبَ إِلاَّ حَمَّادُ بْنُ سَلَمَةَ.]

Bize Musa b. İsmail ve Davud b. Şebib, -mana bakımından ikisinin de rivayetleri aynıdır- onlara Hammad, ona Eyyüb, ona Nafi', ona da İbn Ömer şöyle rivayet etmiştir: "Bilal, fecrin doğuşundan evvel sabah ezanını okudu. Nebi de (sav) ona 'geri dönmesini ve haberiniz olsun kul yanıldı! Haberiniz olsun kul yanıldı!' diye nida etmesini emretti. [(Ebû Davud'un hocası) Musa, (Bilal) döndü ve haberiniz olsun, kul yanıldı! diye nida etti ilavesinde bulunmuştur.] [Ebû Davud şöyle demiştir: Bu hadisi Eyyûb'dan sadece Hammad b. Seleme rivayet etmiştir.]

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Salât 41, /132

حَدَّثَنَا عَبْدُ الْقُدُّوسِ بْنُ مُحَمَّدٍ حَدَّثَنَا دَاوُدُ بْنُ شَبِيبٍ الْبَاهِلِىُّ حَدَّثَنَا إِبْرَاهِيمُ بْنُ عُثْمَانَ حَدَّثَنَا الْحَكَمُ بْنُ عُتَيْبَةَ عَنْ مِقْسَمٍ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ قَالَ لَمَّا مَاتَ إِبْرَاهِيمُ ابْنُ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم صَلَّى عَلَيْهِ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم وَقَالَ « إِنَّ لَهُ مُرْضِعًا فِى الْجَنَّةِ وَلَوْ عَاشَ لَكَانَ صِدِّيقًا نَبِيًّا . وَلَوْ عَاشَ لَعَتَقَتْ أَخْوَالُهُ الْقِبْطُ وَمَا اسْتُرِقَّ قِبْطِىٌّ » .

Açıklama: Elbani ıtk (azat etmek) cümlesi dışında bu hadisin sahih olduğunu ifade etmiştir

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Mâ câe fi'-cenâiz 27, /243