: أخبرنا أبو طاهر الفقيه ، أخبرنا أبو عبد الله محمد بن عبيد الله الصفار الأصبهاني ، حدثنا عبد الله بن أحمد بن حنبل ، حدثنا عباد بن زياد الأسدي ، حدثنا زهير ، عن أبي إسحاق ، عن نافع قال : « عطس رجل عند ابن عمر فحمد الله ، فقال له ابن عمر : قد بخلت ، فهلا حيث حمدت الله ، صليت على النبي صلى الله عليه وسلم »

Açıklama: Mevkuf ve ravilerinden Ebu Harb Abbad b. Ziyad el-Ümevi'nin makbûl olan bu rivayette aksıranın Allah'a hamd yanında Hz. Peygamber (sav)'e de salavat okuması gerektiği zikredilmektedir. Merfu rivayetlere ziyade olarak nakledilen bu bilginin Hz. Peygamber'in vefatından sonra böyle bir uygulamayı İbn Ömer dilinden nakledilmesi anlamlıdır. Çünkü İbn Ömer Hz. Peygamber'den uygulana gelen sünnetin tatbikinde titiz bir sahabidir. Ancak rivayetin diğer merfu rivayetlerle düşünüldüğünde şaz kaldığını ve amelinde bu yönde gelmemiş olması bu uygulamanın kabul görmediğini de gösteren bir husustur. Ayrıca Hakim en-Neysaburî'den gelen rivayette bilakis Allah'a hamd ve Hz. Peygamber'e salat edeni İbn Ömer uyarmış ve Hz. Peygamber (sav)'in sünnetinin aksıranın sadece "her hal ve durumda Allah'a hamd olsun" demesinin esas olduğunu dile getirmektedir.Hakim, el-Müstedrek, VII, 2742 (4/266)

• Beyhakî Ma'rifetü's-sünen ve'l-âsâr Dahâyâ 5670, 7/222

حَدَّثَنَا الزُّبَيْرُ بْنُ بَكَّارٍ حَدَّثَنَا أَنَسُ بْنُ عِيَاضٍ حَدَّثَنَا نَافِعُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ فَرْوَةَ بْنِ قَيْسٍ عَنْ عَطَاءِ بْنِ أَبِى رَبَاحٍ عَنِ ابْنِ عُمَرَ أَنَّهُ قَالَ : كُنْتُ مَعَ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فَجَاءَهُ رَجُلٌ مِنَ الأَنْصَارِ فَسَلَّمَ عَلَى النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم ثُمَّ قَالَ : يَا رَسُولَ اللَّهِ أَىُّ الْمُؤْمِنِينَ أَفْضَلُ قَالَ : « أَحْسَنُهُمْ خُلُقًا » . قَالَ فَأَىُّ الْمُؤْمِنِينَ أَكْيَسُ قَالَ : « أَكْثَرُهُمْ لِلْمَوْتِ ذِكْرًا وَأَحْسَنُهُمْ لِمَا بَعْدَهُ اسْتِعْدَادًا أُولَئِكَ الأَكْيَاسُ » .

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Zühd 31, /690