حَدَّثَنَا خَلَفُ بْنُ الْوَلِيدِ قَالَ حَدَّثَنَا أَبُو مَعْشَرٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ نُجَيٍّ عَنْ عَمْرَةَ بِنْتِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ عَنْ عَائِشَةَ قَالَتْ عَطَسَ رَجُلٌ عِنْدَ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ مَا أَقُولُ يَا رَسُولَ اللَّهِ قَالَ قُلْ الْحَمْدُ لِلَّهِ قَالَ الْقَوْمُ مَا نَقُولُ لَهُ يَا رَسُولَ اللَّهِ قَالَ قُولُوا لَهُ يَرْحَمُكَ اللَّهُ قَالَ مَا أَقُولُ لَهُمْ يَا رَسُولَ اللَّهِ قَالَ قُلْ لَهُمْ يَهْدِيكُمُ اللَّهُ وَيُصْلِحُ بَالَكُمْ

Açıklama: Ravilerden Ebu Maşer Necîh b. Abdurrahman es-Sindî yaşlanınca ihtilat etti zayıf bir ravidir.(İbn Hacer, Tehzib, X, 374-375; Zirikli, A'lâm, VIII, 14). Ravilerden Abdullah b. Nücey el-Hadrami hakkında el-Buhari tenkid vardır demektedir. Buhari, Tarihul-Kebir, V, 214).

• Ahmed b. Hanbel Müsned-i Ahmed Aişe bt. Ebubekir 25001, 8/118

994 - أخبرنا أبو عامر نا أبو معشر المدني نجيح السندي عن عبد الله بن يحيى عن عمرة بنت عبد الرحمن عن عائشة قالت : عطس رجل عند رسول الله صلى الله عليه و سلم فقال ماذا أقول يا رسول الله فقال قل الحمد لله قالوا ماذا نقول له فقال قولوا يرحمك الله فقال ماذا أقول لهم فقال قل يهديكم الله ويصلح بالكم

Açıklama: ....Yukarıda da beyan edildiği gibi aksıran elhamdülillah ve ve teşmitte bulunanın yerhamukellah denilmesi hususunda hemen hemen bütün rivayetler aynı malumatı verir. Ancak gayrı müslimlerin teşmitinde "yerhamukellah" yerine; "yehdinâ ve yehdikumullah" denilmesi Hz. Peygamber'in sünnetine uygun olandır. "Yahdikumullahu ve yuslihu balekum" ifadesinin teşmitte bulunanlara aksıranın demesi gerektiğiyle ilgili rivayetler tartışmalıdır. Söz konusu bu durumu nakleden sahih isnadla gelmiş rivayetler bulunmaktadır. Bu rivayetin ravilerinden Ebû Ma'şer, Necih b. Abdirrahman es-Sindî zayıftır. Yaşlandığında ihtilat etmiştir. (İbn Hacer, III, 241) Ayrıca Abdullah b. Yahya el-Ensârî meçhulul haldir. (Aynî, Meganil-Ahyâr,VI, 40) ravileri zayıf olan bu rivayet sahih ve zayıf şahidleri olan bir rivayettir. Her ne kadar rivayet zayıf olsa da destekleyen rivayetlerin olması, müminlerin hidayet ve ıslahını dilemek; sıratı müstakim üzere bir hayat ve buna uygun davranışları dilemek anlamındadır. Allah inananların iman ve amelleri sebebiyle hidayette üzere tutacağını ve hallerini fiillerini ıslah edeceğini va'detmiştir.

• İshak b. Rahuye Müsned-i İshak b. Rahuye Müsned-i Aişe 994, 2/430

حَدَّثَنَا حَرْمَلَةُ بْنُ يَحْيَى حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ وَهْبٍ أَخْبَرَنِى اللَّيْثُ بْنُ سَعْدٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ يَحْيَى - رَجُلٌ مِنْ وَلَدِ كَعْبِ بْنِ مَالِكٍ - عَنْ أَبِيهِ عَنْ جَدِّهِ أَنَّ جَدَّتَهُ خَيْرَةَ - امْرَأَةَ كَعْبِ بْنِ مَالِكٍ - أَتَتْ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم بِحُلِىٍّ لَهَا فَقَالَتْ إِنِّى تَصَدَّقْتُ بِهَذَا فَقَالَ لَهَا رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم « لاَ يَجُوزُ لِلْمَرْأَةِ فِى مَالِهَا إِلاَّ بِإِذْنِ زَوْجِهَا فَهَلِ اسْتَأْذَنْتِ كَعْبًا » . قَالَتْ نَعَمْ . فَبَعَثَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم إِلَى كَعْبِ بْنِ مَالِكٍ زَوْجِهَا فَقَالَ « هَلْ أَذِنْتَ لِخَيْرَةَ أَنْ تَتَصَدَّقَ بِحُلِيِّهَا » . فَقَالَ نَعَمْ . فَقَبِلَهُ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم مِنْهَا .

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Hibât 7, /382