Öneri Formu
Hadis Id, No:
65744, HM018260
Hadis:
حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ آدَمَ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ عَنْ عَاصِمٍ عَنْ زِرِّ بْنِ حُبَيْشٍ قَالَ
أَتَيْتُ صَفْوَانَ بْنَ عَسَّالٍ الْمُرَادِيَّ فَسَأَلْتُهُ عَنْ الْمَسْحِ عَلَى الْخُفَّيْنِ فَقَالَ كُنَّا نَكُونُ مَعَ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فَيَأْمُرُنَا أَنْ لَا نَنْزِعَ خِفَافَنَا ثَلَاثَةَ أَيَّامٍ إِلَّا مِنْ جَنَابَةٍ وَلَكِنْ مِنْ غَائِطٍ وَبَوْلٍ وَنَوْمٍ
Tercemesi:
Zir b. Hubeyş'ten:
Safvan b. Assal el-Muradl'nin (Radıyallahü anh) yanına gelip mestlere
mesh etme konusunu sordum. Bana dedi ki:
'Rasulullah'ın (S) yanındayken bize, cünüplük dışında mestlerimizi üç gün çıkartmamayı tavsiye etti.. Ancak büyük-küçük ihtiyaçtan ve uykudan dolayı çıkartmayı emretmedi.
Açıklama:
mütabileriyle sahihtir.
Yazar, Kitap, Bölüm:
Ahmed b. Hanbel, Müsned-i Ahmed, Safvan b. Assal el-Murâdî 18260, 6/199
Senetler:
1. Safvan b. Assâl el-Murâdî (Safvan b. Assâl)
2. Ebu Meryem Zir b. Hubeyş el-Esedi (Zir b. Hubeyş b. Hubabe b. Evs b. Bilal b. Sa'd)
3. Asım b. Ebu Necûd el-Esedî (Âsım b. Behdele)
4. Ebu Muhammed Süfyan b. Uyeyne el-Hilâlî (Süfyân b. Uyeyne b. Meymûn)
5. Ebu Zekeriyya Yahya b. Adem el-Ümevî (Yahya b. Adem b. Süleyman)
Konular:
Abdest, abdestte mestin müddeti
Abdest, mestler üzerine mesh
Öneri Formu
Hadis Id, No:
65798, HM018267
Hadis:
وَلِلْمُسَافِرِ ثَلَاثَةُ أَيَّامٍ وَلَيَالِيهِنَّ يَمْسَحُ عَلَى خُفَّيْهِ إِذَا أَدْخَلَ رِجْلَيْهِ عَلَى طُهُورٍ وَلِلْمُقِيمِ يَوْمٌ وَلَيْلَةٌ
Tercemesi:
Yolcu, temiz olarak (abdestli) giydiği takdirde mestlerine üç gün üçgece ve mukım de bir gün bir gece mesh eder (mesh etme hakkı vardır)'"
Açıklama:
mütabileriyle sahihtir.
Yazar, Kitap, Bölüm:
Ahmed b. Hanbel, Müsned-i Ahmed, Safvan b. Assal el-Murâdî 18267, 6/201
Senetler:
1. Safvan b. Assâl el-Murâdî (Safvan b. Assâl)
2. Ebu Ğarîf Ubeydullah b. Halife el-Muradi (Ubeydullah b. Halife)
3. Ebu Ravk Atiyye b. Haris el-Hemdani (Atiyye b. Haris)
4. Züheyr b. Muaviye el-Cu'fî (Züheyr b. Muaviye b. Hadîc b. Rahîl b. Züheyr b. Hayseme)
5. Şâzân Esved b. Âmir eş-Şâmî (Esved b. Âmir)
Konular:
Abdest, abdestte mestin müddeti
Öneri Formu
Hadis Id, No:
65808, HM018270
Hadis:
[حَدَّثَنَا سُفْيَانُ بْنُ عُيَيْنَةَ قَالَ حَدَّثَنَا عَاصِمٌ سَمِعَ زِرَّ بْنَ حُبَيْشٍ قَالَ أَتَيْتُ صَفْوَانَ بْنَ عَسَّالٍ الْمُرَادِيَّ فَقَالَ] قُلْتُ لَهُ هَلْ سَمِعْتَهُ يَذْكُرُ الْهَوَى قَالَ نَعَمْ بَيْنَمَا نَحْنُ مَعَهُ فِي مَسِيرَةٍ إِذْ نَادَاهُ أَعْرَابِيٌّ بِصَوْتٍ جَهْوَرِيٍّ فَقَالَ يَا مُحَمَّدُ فَقُلْنَا وَيْحَكَ اغْضُضْ مِنْ صَوْتِكَ فَإِنَّكَ قَدْ نُهِيتَ عَنْ ذَلِكَ فَقَالَ وَاللَّهِ لَا أَغْضُضُ مِنْ صَوْتِي فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ هَاءَ وَأَجَابَهُ عَلَى نَحْوٍ مِنْ مَسْأَلَتِهِ وَقَالَ سُفْيَانُ مَرَّةً وَأَجَابَهُ نَحْوًا مِمَّا تَكَلَّمَ بِهِ فَقَالَ أَرَأَيْتَ رَجُلًا أَحَبَّ قَوْمًا وَلَمَّا يَلْحَقْ بِهِمْ قَالَ هُوَ مَعَ مَنْ أَحَبَّ
Tercemesi:
[Bize Süfyan b. Uyeyne, ona Asım, ona da Zir b. Hubeyş Safvân b. Assâl el-Murâdî'ye gelip] "Hevâdan [muhabbet/birine karşı beslenen sevgiden] bahseden bir şey duydun mu?" diye sordum. Bana şöyle dedi:
'Evet, Hz. Peygamber ile birlikte yürürken ona bir bedevi geldi ve çok yüksek sesle 'Ey Muhammed!' diye bağırdı. Biz ona 'yazıklar olsun sana, sesini biraz kıs, hiç şüphesiz (Peygamber'in huzurunda) yüksek sesle konuşmak yasaklanmıştır' dedik. Bedevî 'Vallahi ben sesimi kısmam' dedi. Hz. Peygamber (sav) "[buradayım anlamında yüksek sesle] buyur" dedi ve aynı yüksek tonda cevap verdi.
Süfyân bir defasında 'adamın kendisyle konuştuğu yüksek tonda karşılık verdi' demiştir. Bedevî 'Bir topluluğu seven ama [yaptığı ameller ile henüz] o topluluğa katılmayan kimse hakkında ne dersin?' diye sordu. Hz. Peygamber "o kişi sevdiği ile beraberdir" buyurdu."
Açıklama:
Yazar, Kitap, Bölüm:
Ahmed b. Hanbel, Müsned-i Ahmed, Safvan b. Assal el-Murâdî 18270, 6/202
Senetler:
1. Safvan b. Assâl el-Murâdî (Safvan b. Assâl)
Konular:
Bedevi, bedevilik
Hz. Peygamber, hitap şekilleri
Hz. Peygamber, sahabeyle iletişimi
Konuşma, Hz. Peygamber'in yanında konuşma adabı
Konuşma, konuşma adabı
KTB, ADAB
Sevgi, kişi sevdiğiyle beraberdir
عبد الرزاق عن الثوري عن عاصم عن زر بن حبيش قال : أتيت صفوان بن عسال أسأله عن المسح على الخفين ، فقال (كان) رسول الله صلى الله عليه وسلم يأمرنا في السفر أن لا ننزع أخفافنا ثلاثة أيام ولياليهن إلا من جنابة ، ولكن من نوم وغائط وبول.
Öneri Formu
Hadis Id, No:
47638, MA000792
Hadis:
عبد الرزاق عن الثوري عن عاصم عن زر بن حبيش قال : أتيت صفوان بن عسال أسأله عن المسح على الخفين ، فقال (كان) رسول الله صلى الله عليه وسلم يأمرنا في السفر أن لا ننزع أخفافنا ثلاثة أيام ولياليهن إلا من جنابة ، ولكن من نوم وغائط وبول.
Tercemesi:
Açıklama:
Yazar, Kitap, Bölüm:
Abdürrezzak b. Hemmam, Musannef, Tahâret 792, 1/204
Senetler:
1. Safvan b. Assâl el-Murâdî (Safvan b. Assâl)
2. Ebu Meryem Zir b. Hubeyş el-Esedi (Zir b. Hubeyş b. Hubabe b. Evs b. Bilal b. Sa'd)
3. Asım b. Ebu Necûd el-Esedî (Âsım b. Behdele)
4. Süfyan es-Sevrî (Süfyan b. Said b. Mesruk b. Habib b. Rafi')
Konular:
Abdest, abdestte mestin müddeti
Abdest, mestler üzerine mesh
عبدالزاق عن م عمر عن عاصم بن أبي النجود عن زر بن حبيش قال : أتيت صفوان بن عسال المرادي فقال : ما حاجتك ؟ قال قلت : جئت أبتغي العلم ، قال : فإني سمعت رسول الله صلى الله عليه وسلم يقول : ما من خارج يخرج من بيته في شلب علم إلا وضعت له الملائكة أجنحتها رضى بما صنع ، قلت : جئتك أسألك عن المسح (على الخفين)فقال : نعم ، كنت في الجيش الذي بعثه رسول الله صلى الله عليه وسلم فأمرنا أن نمسح على الخفين إذا نحن أدخلنا هما على طهور ، ثلاثا إذا سافرنا ، وليلة إذا أقمنا ولا نخلعهما من غائط ولا بول ولا نوم ، ولا نخلعهما (إلا) من جنابة قال : وسمعت رسول الله صلى الله عليه وسلم يقول : إن بالغمرب بابا مفتوحا مسيرته سبعين سنة لا تغلق حتى تطلع الشمس من نحوه .
Öneri Formu
Hadis Id, No:
47639, MA000793
Hadis:
عبدالزاق عن م عمر عن عاصم بن أبي النجود عن زر بن حبيش قال : أتيت صفوان بن عسال المرادي فقال : ما حاجتك ؟ قال قلت : جئت أبتغي العلم ، قال : فإني سمعت رسول الله صلى الله عليه وسلم يقول : ما من خارج يخرج من بيته في شلب علم إلا وضعت له الملائكة أجنحتها رضى بما صنع ، قلت : جئتك أسألك عن المسح (على الخفين)فقال : نعم ، كنت في الجيش الذي بعثه رسول الله صلى الله عليه وسلم فأمرنا أن نمسح على الخفين إذا نحن أدخلنا هما على طهور ، ثلاثا إذا سافرنا ، وليلة إذا أقمنا ولا نخلعهما من غائط ولا بول ولا نوم ، ولا نخلعهما (إلا) من جنابة قال : وسمعت رسول الله صلى الله عليه وسلم يقول : إن بالغمرب بابا مفتوحا مسيرته سبعين سنة لا تغلق حتى تطلع الشمس من نحوه .
Tercemesi:
Açıklama:
Yazar, Kitap, Bölüm:
Abdürrezzak b. Hemmam, Musannef, Tahâret 793, 1/204
Senetler:
1. Safvan b. Assâl el-Murâdî (Safvan b. Assâl)
2. Ebu Meryem Zir b. Hubeyş el-Esedi (Zir b. Hubeyş b. Hubabe b. Evs b. Bilal b. Sa'd)
3. Asım b. Ebu Necûd el-Esedî (Âsım b. Behdele)
4. Ebu Urve Mamer b. Raşid el-Ezdî (Mamer b. Râşid)
Konular:
Abdest, abdestte mestin müddeti
Abdest, mestler üzerine mesh
Bilgi, alimin/ilmin önemi
Bilgi, fazileti
Hadis rivayeti, ilim, Rihle, ilim yolculuğu Fazileti
عبد الرزاق عن ابن عيينة عن عاصم عن زر بن جيسش قال : أيتت صفوان فقال : ما جاء بك: فقلت : ابتغاء العلم ، فقال إن الملائكة تضع أجنحتها لطالب العلم رضى بما يطلب ، قلت : حك في صدري المسح على اخفين بعد الغائط والبول ، وكنت امرا من أصحاب رسول الله صلى الله عليه وسلم ، فاتيتك اسالك عن ذلك ، هل سمعت منه في ذلك شيئا ؟ قال : نعم ، كان يامرنا إذا كنا سفرا ، أو كنا مسافرين لاننزع أحفافنا ثلاثة أيام بلياليهن إلاى من جنابة ، ولكن من غائط وبول ونوم ، قلت له أسمعته يذكر الهوى ، قال : نعم ، بينا أنا معه في مسيرة إذ ناداه أعرابي بصوت جهوري أو قال جوهري - ابن عيينة يشك - قال له ، يا محمد ! فاجابه بنحو من كلامه فقال : مه أرايت رجلا احب قما ولم يلحق بهم ؟ قال : هو يوم القيامة مع من أحبر ، قال : فلم يزل يحدثنا حتى قال : إن من قبل المغرب لبابا مسيرة عرضه سبعين سنة ، فتحه الله للتوبة يوم خلق السموات والارض ، لا يغلقه حتى يطلع الشمس من نحوه .
__________
Öneri Formu
Hadis Id, No:
47641, MA000795
Hadis:
عبد الرزاق عن ابن عيينة عن عاصم عن زر بن جيسش قال : أيتت صفوان فقال : ما جاء بك: فقلت : ابتغاء العلم ، فقال إن الملائكة تضع أجنحتها لطالب العلم رضى بما يطلب ، قلت : حك في صدري المسح على اخفين بعد الغائط والبول ، وكنت امرا من أصحاب رسول الله صلى الله عليه وسلم ، فاتيتك اسالك عن ذلك ، هل سمعت منه في ذلك شيئا ؟ قال : نعم ، كان يامرنا إذا كنا سفرا ، أو كنا مسافرين لاننزع أحفافنا ثلاثة أيام بلياليهن إلاى من جنابة ، ولكن من غائط وبول ونوم ، قلت له أسمعته يذكر الهوى ، قال : نعم ، بينا أنا معه في مسيرة إذ ناداه أعرابي بصوت جهوري أو قال جوهري - ابن عيينة يشك - قال له ، يا محمد ! فاجابه بنحو من كلامه فقال : مه أرايت رجلا احب قما ولم يلحق بهم ؟ قال : هو يوم القيامة مع من أحبر ، قال : فلم يزل يحدثنا حتى قال : إن من قبل المغرب لبابا مسيرة عرضه سبعين سنة ، فتحه الله للتوبة يوم خلق السموات والارض ، لا يغلقه حتى يطلع الشمس من نحوه .
__________
Tercemesi:
Açıklama:
Yazar, Kitap, Bölüm:
Abdürrezzak b. Hemmam, Musannef, Tahâret 795, 1/205
Senetler:
1. Safvan b. Assâl el-Murâdî (Safvan b. Assâl)
2. Ebu Meryem Zir b. Hubeyş el-Esedi (Zir b. Hubeyş b. Hubabe b. Evs b. Bilal b. Sa'd)
3. Asım b. Ebu Necûd el-Esedî (Âsım b. Behdele)
4. Ebu Muhammed Süfyan b. Uyeyne el-Hilâlî (Süfyân b. Uyeyne b. Meymûn)
Konular:
Abdest, abdestte mestin müddeti
Abdest, mestler üzerine mesh
Bilgi, alimin/ilmin önemi
Bilgi, fazileti
Hadis rivayeti, ilim, Rihle, ilim yolculuğu Fazileti
Öneri Formu
Hadis Id, No:
65775, HM018264
Hadis:
قَالَ جِئْتُ أَسْأَلُكَ عَنْ الْمَسْحِ بِالْخُفَّيْنِ قَالَ نَعَمْ لَقَدْ كُنْتُ فِي الْجَيْشِ الَّذِينَ بَعَثَهُمْ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فَأَمَرَنَا أَنْ نَمْسَحَ عَلَى الْخُفَّيْنِ إِذَا نَحْنُ أَدْخَلْنَاهُمَا عَلَى طُهْرٍ ثَلَاثًا إِذَا سَافَرْنَا وَيَوْمًا وَلَيْلَةً إِذَا أَقَمْنَا وَلَا نَخْلَعَهُمَا إِلَّا مِنْ جَنَابَةٍ
Tercemesi:
Açıklama:
Yazar, Kitap, Bölüm:
Ahmed b. Hanbel, Müsned-i Ahmed, Safvan b. Assal el-Murâdî 18264, 6/201
Senetler:
1. Safvan b. Assâl el-Murâdî (Safvan b. Assâl)
2. Ebu Meryem Zir b. Hubeyş el-Esedi (Zir b. Hubeyş b. Hubabe b. Evs b. Bilal b. Sa'd)
3. Asım b. Ebu Necûd el-Esedî (Âsım b. Behdele)
4. Ebu Urve Mamer b. Raşid el-Ezdî (Mamer b. Râşid)
5. ُEbu Bekir Abdürrezzak b. Hemmam (Abdürrezzak b. Hemmam b. Nafi)
Konular:
Abdest, Mesh, ayakkabı veya çizme üzerine
Öneri Formu
Hadis Id, No:
65806, HM018269
Hadis:
[حَدَّثَنَا سُفْيَانُ بْنُ عُيَيْنَةَ قَالَ حَدَّثَنَا عَاصِمٌ سَمِعَ زِرَّ بْنَ حُبَيْشٍ قَالَ أَتَيْتُ صَفْوَانَ بْنَ عَسَّالٍ الْمُرَادِيَّ فَقَالَ] قُلْتُ حَكَّ فِي نَفْسِي مَسْحٌ عَلَى الْخُفَّيْنِ وَقَالَ سُفْيَانُ مَرَّةً أَوْ فِي صَدْرِي بَعْدَ الْغَائِطِ وَالْبَوْلِ وَكُنْتَ امْرَأً مِنْ أَصْحَابِ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فَأَتَيْتُكَ أَسْأَلُكَ هَلْ سَمِعْتَ مِنْهُ فِي ذَلِكَ شَيْئًا قَالَ نَعَمْ كَانَ يَأْمُرُنَا إِذَا كُنَّا سَفَرًا أَوْ مُسَافِرِينَ أَنْ لَا نَنْزِعَ خِفَافَنَا ثَلَاثَةَ أَيَّامٍ وَلَيَالِيهِنَّ إِلَّا مِنْ جَنَابَةٍ وَلَكِنْ مِنْ غَائِطٍ وَبَوْلٍ وَنَوْمٍ
Tercemesi:
Safvan b. Assal el-Muradi'den (Radıyallahuanhu)
Hz. Peygamber (S) biz YOlcu olduğumuzda mestlerimizi üç gün üç gece çıkarmamamızı emrederdi/tavsiye ederdi. Ancak
cünüplük durumunda (mestler) çıkartılır. Ama büyük, küçük tuvalete gitmek ve uyku (sebebiyle mest1er çıkartılmaz).
Açıklama:
Yazar, Kitap, Bölüm:
Ahmed b. Hanbel, Müsned-i Ahmed, Safvan b. Assal el-Murâdî 18269, 6/202
Senetler:
1. Safvan b. Assâl el-Murâdî (Safvan b. Assâl)
2. Ebu Meryem Zir b. Hubeyş el-Esedi (Zir b. Hubeyş b. Hubabe b. Evs b. Bilal b. Sa'd)
3. Asım b. Ebu Necûd el-Esedî (Âsım b. Behdele)
4. Ebu Muhammed Süfyan b. Uyeyne el-Hilâlî (Süfyân b. Uyeyne b. Meymûn)
Konular:
Abdest, abdestte mestin müddeti
Abdest, mestler üzerine mesh
Öneri Formu
Hadis Id, No:
26509, N004083
Hadis:
أَخْبَرَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْعَلاَءِ عَنِ ابْنِ إِدْرِيسَ قَالَ أَخْبَرَنَا شُعْبَةُ عَنْ عَمْرِو بْنِ مُرَّةَ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سَلِمَةَ عَنْ صَفْوَانَ بْنِ عَسَّالٍ قَالَ قَالَ يَهُودِىٌّ لِصَاحِبِهِ اذْهَبْ بِنَا إِلَى هَذَا النَّبِىِّ . قَالَ لَهُ صَاحِبُهُ لاَ تَقُلْ نَبِىٌّ لَوْ سَمِعَكَ كَانَ لَهُ أَرْبَعَةُ أَعْيُنٍ . فَأَتَيَا رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم وَسَأَلاَهُ عَنْ تِسْعِ آيَاتٍ بَيِّنَاتٍ فَقَالَ لَهُمْ « لاَ تُشْرِكُوا بِاللَّهِ شَيْئًا وَلاَ تَسْرِقُوا وَلاَ تَزْنُوا وَلاَ تَقْتُلُوا النَّفْسَ الَّتِى حَرَّمَ اللَّهُ إِلاَّ بِالْحَقِّ وَلاَ تَمْشُوا بِبَرِىءٍ إِلَى ذِى سُلْطَانٍ وَلاَ تَسْحَرُوا وَلاَ تَأْكُلُوا الرِّبَا وَلاَ تَقْذِفُوا الْمُحْصَنَةَ وَلاَ تَوَلَّوْا يَوْمَ الزَّحْفِ وَعَلَيْكُمْ خَاصَّةً يَهُودُ أَنْ لاَ تَعْدُوا فِى السَّبْتِ » . فَقَبَّلُوا يَدَيْهِ وَرِجْلَيْهِ وَقَالُوا نَشْهَدُ أَنَّكَ نَبِىٌّ . قَالَ « فَمَا يَمْنَعُكُمْ أَنْ تَتَّبِعُونِى » . قَالُوا إِنَّ دَاوُدَ دَعَا بِأَنْ لاَ يَزَالَ مِنْ ذُرِّيَّتِهِ نَبِىٌّ وَإِنَّا نَخَافُ إِنِ اتَّبَعْنَاكَ أَنْ تَقْتُلَنَا يَهُودُ .
Tercemesi:
Safvan b. Assan (r.a)’dan rivâyete göre, şöyle demiştir: Bir Yahudi arkadaşına bizi şu Peygamber (s.a.v)’e götür dedi. Arkadaşı ona aman ha O’na, Peygamber (s.a.v) deme! Peygamber (s.a.v) dediğini duyarsa gözü dört olur, Peygamberliğini kabul ettiğini sanır ve sevinir dedi. Bundan sonra Rasûlullah (s.a.v)’in huzuruna giderek O’na dokuz açık ayetin ne olduğunu sordular. Rasûlullah (s.a.v)’de onlara şöyle buyurdu: “1. Hiçbir şeyi Allah’a ortak tanımayın. 2. Hırsızlık yapmayın. 3. Zina etmeyin. 4. Allah’ın haram kıldığı cana kıymayın. 5. Hâkim karşısında birine iftira edip yalan söylemeyin. 6. Sihir yapmayın. 7. Faiz yemeyin. 8. Namuslu kimseye iftira atmayın. 9. Savaştan kaçmayın ve Ey Yahudiler bilhassa siz Cumartesi yasağına uyun.” Bunları duyan Yahudiler Rasûlullah (s.a.v)’in ellerine ve ayaklarına kapanıp öptüler. Senin Peygamber (s.a.v) olduğuna şahitlik ederiz dediler. Bunun üzerine Peygamber (s.a.v): “Öyleyse bana uymanıza engel olan nedir?” buyurdu. Onlar da şöyle dediler: “Davud (a.s) soyundan Peygamber geleceği hakkında dua etti. Bu yüzden sana uyarsak Yahudilerin bizi öldürmelerinden korkarız” dediler.
Açıklama:
Yazar, Kitap, Bölüm:
Nesâî, Sünen-i Nesâî, Muhârebe 18, /2355
Senetler:
1. Safvan b. Assâl el-Murâdî (Safvan b. Assâl)
2. Ebu Aliye Abdullah b. Seleme el-Muradî (Abdullah b. Seleme)
3. Amr b. Mürre el-Muradî (Amr b. Mürre b. Abdullah b. Tarık)
4. Şube b. Haccâc el-Atekî (Şu'be b. Haccac b. Verd)
5. Ebu Muhammed Abdullah b. İdris el-Evdî (Abdullah b. İdris b. Yezid b. Abdurrahman)
6. Ebu Küreyb Muhammed b. Alâ el-Hemdânî (Muhammed b. Alâ b. Kureyb)
Konular:
Diyalog, Hz. Peygamber'in / Sahabenin Yahudilerle ilişkileri