Bize Muhammed b. Beşşâar, ona Abdurrahman b. Mehdî, ona Muaviye b. Salih, ona Abdurrahman b. Cübeyr b. Nüfeyr, ona babası (Cübeyr b. Nüfeyr), ona da Avf b. Malik şöyle rivayet etmiştir:
"Bir cenazenin namazını kıldırırken, Rasulullah'ın (sav) dua ettiğini duydum. O duasından aklımda kalanlar şunlardır: 'Allah’ım onu affet, ona merhamet et. Elbisenin kirden temizlendiği gibi onu dolu (yağmur, kar) ile günahlarından arındır'."
[Tirmizî, bu hadisin hasen sahih olduğunu belirtmiştir. Muhammed b. İsmail (Buhârî) de bu konudaki en sahih hadisin bu olduğunu söylemiştir.]
Öneri Formu
Hadis Id, No:
16006, T001025
Hadis:
حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ بَشَّارٍ حَدَّثَنَا عَبْدُ الرَّحْمَنِ بْنُ مَهْدِىٍّ حَدَّثَنَا مُعَاوِيَةُ بْنُ صَالِحٍ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ جُبَيْرِ بْنِ نُفَيْرٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ عَوْفِ بْنِ مَالِكٍ قَالَ:
"سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يُصَلِّى عَلَى مَيِّتٍ فَفَهِمْتُ مِنْ صَلاَتِهِ عَلَيْهِ اللَّهُمَّ اغْفِرْ لَهُ وَارْحَمْهُ وَاغْسِلْهُ بِالْبَرَدِ وَاغْسِلْهُ كَمَا يُغْسَلُ الثَّوْبُ." [قَالَ أَبُو عِيسَى هَذَا حَدِيثٌ حَسَنٌ صَحِيحٌ. قَالَ مُحَمَّدُ بْنُ إِسْمَاعِيلَ أَصَحُّ شَىْءٍ فِى هَذَا الْبَابِ هَذَا الْحَدِيثُ."
Tercemesi:
Bize Muhammed b. Beşşâar, ona Abdurrahman b. Mehdî, ona Muaviye b. Salih, ona Abdurrahman b. Cübeyr b. Nüfeyr, ona babası (Cübeyr b. Nüfeyr), ona da Avf b. Malik şöyle rivayet etmiştir:
"Bir cenazenin namazını kıldırırken, Rasulullah'ın (sav) dua ettiğini duydum. O duasından aklımda kalanlar şunlardır: 'Allah’ım onu affet, ona merhamet et. Elbisenin kirden temizlendiği gibi onu dolu (yağmur, kar) ile günahlarından arındır'."
[Tirmizî, bu hadisin hasen sahih olduğunu belirtmiştir. Muhammed b. İsmail (Buhârî) de bu konudaki en sahih hadisin bu olduğunu söylemiştir.]
Açıklama:
Yazar, Kitap, Bölüm:
Tirmizî, Sünen-i Tirmizî, Cenâiz 38, 3/345
Senetler:
1. Ebu Amr Avf b. Malik el-Eşcaî (Avf b. Malik)
2. Ebu Abdurrahman Cübeyr b. Nüfeyr el-Hadramî (Cübeyr b. Nüfeyr b. Malik b. Âmir)
3. Ebu Humeyd Abdurrahman b. Cübeyr el-Hadrami (Abdurrahman b. Cübeyr b. Nüfeyr b. Malik)
4. Ebu Hamza Muaviye b. Salih el-Hadramî (Muaviye b. Salih b. Hudeyr b. Said)
5. Ebu Said Abdurrahman b. Mehdî el-Anberî (Abdurrahman b. Mehdi b. Hassân b. Abdurrahman)
6. Muhammed b. Beşşâr el-Abdî (Muhammed b. Beşşâr b. Osman)
Konular:
Dua, cenaze namazında yapılan dua
KTB, DUA
Bize İbn Ebu Ömer, ona Abdülvehhâb es-Sakafî, ona Eyyûb; (T)
Bize Ahmed b. Menî ve Ali b. Hucr, o ikisine İsmail b. İbrahim, ona Eyyûb, ona Ebu Kılâbe, ona Âişe’nin süt kardeşi olan Abdullah b. Yezid, ona da Âişe, Nebi'nin (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir:
"Müslümanlardan bir kimse ölüp de yüz kişiden oluşan bir müslüman cemaat onun cenaze namazını kılar ve onun için şefaatçi olurlarsa (affedilmesini dilerlerse), mutlaka onun hakkındaki şefaatleri kabul edilir."
[Ali b. Hucr rivayeti 'Yüz ve daha fazla kişi' şeklinde nakletmiştir. Ebu İsa (Tirmizî), Âişe hadisinin hasen-sahih olduğunu, bazılarının bu hadisi merfû değil mevkûf olarak rivayet ettiklerini belirtmiştir.]
Öneri Formu
Hadis Id, No:
16013, T001029
Hadis:
حَدَّثَنَا ابْنُ أَبِى عُمَرَ حَدَّثَنَا عَبْدُ الْوَهَّابِ الثَّقَفِىُّ عَنْ أَيُّوبَ
وَحَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ مَنِيعٍ وَعَلِىُّ بْنُ حُجْرٍ قَالاَ حَدَّثَنَا إِسْمَاعِيلُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَيُّوبَ عَنْ أَبِى قِلاَبَةَ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ يَزِيدَ رَضِيعٌ كَانَ لِعَائِشَةَ عَنْ عَائِشَةَ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم قَالَ:
"لاَ يَمُوتُ أَحَدٌ مِنَ الْمُسْلِمِينَ فَتُصَلِّى عَلَيْهِ أُمَّةٌ مِنَ الْمُسْلِمِينَ يَبْلُغُونَ أَنْ يَكُونُوا مِائَةً فَيَشْفَعُوا لَهُ إِلاَّ شُفِّعُوا فِيهِ."
[وَقَالَ عَلِىُّ بْنُ حُجْرٍ فِى حَدِيثِهِ مِائَةً فَمَا فَوْقَهَا. قَالَ أَبُو عِيسَى حَدِيثُ عَائِشَةَ حَدِيثٌ حَسَنٌ صَحِيحٌ، وَقَدْ أَوْقَفَهُ بَعْضُهُمْ وَلَمْ يَرْفَعْهُ.]
Tercemesi:
Bize İbn Ebu Ömer, ona Abdülvehhâb es-Sakafî, ona Eyyûb; (T)
Bize Ahmed b. Menî ve Ali b. Hucr, o ikisine İsmail b. İbrahim, ona Eyyûb, ona Ebu Kılâbe, ona Âişe’nin süt kardeşi olan Abdullah b. Yezid, ona da Âişe, Nebi'nin (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir:
"Müslümanlardan bir kimse ölüp de yüz kişiden oluşan bir müslüman cemaat onun cenaze namazını kılar ve onun için şefaatçi olurlarsa (affedilmesini dilerlerse), mutlaka onun hakkındaki şefaatleri kabul edilir."
[Ali b. Hucr rivayeti 'Yüz ve daha fazla kişi' şeklinde nakletmiştir. Ebu İsa (Tirmizî), Âişe hadisinin hasen-sahih olduğunu, bazılarının bu hadisi merfû değil mevkûf olarak rivayet ettiklerini belirtmiştir.]
Açıklama:
Yazar, Kitap, Bölüm:
Tirmizî, Sünen-i Tirmizî, Cenâiz 40, 3/348
Senetler:
1. Ümmü Abdullah Aişe bt. Ebu Bekir es-Sıddîk (Aişe bt. Abdullah b. Osman b. Âmir)
2. Radî'u Aişe Abdullah b. Yezid el-Basrî (Abdullah b. Yezid)
3. Ebû Kilabe Abdullah b. Zeyd el-Cermî (Abdullah b. Zeyd b. Amr b. Nâtil b. Malik b. Ubeyd)
4. Eyyüb es-Sahtiyânî (Eyyüb b. Keysân)
5. Ebu Bişr İsmail b. Uleyye el-Esedî (İsmail b. İbrahim b. Miksem)
6. Ebu Hasan Ali b. Hucr es-Sa'dî (Ali b. Hucr b. İyas b. Mukatil)
Konular:
Cenaze namazı, katılıp dua edecek kişi sayısı
Cenaze, hakkındaki şahitliğin önemi
KTB, CENAZE, CENAİZ
KTB, NAMAZ,
Öneri Formu
Hadis Id, No:
16008, T001026
Hadis:
حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ مَنِيعٍ حَدَّثَنَا زَيْدُ بْنُ حُبَابٍ حَدَّثَنَا إِبْرَاهِيمُ بْنُ عُثْمَانَ عَنِ الْحَكَمِ عَنْ مِقْسَمٍ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ أَنَّ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم قَرَأَ عَلَى الْجَنَازَةِ بِفَاتِحَةِ الْكِتَابِ . قَالَ وَفِى الْبَابِ عَنْ أُمِّ شَرِيكٍ . قَالَ أَبُو عِيسَى حَدِيثُ ابْنِ عَبَّاسٍ حَدِيثٌ لَيْسَ إِسْنَادُهُ بِذَلِكَ الْقَوِىِّ . إِبْرَاهِيمُ بْنُ عُثْمَانَ هُوَ أَبُو شَيْبَةَ الْوَاسِطِىُّ مُنْكَرُ الْحَدِيثِ . وَالصَّحِيحُ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ قَوْلُهُ مِنَ السُّنَّةِ الْقِرَاءَةُ عَلَى الْجَنَازَةِ بِفَاتِحَةِ الْكِتَابِ .
Tercemesi:
Bize Ahmed b. Meni‘, ona Zeyd b. Hubab, ona İbrahim b. Osman, ona el-Hakem, ona Miksem, ona İbn Abbas’ın rivayet ettiğine göre: Nebi (sav), cenaze üzerine (cenaze namazında) Fatihatül Kitabı okudu.
(Tirmizi) dedi ki: Bu hususta Ümmü Şerik‘ten gelen rivayet de vardır. Ebu İsa dedi ki: İbn Abbas’ın rivayet ettiği hadisin isnadı pek kuvvetli değildir. İbrahim b. Osman ise Ebu Şeybe el-Vasıtî olup, hadisi münker birisidir. İbn Abbas’tan sahih olan ise onun: “Cenaze üzerine (cenaze namazında) Fatihat’ül Kitabı okumak sünnettendir,” sözüdür.
Açıklama:
Yazar, Kitap, Bölüm:
Tirmizî, Sünen-i Tirmizî, Cenâiz 39, 3/345
Senetler:
1. İbn Abbas Abdullah b. Abbas el-Kuraşî (Abdullah b. Abbas b. Abdülmuttalib b. Haşim b. Abdümenaf)
2. Ebu Kasım Miksem b. Becere (Miksem b. Becere)
3. Ebu Abdullah Hakem b. Uteybe el-Kindî (Hakem b. Uteybe)
4. Ebu Şeybe İbrahim b. Osman es-Sülemi (İbrahim b. Osman b. Meharik)
5. Ebu Huseyin Zeyd b. Hubab et-Temimi (Zeyd b. Hubab b. Reyyan)
6. Ahmed b. Meni' el-Begavî (Ahmed b. Meni' b. Abdurrahman)
Konular:
Cenaze namazı, Fatihayı okumak
KTB, NAMAZ,
Öneri Formu
Hadis Id, No:
16009, T001027
Hadis:
حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ بَشَّارٍ حَدَّثَنَا عَبْدُ الرَّحْمَنِ بْنُ مَهْدِىٍّ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ عَنْ سَعْدِ بْنِ إِبْرَاهِيمَ عَنْ طَلْحَةَ بْنِ عَوْفٍ أَنَّ ابْنَ عَبَّاسٍ صَلَّى عَلَى جَنَازَةٍ فَقَرَأَ بِفَاتِحَةِ الْكِتَابِ فَقُلْتُ لَهُ فَقَالَ إِنَّهُ مِنَ السُّنَّةِ أَوْ مِنْ تَمَامِ السُّنَّةِ . قَالَ أَبُو عِيسَى هَذَا حَدِيثٌ حَسَنٌ صَحِيحٌ . وَالْعَمَلُ عَلَى هَذَا عِنْدَ بَعْضِ أَهْلِ الْعِلْمِ مِنْ أَصْحَابِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم وَغَيْرِهِمْ يَخْتَارُونَ أَنْ يُقْرَأَ بِفَاتِحَةِ الْكِتَابِ بَعْدَ التَّكْبِيرَةِ الأُولَى . وَهُوَ قَوْلُ الشَّافِعِىِّ وَأَحْمَدَ وَإِسْحَاقَ . وَقَالَ بَعْضُ أَهْلِ الْعِلْمِ لاَ يُقْرَأُ فِى الصَّلاَةِ عَلَى الْجَنَازَةِ إِنَّمَا هُوَ ثَنَاءٌ عَلَى اللَّهِ وَالصَّلاَةُ عَلَى النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم وَالدُّعَاءُ لِلْمَيِّتِ . وَهُوَ قَوْلُ الثَّوْرِىِّ وَغَيْرِهِ مِنْ أَهْلِ الْكُوفَةِ . وَطَلْحَةُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَوْفٍ هُوَ ابْنُ أَخِى عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ عَوْفٍ رَوَى عَنْهُ الزُّهْرِىُّ .
Tercemesi:
Bize Muhammed b. Beşşar, ona Abdurrahman b. Mehdi, ona Süfyan, ona Sa‘d b. İbrahim, ona Talha b. Avf’ın rivayet ettiğine göre: İbn Abbas bir cenaze namazını kıl(dır)dı. Fatihat’ül Kitabı okudu. Ben ona (bunu) deyince (sorunca) o: Bu sünnettendir ya da sünnetin kemâlindendir, dedi.
Ebu İsa dedi ki: Bu hasen sahih bir hadistir. Nebi(sav)’ın ashabından ve onların dışındaki bazı ilim erbabına göre uygulama buna göre olup onlar (cenaze namazında) birinci tekbirden sonra Fatihat’ül Kitab’ın okunmasını tercih ederler. Bu, Şafii, Ahmed ve İshak ‘ın da görüşüdür. Kimi ilim ehli de: Namazda cenaze üzerine Kur’ân okumaz. Çünkü cenaze namazı ancak Allah için övgü, Nebi (sav) için salavat, ölü için de duadan ibarettir. Bu es-Sevri’nin ve Kûfe ehlinden ondan başkalarının görüşüdür. Talha b. Abdullah b. Avf ise Abdurrahman b. Avf’ın kardeşinin oğlu olup, ondan ez-Zührî rivayet almıştır.
Açıklama:
Yazar, Kitap, Bölüm:
Tirmizî, Sünen-i Tirmizî, Cenâiz 39, 3/346
Senetler:
1. İbn Abbas Abdullah b. Abbas el-Kuraşî (Abdullah b. Abbas b. Abdülmuttalib b. Haşim b. Abdümenaf)
2. Talha b. Abdullah el-Kuraşi (Talha b. Abdullah b. Osman b. Osman b. Ubeydullah b. Mamer)
3. Ebu İshak Sa'd b. İbrahim el-Kuraşi (Sa'd b. İbrahim b. Abdurrahman b. Avf)
4. Süfyan es-Sevrî (Süfyan b. Said b. Mesruk b. Habib b. Rafi')
5. Ebu Said Abdurrahman b. Mehdî el-Anberî (Abdurrahman b. Mehdi b. Hassân b. Abdurrahman)
6. Muhammed b. Beşşâr el-Abdî (Muhammed b. Beşşâr b. Osman)
Konular:
Cenaze namazı, Fatihayı okumak
KTB, NAMAZ,
Öneri Formu
Hadis Id, No:
16036, T001035
Hadis:
حَدَّثَنَا عَلِىُّ بْنُ حُجْرٍ أَخْبَرَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ الْمُبَارَكِ وَالْفَضْلُ بْنُ مُوسَى عَنْ حُسَيْنٍ الْمُعَلِّمِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ بُرَيْدَةَ عَنْ سَمُرَةَ بْنِ جُنْدَبٍ أَنَّ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم صَلَّى عَلَى امْرَأَةٍ فَقَامَ وَسَطَهَا . قَالَ أَبُو عِيسَى هَذَا حَدِيثٌ حَسَنٌ صَحِيحٌ . وَقَدْ رَوَاهُ شُعْبَةُ عَنْ حُسَيْنٍ الْمُعَلِّمِ .
Tercemesi:
Bize Ali b. Hucr, ona Abdullah b. el-Mübarek ile el-Fadl b. Musa, onlara Huseyin el-Muallim, ona Abdullah b. Bureyde, ona Semura b. Cündüb’un rivayet ettiğine göre, Nebi (sav) bir kadının cenaze namazını kıldırdı, onun ortasının hizasında durdu.
Ebu İsa dedi ki: Bu hasen sahih bir hadistir. Bunu Şu‘be de Huseyin el-Muallim’den rivayet etmiştir.
Açıklama:
Yazar, Kitap, Bölüm:
Tirmizî, Sünen-i Tirmizî, Cenâiz 45, 3/353
Senetler:
1. Ebu Saîd Semüra b. Cündüb el-Fezârî (Semüra b. Cündüb b. Hilal b. Haric b. Mürre b. Hazn)
2. Abdullah b. Büreyde el-Eslemî (Abdullah b. Büreyde Husayb b. Abdullah b. Hâris b. el-A'rec b. Sa'd b. Rezzâh b. Adi b. Sehm b)
3. Hüseyin b. Zekvan el-Muallim (Hüseyin b. Zekvan)
4. Ebu Abdullah Fadl b. Musa es-Sînani (Fadl b. Musa)
5. Ebu Hasan Ali b. Hucr es-Sa'dî (Ali b. Hucr b. İyas b. Mukatil)
Konular:
Cenaze namazı, erkek ve kadın için
KTB, NAMAZ,
Öneri Formu
Hadis Id, No:
16011, T001028
Hadis:
حَدَّثَنَا أَبُو كُرَيْبٍ حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ الْمُبَارَكِ وَيُونُسُ بْنُ بُكَيْرٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْحَاقَ عَنْ يَزِيدَ بْنِ أَبِى حَبِيبٍ عَنْ مَرْثَدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ الْيَزَنِىِّ قَالَ كَانَ مَالِكُ بْنُ هُبَيْرَةَ إِذَا صَلَّى عَلَى جَنَازَةٍ فَتَقَالَّ النَّاسَ عَلَيْهَا جَزَّأَهُمْ ثَلاَثَةَ أَجْزَاءٍ ثُمَّ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم « مَنْ صَلَّى عَلَيْهِ ثَلاَثَةُ صُفُوفٍ فَقَدْ أَوْجَبَ » . قَالَ وَفِى الْبَابِ عَنْ عَائِشَةَ وَأُمِّ حَبِيبَةَ وَأَبِى هُرَيْرَةَ وَمَيْمُونَةَ زَوْجِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم . قَالَ أَبُو عِيسَى حَدِيثُ مَالِكِ بْنِ هُبَيْرَةَ حَدِيثٌ حَسَنٌ هَكَذَا رَوَاهُ غَيْرُ وَاحِدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْحَاقَ . وَرَوَى إِبْرَاهِيمُ بْنُ سَعْدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْحَاقَ هَذَا الْحَدِيثَ وَأَدْخَلَ بَيْنَ مَرْثَدٍ وَمَالِكِ بْنِ هُبَيْرَةَ رَجُلاً . وَرِوَايَةُ هَؤُلاَءِ أَصَحُّ عِنْدَنَا .
Tercemesi:
Bize Ebu Kureyb, ona Abdullah b. el-Mübarek ve Yunus b. Bükeyr, onlara Muhammed b. İshak, ona Yezid b. Ebu Habib, ona Mersed b. Abdullah el-Yezenî rivayetle dedi ki: Malik b. Hubeyre bir cenazenin namazını kıl(dır)acak olur da onunla beraber gelen insanların az olduğunu görürse onları üçe böler sonra şöyle derdi: Rasulullah (sav):
-Kimin üzerine üç saf (kadar bir cemaat) namaz kılarsa artık onun için (Cennet) vacip olur, buyurdu.
(Tirmizi) dedi ki: Bu hususta Âişe Ümmü Habibe, Ebu Hureyre ve Nebi (sav)’ın zevcesi Meymune’den de gelmiş rivayetler vardır.
Ebu İsa dedi ki: Malik b. Hubeyre’nin rivayet ettiği hadis hasen bir hadistir. Bu hadisi bu şekilde birden çok kişi Muhammed b. İshak’dan rivayet etmiş bulunmaktadır. İbrahim b. Sa‘d da Muhammed b. İshak da bu hadisi böylece rivayet etmiş olup, o Mersed ile Malik b. Hubeyre arasına bir ravi daha zikretmiştir. Bunların rivayeti ise bizce daha sahihtir.
Açıklama:
Yazar, Kitap, Bölüm:
Tirmizî, Sünen-i Tirmizî, Cenâiz 40, 3/347
Senetler:
1. Ebu Said Malik b. Hübeyra es-Sekûnî (Malik b. Hübeyra b. Halid b. Müslim b. Haris)
2. Ebu Hayr Mersed b. Abdullah el-Yeznî (Mersed b. Abdullah)
3. İbn Ebu Habib Yezid b. Kays el-Ezdî (Yezid b. Süveyd)
4. İbn İshak el-Kuraşî (Muhammed b. İshak b. Yesar b. Hıyar)
5. Ebu Bükeyr Yunus b. Bükeyr eş-Şeybanî (Yunus b. Bükeyr b. Vasıl)
6. Ebu Küreyb Muhammed b. Alâ el-Hemdânî (Muhammed b. Alâ b. Kureyb)
Konular:
Cenaze namazı, katılıp dua edecek kişi sayısı
KTB, NAMAZ,
Öneri Formu
Hadis Id, No:
16024, T001031
Hadis:
حَدَّثَنَا بِشْرُ بْنُ آدَمَ ابْنُ بِنْتِ أَزْهَرَ السَّمَّانِ الْبَصْرِىُّ حَدَّثَنَا إِسْمَاعِيلُ بْنُ سَعِيدِ بْنِ عُبَيْدِ اللَّهِ حَدَّثَنَا أَبِى عَنْ زِيَادِ بْنِ جُبَيْرِ بْنِ حَيَّةَ عَنْ أَبِيهِ عَنِ الْمُغِيرَةِ بْنِ شُعْبَةَ أَنَّ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم قَالَ « الرَّاكِبُ خَلْفَ الْجَنَازَةِ وَالْمَاشِى حَيْثُ شَاءَ مِنْهَا وَالطِّفْلُ يُصَلَّى عَلَيْهِ » . قَالَ أَبُو عِيسَى هَذَا حَدِيثٌ حَسَنٌ صَحِيحٌ رَوَاهُ إِسْرَائِيلُ وَغَيْرُ وَاحِدٍ عَنْ سَعِيدِ بْنِ عُبَيْدِ اللَّهِ . وَالْعَمَلُ عَلَيْهِ عِنْدَ بَعْضِ أَهْلِ الْعِلْمِ مِنْ أَصْحَابِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم وَغَيْرِهِمْ قَالُوا يُصَلَّى عَلَى الطِّفْلِ وَإِنْ لَمْ يَسْتَهِلَّ بَعْدَ أَنْ يُعْلَمَ أَنَّهُ خُلِقَ . وَهُوَ قَوْلُ أَحْمَدَ وَإِسْحَاقَ .
Tercemesi:
Bize Bişr b. Âdem b. Bint Ezher es-Semmân el-Basrî, ona İsmail b. Said b. Ubeydullah, ona babası, ona Ziyad b. Cubeyr b. Hayye, ona babası, ona el-Muğire b. Şube’nin rivayet ettiğine göre, Nebi (sav):
-Binekli kişi cenazenin arkasında, yürüyen kişi ise cenazenin dilediği yerinde (cenaze ile gider), küçük çocuğun da cenaze namazı kılınır.
Ebu İsa dedi ki: Bu hasen sahih bir hadis olup bunu İsrail ve daha başkaları Said b. Ubeydullah’tan rivayet etmişlerdir. Nebi’nin (sav) ashabı arasından ve başkaları arasından ilim ehli bazı kimselere göre, buna göre amel edilir. Bunlar: Yaratılmış olduğu bilindikten sonra, -doğarken isterse ağlamamış olsun- küçük çocuğun namazı kılınır, demişlerdir. Ahmed ve İshak’ın da görüşü budur.
Açıklama:
Yazar, Kitap, Bölüm:
Tirmizî, Sünen-i Tirmizî, Cenâiz 42, 3/349
Senetler:
1. Ebu Abdullah Muğîra b. Şube es-Sekafî (Mugîra b. Şube b. Ebu Amir b. Mesud b. Muattib)
2. Cübeyr b. Hayye es-Sekafî (Cübeyr b. Hayye b. Mesud)
3. Ziyad b. Cübeyr es-Sekafî (Ziyad b. Cübeyr b. Hayye)
4. Said b. Ubeydullah es-Sekafî (Said b. Ubeydullah)
5. İsmail b. Said es-Sekafî (İsmail b. Said b. Ubeydullah b. Cübeyr)
6. Bişr b. Adem el-Basri (Bişr b. Adem b. Yezid)
Konular:
Cenaze Namazı, çocuğa
Cenaze, takip etmek, yaya ve binitlinin
KTB, NAMAZ,
Öneri Formu
Hadis Id, No:
16033, T001034
Hadis:
حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ مُنِيرٍ عَنْ سَعِيدِ بْنِ عَامِرٍ عَنْ هَمَّامٍ عَنْ أَبِى غَالِبٍ قَالَ صَلَّيْتُ مَعَ أَنَسِ بْنِ مَالِكٍ عَلَى جَنَازَةِ رَجُلٍ فَقَامَ حِيَالَ رَأْسِهِ ثُمَّ جَاءُوا بِجَنَازَةِ امْرَأَةٍ مِنْ قُرَيْشٍ فَقَالُوا يَا أَبَا حَمْزَةَ صَلِّ عَلَيْهَا . فَقَامَ حِيَالَ وَسَطِ السَّرِيرِ . فَقَالَ لَهُ الْعَلاَءُ بْنُ زِيَادٍ هَكَذَا رَأَيْتَ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم قَامَ عَلَى الْجَنَازَةِ مُقَامَكَ مِنْهَا وَمِنَ الرَّجُلِ مُقَامَكَ مِنْهُ قَالَ نَعَمْ . فَلَمَّا فَرَغَ قَالَ احْفَظُوا . وَفِى الْبَابِ عَنْ سَمُرَةَ . قَالَ أَبُو عِيسَى حَدِيثُ أَنَسٍ هَذَا حَدِيثٌ حَسَنٌ وَقَدْ رَوَى غَيْرُ وَاحِدٍ عَنْ هَمَّامٍ مِثْلَ هَذَا . وَرَوَى وَكِيعٌ هَذَا الْحَدِيثَ عَنْ هَمَّامٍ فَوَهِمَ فِيهِ فَقَالَ عَنْ غَالِبٍ عَنْ أَنَسٍ . وَالصَّحِيحُ عَنْ أَبِى غَالِبٍ . وَقَدْ رَوَى هَذَا الْحَدِيثَ عَبْدُ الْوَارِثِ بْنُ سَعِيدٍ وَغَيْرُ وَاحِدٍ عَنْ أَبِى غَالِبٍ مِثْلَ رِوَايَةِ هَمَّامٍ . وَاخْتَلَفُوا فِى اسْمِ أَبِى غَالِبٍ هَذَا فَقَالَ بَعْضُهُمْ يُقَالُ اسْمُهُ نَافِعٌ وَيُقَالُ رَافِعٌ . وَقَدْ ذَهَبَ بَعْضُ أَهْلِ الْعِلْمِ إِلَى هَذَا وَهُوَ قَوْلُ أَحْمَدَ وَإِسْحَاقَ .
Tercemesi:
Bize Abdullah b. Munir, ona Said b. Âmir, ona Hemmâm, ona Ebu Galib’in şöyle dediğini rivayet etti: Enes b. Malik ile birlikte bir adamın cenaze namazını kıldım. Adamın başının hizasında durdu. Sonra Kureyş’den bir kadının cenazesini getirdiler, Ey Ebu Hamza, bunun namazını kıl(dır), dediler. Bu sefer kadının üzerinde bulunduğu teneşirin ortası hizasında durdu. El-Alâ b. Zeyd ona: Sen Nebi (sav)’ı kadın cenazesinde durduğun şekilde, erkek cenazesinde de durduğun şekilde durduğunu mu gördün, dedi. Enes: Evet dedi. Namazı bitirince: İyice belleyin, dedi.
Bu hususta Semmura’dan gelmiş rivayet de vardır. Ebu İsa dedi ki: Enes’in rivayet ettiği bu hadis, hasen bir hadistir. Ayrıca Hemmâm’dan birden çok kişi bunun aynısını rivayet etmiş bulunmaktadır. Veki‘ de bu hadisi Hemmâm’dan rivayet etmiş olmakla birlikte, bu hadiste yanılarak: Bana Galib, ona Enes (rivayet etti), demiştir. Sahih/doğru olan ise Ravi’nin adının Ebu Ğalib olduğudur. Ayrıca bu hadisi Abdülvâris b. Said ve daha başkaları da Ebu Ğalib ve Hemmâm’ın rivayetiyle aynı şekilde rivayet etmiştir. Fakat geçen “Ebu Ğalib”in adı hususunda ihtilâf etmişlerdir. Bazıları: Denildiğine göre adı Nâfi’dir, demişlerdir. Râfi‘ olduğu da söylenmiştir. Bazı ilim ehli de buna meyletmiştir ki, bu da Ahmed ve İshak’ın kanaatidir.
Açıklama:
Yazar, Kitap, Bölüm:
Tirmizî, Sünen-i Tirmizî, Cenâiz 45, 3/352
Senetler:
1. Enes b. Malik el-Ensarî (Enes b. Malik b. Nadr b. Damdam b. Zeyd b. Haram)
2. Ebu Galib Hazevver el-Bahili (Said b. Hazevver)
3. Ebu Abdullah Hemmâm b. Yahya el-Avzî (Hemmâm b. Yahya b. Dinar)
4. Ebu Muhammed Said b. Amir ed-Dube'î (Said b. Amir)
5. Abdullah b. Münir el-Mervezî (Abdullah b. Münir)
Konular:
Cenaze namazı, erkek ve kadın için
KTB, NAMAZ,
Öneri Formu
Hadis Id, No:
16040, T001037
Hadis:
حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ مَنِيعٍ حَدَّثَنَا هُشَيْمٌ أَخْبَرَنَا الشَّيْبَانِىُّ حَدَّثَنَا الشَّعْبِىُّ أَخْبَرَنِى مَنْ رَأَى النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم وَرَأَى قَبْرًا مُنْتَبِذًا فَصَفَّ أَصْحَابَهُ خَلْفَهُ فَصَلَّى عَلَيْهِ فَقِيلَ لَهُ مَنْ أَخْبَرَكَهُ؟ فَقَالَ ابْنُ عَبَّاسٍ . قَالَ وَفِى الْبَابِ عَنْ أَنَسٍ وَبُرَيْدَةَ وَيَزِيدَ بْنِ ثَابِتٍ وَأَبِى هُرَيْرَةَ وَعَامِرِ بْنِ رَبِيعَةَ وَأَبِى قَتَادَةَ وَسَهْلِ بْنِ حُنَيْفٍ . قَالَ أَبُو عِيسَى حَدِيثُ ابْنِ عَبَّاسٍ حَدِيثٌ حَسَنٌ صَحِيحٌ . وَالْعَمَلُ عَلَى هَذَا عِنْدَ أَكْثَرِ أَهْلِ الْعِلْمِ مِنْ أَصْحَابِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم وَغَيْرِهِمْ . وَهُوَ قَوْلُ الشَّافِعِىِّ وَأَحْمَدَ وَإِسْحَاقَ . وَقَالَ بَعْضُ أَهْلِ الْعِلْمِ: لاَ يُصَلَّى عَلَى الْقَبْرِ . وَهُوَ قَوْلُ مَالِكِ بْنِ أَنَسٍ . وَقَالَ عَبْدُ اللَّهِ بْنُ الْمُبَارَكِ: إِذَا دُفِنَ الْمَيِّتُ وَلَمْ يُصَلَّ عَلَيْهِ صُلِّىَ عَلَى الْقَبْرِ . وَرَأَى ابْنُ الْمُبَارَكِ الصَّلاَةَ عَلَى الْقَبْرِ . وَقَالَ أَحْمَدُ وَإِسْحَاقُ: يُصَلَّى عَلَى الْقَبْرِ إِلَى شَهْرٍ . وَقَالاَ أَكْثَرُ مَا سَمِعْنَا عَنِ ابْنِ الْمُسَيَّبِ أَنَّ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم صَلَّى عَلَى قَبْرِ أُمِّ سَعْدِ بْنِ عُبَادَةَ بَعْدَ شَهْرٍ .
Tercemesi:
Bize Ahmed b. Meni‘, ona Huşeym, ona eş-Şeybânî, ona eş-Şa‘bî, ona Nebi (sav)’ı ve bir kenarda bulunan bir kabri görmesi üzerine ashabını arkasına saf halinde dizip, o kabrin üzerine namaz kılışını gören bir kimse haber verdi. Ona: Bunu sana kim haber verdi, diye sorulunca, o: İbn Abbas, dedi.
(Tirmizi ) dedi ki: Bu hususta Enes, Büreyde, Yezid b.Sâbit, Ebu Hureyre, Âmir b. Rabia, Ebu Katade ve Sehl b. Huneyf’ten gelmiş rivayetler vardır.
Ebu İsa dedi ki: İbn Abbas’ın rivayet ettiği hadis sahih bir hadistir. Nebi (sav)’ın ashabından ve onlardan başkalarından ilim ehlinin çoğunluğuna göre de uygulama buna göredir.
Şafii, Ahmed ve İshak’ın görüşü de budur. Kimi ilim ehli ise: Kabir üzerine namaz kılınmaz demiştir. Bu da Malik b. Enes’in görüşüdür. Abdullah b. el-Mübarek de şöyle demiştir: Ölü, cenaze namazı kılınmaksızın defnedilecek olursa kabri üzerine namaz kılınır.
İbn Mübarek kabir üzerinde namaz kılınacağı görüşünde idi. Ahmed ve İshak ise: Bir aya kadar kabir üzerine namaz kılınır, demişlerdir. Her ikisi ayrıca şöyle demişlerdir: Bizim İbnü’l Müseyyeb’den daha çok duyduğumuz Nebi (sav)’ın, Sa‘d b. Ubade’nin annesinin kabri üzerine bir ay sonra namaz kıldığıdır.
Açıklama:
Yazar, Kitap, Bölüm:
Tirmizî, Sünen-i Tirmizî, Cenâiz 47, 3/355
Senetler:
1. İbn Abbas Abdullah b. Abbas el-Kuraşî (Abdullah b. Abbas b. Abdülmuttalib b. Haşim b. Abdümenaf)
2. Ebu Amr Amir eş-Şa'bî (Amir b. Şerahil b. Abdin)
3. Süleyman b. Feyrûz eş-Şeybanî (Süleyman b. Feyrûz)
4. Ebu Muaviye Hüşeym b. Beşir es-Sülemî (Hüşeym b. Beşir b. el-Kasım b. Dinar)
5. Ahmed b. Meni' el-Begavî (Ahmed b. Meni' b. Abdurrahman)
Konular:
Cenaze namazı, kabirdekine/kabir üzerine
KTB, NAMAZ,
Öneri Formu
Hadis Id, No:
16020, T001030
Hadis:
حَدَّثَنَا هَنَّادٌ حَدَّثَنَا وَكِيعٌ عَنْ مُوسَى بْنِ عُلَىِّ بْنِ رَبَاحٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ عُقْبَةَ بْنِ عَامِرٍ الْجُهَنِىِّ قَالَ ثَلاَثُ سَاعَاتٍ كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَنْهَانَا أَنْ نُصَلِّىَ فِيهِنَّ أَوْ نَقْبُرَ فِيهِنَّ مَوْتَانَا حِينَ تَطْلُعُ الشَّمْسُ بَازِغَةً حَتَّى تَرْتَفِعَ وَحِينَ يَقُومُ قَائِمُ الظَّهِيرَةِ حَتَّى تَمِيلَ وَحِينَ تَضَيَّفُ الشَّمْسُ لِلْغُرُوبِ حَتَّى تَغْرُبَ . قَالَ أَبُو عِيسَى هَذَا حَدِيثٌ حَسَنٌ صَحِيحٌ . وَالْعَمَلُ عَلَى هَذَا عِنْدَ بَعْضِ أَهْلِ الْعِلْمِ مِنْ أَصْحَابِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم وَغَيْرِهِمْ يَكْرَهُونَ الصَّلاَةَ عَلَى الْجَنَازَةِ فِى هَذِهِ السَّاعَاتِ . وَقَالَ ابْنُ الْمُبَارَكِ مَعْنَى هَذَا الْحَدِيثِ أَنْ نَقْبُرَ فِيهِنَّ مَوْتَانَا . يَعْنِى الصَّلاَةَ عَلَى الْجَنَازَةِ . وَكَرِهَ الصَّلاَةَ عَلَى الْجَنَازَةِ عِنْدَ طُلُوعِ الشَّمْسِ وَعِنْدَ غُرُوبِهَا وَإِذَا انْتَصَفَ النَّهَارُ حَتَّى تَزُولَ الشَّمْسُ . وَهُوَ قَوْلُ أَحْمَدَ وَإِسْحَاقَ . قَالَ الشَّافِعِىُّ لاَ بَأْسَ في الصَّلاَةِ عَلَى الْجَنَازَةِ فِى السَّاعَاتِ الَّتِى تُكْرَهُ فِيهِنَّ الصَّلاَةُ .
Tercemesi:
Bize Hennâd, ona Vekî, ona Musa b. Ali b. Rabâh, ona babası (Ali b. Rabâh), ona da Ukbe b. Amir el-Cuhenî'nin naklettiğine göre o (Ukbe) şöyle demiştir:
Rasulullah'ın (sav) bize namaz kılmayı ve ölülerimizi gömmeyi yasakladığı üç zaman dilimi vardır: Güneşin doğmasından [ufukta bir mızrak] yükselinceye kadarki sürede, güneşin tam tepeye ulaşmasından batıya doğru meyletmesine kadarki sürede ve güneşin batmaya yaklaşmasından tamamen batıncaya kadarki sürede.
Tirmizî şöyle dedi: Bu hasen sahih bir hadistir. Sahabe ve sonrasındaki bazı alimler bu hadise göre amel etmişlerdir. Bu zaman dilimlerinde cenaze gömmeyi hoş görmüyorlardı. İbn Mübarek "Bu hadisteki ölülerimizi gömmekten maksat cenaze namazıdır." dedi. O güneşin doğuşu, batışı ve tam tepeye ulaşmasından zevale geçinceye kadarki zaman dilimlerinde cenaze namazı kılınmasını mekruh görüyordu. Ahmed b. Hanbel ve İshak b. Rahûye de bu görüştedir. Şâfiî ise namaz kılınması mekruh olan zaman dilimlerinde cenaze namazı kılınmasında bir sakınca yoktur, dedi.
Açıklama:
Yazar, Kitap, Bölüm:
Tirmizî, Sünen-i Tirmizî, Cenâiz 41, 3/348
Senetler:
1. Ebu Amr Ukbe b. Âmir el-Cühenî (Ukbe b. Âmir b. Abs b. Amr b. Adî)
2. Ali b. Rabah el-Lahmi (Ali b. Rabah b. Kusayr b. Kaşib b. Yenba')
3. Musa b. Ali el-Lahmî (Musa b. Ali b. Rabah b. Kusayr)
4. Ebu Süfyan Veki' b. Cerrah er-Ruâsî (Veki' b. Cerrah b. Melih b. Adî)
5. Ebu Serî Hennâd b. Serî et-Temîmî (Hennad b. Serî b. Musab b. Ebu Bekir)
Konular:
Cenaze, defnin yasaklandığı vakitler
Namaz, mekruh vakitler