Bize Muhammed b. Beşşâr, ona İbn Ebu Adî, ona Hüseyin el-Muallim, ona Amr b. Şuayb, ona Tavus, ona İbn Ömer ve İbn Abbas Hz. Peygamber'den bir önceki hadisi nakletmişlerdir.
İbn Abbas'ın hadisi, hasen sahihtir. Sahabe ve sonraki kuşaklardan bazı alimler bu hadise göre amel etmişlerdir. Onlara göre kim mahremi olan bir yakınına bir şeyi hibe ederse artık onu geri alma hakkı olmaz. Mahremi olmayan birine (herhangi bir şey karşılığı) bir şey hibe eder, ama umduğu şey eline geçmezse hibe ettiği şeyi geri alabilir. Nitekim Sevrî de bu görüştedir. Şâfiî ise “Hiç kimse bağışladığı şeyi geri alamaz, sadece baba çocuğuna bağışladığı bir şeyi geri alabilir.” demiştir. Şâfiî, İbn Ömer'in Rasulullah'tan (sav) naklettiği "Hiç kimsenin bağışladığı şeyi geri alma hakkı yoktur. Ancak bir baba çocuğuna bağışladığı bir şeyi geri alabilir." hadisini delil edinmiştir.
Açıklama: Hadisin tam metni için T001298 numaralı rivayete bakınız.
Öneri Formu
Hadis Id, No:
18151, T001299
Hadis:
حَدَّثَنَا بِذَلِكَ مُحَمَّدُ بْنُ بَشَّارٍ حَدَّثَنَا ابْنُ أَبِى عَدِىٍّ عَنْ حُسَيْنٍ الْمُعَلِّمِ عَنْ عَمْرِو بْنِ شُعَيْبٍ أَنَّهُ سَمِعَ طَاوُسًا يُحَدِّثُ عَنِ ابْنِ عُمَرَ وَابْنِ عَبَّاسٍ يَرْفَعَانِ الْحَدِيثَ إِلَى النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم بِهَذَا الْحَدِيثِ .
حَدِيثُ ابْنِ عَبَّاسٍ رضى الله عنهما حَدِيثٌ حَسَنٌ صَحِيحٌ . وَالْعَمَلُ عَلَى هَذَا الْحَدِيثِ عِنْدَ بَعْضِ أَهْلِ الْعِلْمِ مِنْ أَصْحَابِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم وَغَيْرِهِمْ قَالُوا: مَنْ وَهَبَ هِبَةً لِذِى رَحِمٍ مَحْرَمٍ فَلَيْسَ لَهُ أَنْ يَرْجِعَ فِيهَا. وَمَنْ وَهَبَ هِبَةً لِغَيْرِ ذِى رَحِمٍ مَحْرَمٍ فَلَهُ أَنْ يَرْجِعَ فِيهَا مَا لَمْ يُثَبْ مِنْهَا . وَهُوَ قَوْلُ الثَّوْرِىِّ . وَقَالَ الشَّافِعِىُّ لاَ يَحِلُّ لأَحَدٍ أَنْ يُعْطِىَ عَطِيَّةً فَيَرْجِعَ فِيهَا إِلاَّ الْوَالِدَ فِيمَا يُعْطِى وَلَدَهُ . وَاحْتَجَّ الشَّافِعِىُّ بِحَدِيثِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عُمَرَ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم قَالَ « لاَ يَحِلُّ لأَحَدٍ أَنْ يُعْطِىَ عَطِيَّةً فَيَرْجِعَ فِيهَا إِلاَّ الْوَالِدَ فِيمَا يُعْطِى وَلَدَهُ » .
Tercemesi:
Bize Muhammed b. Beşşâr, ona İbn Ebu Adî, ona Hüseyin el-Muallim, ona Amr b. Şuayb, ona Tavus, ona İbn Ömer ve İbn Abbas Hz. Peygamber'den bir önceki hadisi nakletmişlerdir.
İbn Abbas'ın hadisi, hasen sahihtir. Sahabe ve sonraki kuşaklardan bazı alimler bu hadise göre amel etmişlerdir. Onlara göre kim mahremi olan bir yakınına bir şeyi hibe ederse artık onu geri alma hakkı olmaz. Mahremi olmayan birine (herhangi bir şey karşılığı) bir şey hibe eder, ama umduğu şey eline geçmezse hibe ettiği şeyi geri alabilir. Nitekim Sevrî de bu görüştedir. Şâfiî ise “Hiç kimse bağışladığı şeyi geri alamaz, sadece baba çocuğuna bağışladığı bir şeyi geri alabilir.” demiştir. Şâfiî, İbn Ömer'in Rasulullah'tan (sav) naklettiği "Hiç kimsenin bağışladığı şeyi geri alma hakkı yoktur. Ancak bir baba çocuğuna bağışladığı bir şeyi geri alabilir." hadisini delil edinmiştir.
Açıklama:
Hadisin tam metni için T001298 numaralı rivayete bakınız.
Yazar, Kitap, Bölüm:
Tirmizî, Sünen-i Tirmizî, Buyû' 62, 3/593
Senetler:
1. İbn Abbas Abdullah b. Abbas el-Kuraşî (Abdullah b. Abbas b. Abdülmuttalib b. Haşim b. Abdümenaf)
2. Ebu Abdurrahman Tâvus b. Keysan el-Yemanî (Tâvus b. Keysan)
3. Ebu İbrahim Amr b. Şuayb el-Kuraşi (Amr b. Şuayb b. Muhammed b. Abdullah b. Amr b. As)
4. Hüseyin b. Zekvan el-Muallim (Hüseyin b. Zekvan)
5. Ebu Amr Muhammed b. İbrahim es-Sülemî (Muhammed b. İbrahim b. Ebu Adî)
6. Muhammed b. Beşşâr el-Abdî (Muhammed b. Beşşâr b. Osman)
Konular:
Bağış, verilen bağışı geri almak
Sadaka, verenin geri satın alması
Bize Kuteybe, ona Leys, ona Yezid b. Ebu Habib, ona Atâ b. Ebu Rabah, ona da Cabir b. Abdullah şöyle rivayet etmiştir:
Hz. Peygamber (sav) fetih yılında Mekke'de "şüphesiz Allah (ac) şarap, leş, domuz ve putların satışını haram kıldı" buyurdu. Kendisine “ Ey Allah'ın Rasulü, leş yağları konusunda ne dersin? Onlarla gemiler boyanıyor, deriler yağlanıyor, insanlar aydınlanıyor” dediler. Rasulullah (sav) "Hayır, haramdır." buyurdu. Daha sonra "Allah, Yahudileri kahretsin! Allah onlara leşlerin iç yağlarını yasakladığı zaman, onu erittiler sonra satıp parasını yediler" buyurdu.
Ebu İsa Tirmizî der ki: Bu konuda Ömer ve İbn Abbâs'tan da hadis rivayet edilmiştir.
Ebu İsa Tirmizî der ki: Cabir hadisi hasen sahihtir. İlim ehline göre amel (uygulama) bu hadise göredir.
Öneri Formu
Hadis Id, No:
18145, T001297
Hadis:
حَدَّثَنَا قُتَيْبَةُ حَدَّثَنَا اللَّيْثُ عَنْ يَزِيدَ بْنِ أَبِى حَبِيبٍ عَنْ عَطَاءِ بْنِ أَبِى رَبَاحٍ عَنْ جَابِرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ أَنَّهُ سَمِعَ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم عَامَ الْفَتْحِ وَهُوَ بِمَكَّةَ يَقُولُ « إِنَّ اللَّهَ وَرَسُولَهُ حَرَّمَ بَيْعَ الْخَمْرِ وَالْمَيْتَةِ وَالْخِنْزِيرِ وَالأَصْنَامِ » . فَقِيلَ يَا رَسُولَ اللَّهِ أَرَأَيْتَ شُحُومَ الْمَيْتَةِ فَإِنَّهُ يُطْلَى بِهَا السُّفُنُ وَيُدْهَنُ بِهَا الْجُلُودُ وَيَسْتَصْبِحُ بِهَا النَّاسُ قَالَ « لاَ هُوَ حَرَامٌ » . ثُمَّ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم عِنْدَ ذَلِكَ « قَاتَلَ اللَّهُ الْيَهُودَ إِنَّ اللَّهَ حَرَّمَ عَلَيْهِمُ الشُّحُومَ فَأَجْمَلُوهُ ثُمَّ بَاعُوهُ فَأَكَلُوا ثَمَنَهُ » . قَالَ وَفِى الْبَابِ عَنْ عُمَرَ وَابْنِ عَبَّاسٍ . قَالَ أَبُو عِيسَى حَدِيثُ جَابِرٍ حَدِيثٌ حَسَنٌ صَحِيحٌ . وَالْعَمَلُ عَلَى هَذَا عِنْدَ أَهْلِ الْعِلْمِ .
Tercemesi:
Bize Kuteybe, ona Leys, ona Yezid b. Ebu Habib, ona Atâ b. Ebu Rabah, ona da Cabir b. Abdullah şöyle rivayet etmiştir:
Hz. Peygamber (sav) fetih yılında Mekke'de "şüphesiz Allah (ac) şarap, leş, domuz ve putların satışını haram kıldı" buyurdu. Kendisine “ Ey Allah'ın Rasulü, leş yağları konusunda ne dersin? Onlarla gemiler boyanıyor, deriler yağlanıyor, insanlar aydınlanıyor” dediler. Rasulullah (sav) "Hayır, haramdır." buyurdu. Daha sonra "Allah, Yahudileri kahretsin! Allah onlara leşlerin iç yağlarını yasakladığı zaman, onu erittiler sonra satıp parasını yediler" buyurdu.
Ebu İsa Tirmizî der ki: Bu konuda Ömer ve İbn Abbâs'tan da hadis rivayet edilmiştir.
Ebu İsa Tirmizî der ki: Cabir hadisi hasen sahihtir. İlim ehline göre amel (uygulama) bu hadise göredir.
Açıklama:
Yazar, Kitap, Bölüm:
Tirmizî, Sünen-i Tirmizî, Buyû' 61, 3/591
Senetler:
1. Cabir b. Abdullah el-Ensârî (Cabir b. Abdullah b. Amr b. Haram b. Salebe)
2. Ebu Muhammed Ata b. Ebu Rabah el-Kuraşî (Ata b. Eslem)
3. İbn Ebu Habib Yezid b. Kays el-Ezdî (Yezid b. Süveyd)
4. Ebu Haris Leys b. Sa'd el-Fehmî (Leys b. Sa'd b. Abdurrahman)
5. Ebu Recâ Kuteybe b. Said es-Sekafi (Kuteybe b. Said b. Cemil b. Tarif)
Konular:
Kazanç, haram kazançlar
Öneri Formu
Hadis Id, No:
18164, T001304
Hadis:
حَدَّثَنَا قُتَيْبَةُ وَأَحْمَدُ بْنُ مَنِيعٍ قَالاَ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ عَنِ الزُّهْرِىِّ عَنْ سَعِيدِ بْنِ الْمُسَيَّبِ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم وَقَالَ قُتَيْبَةُ يَبْلُغُ بِهِ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم قَالَ « لاَ تَنَاجَشُوا » . قَالَ وَفِى الْبَابِ عَنِ ابْنِ عُمَرَ وَأَنَسٍ . قَالَ أَبُو عِيسَى حَدِيثُ أَبِى هُرَيْرَةَ حَدِيثٌ حَسَنٌ صَحِيحٌ . وَالْعَمَلُ عَلَى هَذَا عِنْدَ أَهْلِ الْعِلْمِ . كَرِهُوا النَّجْشَ . قَالَ أَبُو عِيسَى وَالنَّجْشُ أَنْ يَأْتِىَ الرَّجُلُ الَّذِى يَفْصِلُ السِّلْعَةَ إِلَى صَاحِبِ السِّلْعَةِ فَيَسْتَامُ بِأَكْثَرَ مِمَّا تَسْوَى. وَذَلِكَ عِنْدَمَا يَحْضُرُهُ الْمُشْتَرِى يُرِيدُ أَنْ يَغْتَرَّ الْمُشْتَرِى بِهِ وَلَيْسَ مِنْ رَأْيِهِ الشِّرَاءُ. إِنَّمَا يُرِيدُ أَنْ يَخْدَعَ الْمُشْتَرِىَ بِمَا يَسْتَامُ. وَهَذَا ضَرْبٌ مِنَ الْخَدِيعَةِ . قَالَ الشَّافِعِىُّ وَإِنْ نَجَشَ رَجُلٌ فَالنَّاجِشُ آثِمٌ فِيمَا يَصْنَعُ وَالْبَيْعُ جَائِزٌ لأَنَّ الْبَائِعَ غَيْرُ النَّاجِشِ .
Tercemesi:
Bize Kuteybe ve Ahmed b. Meni', onalara Süfyan, ona Zührî, ona Said b. Müseyyeb, ona da Ebu Hüreyre (ra) -Kuteybe bu hadisi Ebu Hüreyre'nin merfu olarak rivayet ettiğini söylemiştir.- Rasulullah'tan (sav) şöyle rivayet etmiştir: Alma niyeti olmadığınız halde malın fiyatını arttıran bir teklifte bulunarak müşterileri kızıştırmayınız.
Tirmîzî, 'Bu konuda İbn Ömer ve Enes’den de hadis rivayet edilmiştir.' dedi.
Ebu İsa (et-Tirmîzî), 'Ebu Hüreyre hadisi hasen sahihtir. İlim adamlarının uygulaması bu hadise göre olup, müşteri kızıştırarak aldatmayı hoş görmezler.'dedi.
Tirmîzî: "Neceş, satıcının yanına bir müşterinin gelerek diğer müşterilerin verdiği fiyattan daha fazlasını vermesidir. Bu kişi müşterinin yanına onu aldatmak için gelmiştir. Gerçekte o, bu malı alacak değildir. Malın değerinden daha fazla fiyat vermek suretiyle müşteriyi aldatmak istemektedir. Bu bir tür aldatmadır."
Şâfi dedi ki: "Bir kimse satıcı için müşteri kızıştırırsa yaptığı bu işten dolayı günaha girer fakat alışveriş caizdir. Çünkü neceş yapan yapan satıcı değildir."
Açıklama:
Yazar, Kitap, Bölüm:
Tirmizî, Sünen-i Tirmizî, Buyû' 65, 3/597
Senetler:
1. Ebu Hureyre ed-Devsî (Abdurrahman b. Sahr)
2. Said b. Müseyyeb el-Kuraşî (Said b. Müseyyeb b. Hazn b. Ebu Vehb)
3. Ebu Bekir Muhammed b. Şihab ez-Zührî (Muhammed b. Müslim b. Ubeydullah b. Abdullah b. Şihab)
4. Ebu Muhammed Süfyan b. Uyeyne el-Hilâlî (Süfyân b. Uyeyne b. Meymûn)
5. Ebu Recâ Kuteybe b. Said es-Sekafi (Kuteybe b. Said b. Cemil b. Tarif)
Konular:
Aldatmak, alış-verişte aldatmak
Ticaret, yasak olan şekilleri
Açıklama: Tirmizî "garîb" terimini yalın olarak kullandığında ilgili hadisin zayıflığına işaret etmektedir.
Öneri Formu
Hadis Id, No:
18120, T001287
Hadis:
حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ الْمَلِكِ بْنِ أَبِى الشَّوَارِبِ حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ سُلَيْمٍ عَنْ عُبَيْدِ اللَّهِ بْنِ عُمَرَ عَنْ نَافِعٍ عَنِ ابْنِ عُمَرَ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم قَالَ « مَنْ دَخَلَ حَائِطًا فَلْيَأْكُلْ وَلاَ يَتَّخِذْ خُبْنَةً » . قَالَ وَفِى الْبَابِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَمْرٍو وَعَبَّادِ بْنِ شُرَحْبِيلَ وَرَافِعِ بْنِ عَمْرٍو وَعُمَيْرٍ مَوْلَى آبِى اللَّحْمِ وَأَبِى هُرَيْرَةَ . قَالَ أَبُو عِيسَى حَدِيثُ ابْنِ عُمَرَ حَدِيثٌ غَرِيبٌ. لاَ نَعْرِفُهُ مِنْ هَذَا الْوَجْهِ إِلاَّ مِنْ حَدِيثِ يَحْيَى بْنِ سُلَيْمٍ . وَقَدْ رَخَّصَ فِيهِ بَعْضُ أَهْلِ الْعِلْمِ لاِبْنِ السَّبِيلِ فِى أَكْلِ الثِّمَارِ وَكَرِهَهُ بَعْضُهُمْ إِلاَّ بِالثَّمَنِ .
Tercemesi:
Bize Muhammed b. Abdulmelik b. Ebu Şevârib, ona Yahya b. Süleym, ona Ubeydullah b. Ömer, ona Nâfi, ona da İbn Ömer'in (r.anhümâ) naklettiğine göre Rasulullah (sav) "Kim bir meyve bahçesine denk gelirse ondan yesin. Ancak (yediğinden fazlasını çantasına/bohçasına vs.) doldurup götürmesin." buyurmuştur.
Tirmizî şöyle dedi: Bu konuya ilişkin Abdullah b. Amr, Abbâd b. Şurahbîl, Râfi b. Amr, Umeyr Mevlâ Ebu Lahm ve Ebu Hureyre'den de hadis nakledilmiştir. İbn Ömer'den nakledilen bu hadis garîb (zayıf)dır. Bu tarikten Yahya b. Süleym'den başkasının naklettiğini bilmiyoruz. Bazı alimler yolcunun, denk geldiği bir bahçenin meyvesinden yemesine cevaz verirken bazıları ücretini vermedikçe yemesine cevaz vermemişlerdir.
Açıklama:
Tirmizî "garîb" terimini yalın olarak kullandığında ilgili hadisin zayıflığına işaret etmektedir.
Yazar, Kitap, Bölüm:
Tirmizî, Sünen-i Tirmizî, Buyû' 54, 3/583
Senetler:
1. İbn Ömer Abdullah b. Ömer el-Adevî (Abdullah b. Ömer b. Hattab)
2. Nafi' Mevlâ İbn Ömer (Ebu Abdullah Nafi')
3. Ubeydullah b. Ömer el-Adevî (Ubeydullah b. Ömer b. Hafs b. Asım b. Ömer b. Hattab)
4. Yahya b. Süleym et-Taifi (Yahya b. Süleyman)
5. Muhammed b. Abdülmelik el-Basri (Muhammed b. Abdülmelik b. Muhammed b. Abdullah b. Halid b. Üseyd)
Konular:
Helal, başkasının meyvesinden yemek
حَدَّثَنَا هَنَّادٌ حَدَّثَنَا عَبْدَةُ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْحَاقَ عَنْ نَافِعٍ عَنِ ابْنِ عُمَرَ عَنْ زَيْدِ بْنِ ثَابِتٍ أَنَّ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم نَهَى عَنِ الْمُحَاقَلَةِ وَالْمُزَابَنَةِ. إِلاَّ أَنَّهُ قَدْ أَذِنَ لأَهْلِ الْعَرَايَا أَنْ يَبِيعُوهَا بِمِثْلِ خَرْصِهَا . قَالَ وَفِى الْبَابِ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ وَجَابِرٍ . قَالَ أَبُو عِيسَى حَدِيثُ زَيْدِ بْنِ ثَابِتٍ هَكَذَا . رَوَى مُحَمَّدُ بْنُ إِسْحَاقَ هَذَا الْحَدِيثَ . وَرَوَى أَيُّوبُ وَعُبَيْدُ اللَّهِ بْنُ عُمَرَ وَمَالِكُ بْنُ أَنَسٍ عَنْ نَافِعٍ عَنِ ابْنِ عُمَرَ أَنَّ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم نَهَى عَنِ الْمُحَاقَلَةِ وَالْمُزَابَنَةِ . وَبِهَذَا الإِسْنَادِ عَنِ ابْنِ عُمَرَ عَنْ زَيْدِ بْنِ ثَابِتٍ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم أَنَّهُ رَخَّصَ فِى الْعَرَايَا . وَهَذَا أَصَحُّ مِنْ حَدِيثِ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْحَاقَ .
Açıklama: T001313 nolu hadisin açıklama kutucuğunda "muhâkale" ve "müzâbene" açıklanmıştır.
Öneri Formu
Hadis Id, No:
18153, T001300
Hadis:
حَدَّثَنَا هَنَّادٌ حَدَّثَنَا عَبْدَةُ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْحَاقَ عَنْ نَافِعٍ عَنِ ابْنِ عُمَرَ عَنْ زَيْدِ بْنِ ثَابِتٍ أَنَّ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم نَهَى عَنِ الْمُحَاقَلَةِ وَالْمُزَابَنَةِ. إِلاَّ أَنَّهُ قَدْ أَذِنَ لأَهْلِ الْعَرَايَا أَنْ يَبِيعُوهَا بِمِثْلِ خَرْصِهَا . قَالَ وَفِى الْبَابِ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ وَجَابِرٍ . قَالَ أَبُو عِيسَى حَدِيثُ زَيْدِ بْنِ ثَابِتٍ هَكَذَا . رَوَى مُحَمَّدُ بْنُ إِسْحَاقَ هَذَا الْحَدِيثَ . وَرَوَى أَيُّوبُ وَعُبَيْدُ اللَّهِ بْنُ عُمَرَ وَمَالِكُ بْنُ أَنَسٍ عَنْ نَافِعٍ عَنِ ابْنِ عُمَرَ أَنَّ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم نَهَى عَنِ الْمُحَاقَلَةِ وَالْمُزَابَنَةِ . وَبِهَذَا الإِسْنَادِ عَنِ ابْنِ عُمَرَ عَنْ زَيْدِ بْنِ ثَابِتٍ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم أَنَّهُ رَخَّصَ فِى الْعَرَايَا . وَهَذَا أَصَحُّ مِنْ حَدِيثِ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْحَاقَ .
Tercemesi:
Bize Hennâd, ona Abde, ona Muhammed b. İshak, ona Nâfi, ona İbn Ömer (r.anhümâ), ona da Zeyd b. Sâbit'in naklettiğine göre Rasulullah (sav) muhâkale ve müzâbeneyi yasaklamıştır. Ancak arâyâ sahiplerine göz kararı kestirerek belirlenen miktara denk ölçüde [kuru hurmaya karşılık dalındaki olgunlaşmış yaş meyveyi] satmalarına izin vermiş [müzâbeneden bunu istisna etmiştir].
Tirmizî şöyle dedi: Bu konuya ilişkin Ebu Hureyre ve Câbir'den de hadis nakledilmiştir. Zeyd b. Sâbit'in hadisi böyledir. Bu hadisi Muhammed b. İshak nakletmiştir. Eyyub, Ubeydullah b. Ömer ve Mâlik b. Enes ise Nâfi'den, o İbn Ömer'den "Rasulullah (sav) muhâkale ve müzâbeneyi yasakladı." sözüyle nakletmişlerdir. Bu isnatla İbn Ömer'den, o da Zeyd b. Sâbit'ten "Rasulullah (sav) [dalındaki] arâyânın [göz kararı belirlenen miktara denk kuru meyve karşılığı yaş olarak] satımına izin vermiştir." sözleriyle nakledilmiştir. Bu Muhammed b. İshak'ın rivayetinden daha sahihtir.
Açıklama:
T001313 nolu hadisin açıklama kutucuğunda "muhâkale" ve "müzâbene" açıklanmıştır.
Yazar, Kitap, Bölüm:
Tirmizî, Sünen-i Tirmizî, Buyû' 63, 3/594
Senetler:
1. Ebu Saîd Zeyd b. Sabit el-Ensarî (Zeyd b. Sabit b. Dahhak b. Zeyd)
2. İbn Ömer Abdullah b. Ömer el-Adevî (Abdullah b. Ömer b. Hattab)
3. Nafi' Mevlâ İbn Ömer (Ebu Abdullah Nafi')
4. İbn İshak el-Kuraşî (Muhammed b. İshak b. Yesar b. Hıyar)
5. Ebu Muhammed Abde b. Süleyman el-Kufî (Abdurrahman b. Süleyman b. Hacib b. Zürare)
6. Ebu Serî Hennâd b. Serî et-Temîmî (Hennad b. Serî b. Musab b. Ebu Bekir)
Konular:
Ticaret, arâyâ/ariyye satışı ve usulü
Ticaret, yasak olan şekilleri
Öneri Formu
Hadis Id, No:
18112, T001284
Hadis:
حَدَّثَنَا الْحَسَنُ بْنُ قَزَعَةَ أَخْبَرَنَا عَبْدُ الرَّحْمَنِ بْنُ مَهْدِىٍّ عَنْ حَمَّادِ بْنِ سَلَمَةَ عَنِ الْحَجَّاجِ عَنِ الْحَكَمِ عَنْ مَيْمُونِ بْنِ أَبِى شَبِيبٍ عَنْ عَلِىٍّ قَالَ: وَهَبَ لِى رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم غُلاَمَيْنِ أَخَوَيْنِ. فَبِعْتُ أَحَدَهُمَا فَقَالَ لِى رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم « يَا عَلِىُّ مَا فَعَلَ غُلاَمُكَ » . فَأَخْبَرْتُهُ فَقَالَ « رُدَّهُ رُدَّهُ » . قَالَ أَبُو عِيسَى هَذَا حَدِيثٌ حَسَنٌ غَرِيبٌ . وَقَدْ كَرِهَ بَعْضُ أَهْلِ الْعِلْمِ مِنْ أَصْحَابِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم وَغَيْرِهِمُ التَّفْرِيقَ بَيْنَ السَّبْىِ فِى الْبَيْعِ . وَرَخَّصَ بَعْضُ أَهْلِ الْعِلْمِ فِى التَّفْرِيقِ بَيْنَ الْمُوَلَّدَاتِ الَّذِينَ وُلِدُوا فِى أَرْضِ الإِسْلاَمِ . وَالْقَوْلُ الأَوَّلُ أَصَحُّ . وَرُوِىَ عَنْ إِبْرَاهِيمَ النَّخَعِىِّ أَنَّهُ فَرَّقَ بَيْنَ وَالِدَةٍ وَوَلَدِهَا فِى الْبَيْعِ. فَقِيلَ لَهُ فِى ذَلِكَ فَقَالَ إِنِّى قَدِ اسْتَأْذَنْتُهَا بِذَلِكَ فَرَضِيَتْ .
Tercemesi:
Bize Hasan b. Kazea, ona Abdurrahman b. Mehdi, ona Hammad b. Seleme, ona Haccac, ona Hakem, ona Meymun b. Ebu Şebîb, ona da Hz. Ali (ra) şunları nakletmiştir:
Rasulullah (sav) bana, kardeş olan iki köle bağışlamıştı. Ben de birini sattım. Ardından Rasulullah (sav) bana "Ali! Kölen ne yapar?" dedi. Ben de durumu ona açıkladım. Bunun üzerine O (sav) "Geri al onu! Geri al onu!" buyurdu.
Tirmizî şöyle dedi: Bu, hasen garîb bir hadistir. Sahabe ve sonraki kuşaklardan bazı alimler, [kardeş veya evlat-ebeveyn] köleleri birbirinden ayırarak satmaya cevaz vermemişlerdir. Bazı alimler ise İslam diyarında doğan (köle) çocuklarını ayırmaya cevaz vermişlerdir. Ancak birinci görüş daha doğrudur. Öte yandan İbrahim en-Nehaî'nin anne ile çocuk köleyi satarak birbirinden ayırdığı nakledilmiştir. Ona bu hususta bir şeyler denilince o da "Ben annesinden izin istedim o da razı geldi." demiştir.
Açıklama:
Yazar, Kitap, Bölüm:
Tirmizî, Sünen-i Tirmizî, Buyû' 52, 3/580
Senetler:
1. Ebu Hasan Ali b. Ebu Talib el-Hâşimî (Ali b. Ebu Talib b. Abdülmuttalib b. Haşim b. Abdümenaf)
2. Ebu Nasr Meymun b. Ebu Şebib er-Rib''i (Meymun b. Ebu Şebib)
3. Ebu Abdullah Hakem b. Uteybe el-Kindî (Hakem b. Uteybe)
4. Ebu Ertat Haccac b. Ertat en-Nehai (Haccac b. Ertat b. Sevr b. Hübeyre b. Şerahil)
5. Ebu Seleme Hammad b. Seleme el-Basrî (Hammad b. Seleme b. Dînar)
6. Ebu Said Abdurrahman b. Mehdî el-Anberî (Abdurrahman b. Mehdi b. Hassân b. Abdurrahman)
7. Ebu Ali Hasan b. Kaze'a el-Kuraşî (Hasan b. Kaze'a b. Ubeyd)
Konular:
Fe'y ve Ganimet
Köle, kölelik, cariyelik hukuku.
Savaş, Hukuku
Öneri Formu
Hadis Id, No:
18126, T001289
Hadis:
حَدَّثَنَا قُتَيْبَةُ حَدَّثَنَا اللَّيْثُ عَنِ ابْنِ عَجْلاَنَ عَنْ عَمْرِو بْنِ شُعَيْبٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ جَدِّهِ أَنَّ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم سُئِلَ عَنِ الثَّمَرِ الْمُعَلَّقِ فَقَالَ « مَنْ أَصَابَ مِنْهُ مِنْ ذِى حَاجَةٍ غَيْرَ مُتَّخِذٍ خُبْنَةً فَلاَ شَىْءَ عَلَيْهِ » . قَالَ أَبُو عِيسَى هَذَا حَدِيثٌ حَسَنٌ .
Tercemesi:
Bize Kuteybe, ona Leys, ona İbn Aclân, ona Amr b. Şuayb, ona babası (Şuayb b. Muhammed), ona da dedesinin (Abdullah b. Amr) naklettiğine göre Rasulullah'a [başkasına ait bir] bahçedeki meyveleri [yemek] hakkında sorulunca O (sav) "İhtiyacı olan bir kişinin yediğinden fazlasını toplayıp götürmemek şartıyla ondan yemesinde bir sakınca yoktur." buyurmuştur.
Tirmizî şöyle dedi: Bu hasen bir hadistir.
Açıklama:
Yazar, Kitap, Bölüm:
Tirmizî, Sünen-i Tirmizî, Buyû' 54, 3/584
Senetler:
1. Ebu Muhammed Abdullah b. Amr es-Sehmî (Abdullah b. Amr b. Âs b. Vail b. Haşim)
2. Şuayb b. Muhammed es-Sehmi (Şuayb b. Muhammed b. Abdullah b. Amr b. As)
3. Ebu İbrahim Amr b. Şuayb el-Kuraşi (Amr b. Şuayb b. Muhammed b. Abdullah b. Amr b. As)
4. Ebu Abdullah Muhammed b. Aclân el-Kuraşî (Muhammed b. Aclân)
5. Ebu Haris Leys b. Sa'd el-Fehmî (Leys b. Sa'd b. Abdurrahman)
6. Ebu Recâ Kuteybe b. Said es-Sekafi (Kuteybe b. Said b. Cemil b. Tarif)
Konular:
Helal, başkasının meyvesinden yemek
حَدَّثَنَا أَبُو كُرَيْبٍ حَدَّثَنَا زَيْدُ بْنُ حُبَابٍ عَنْ مَالِكِ بْنِ أَنَسٍ عَنْ دَاوُدَ بْنِ حُصَيْنٍ عَنْ أَبِى سُفْيَانَ مَوْلَى ابْنِ أَبِى أَحْمَدَ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم رَخَّصَ فِى بَيْعِ الْعَرَايَا فِيمَا دُونَ خَمْسَةِ أَوْسُقٍ أَوْ كَذَا . حَدَّثَنَا قُتَيْبَةُ عَنْ مَالِكٍ عَنْ دَاوُدَ بْنِ حُصَيْنٍ نَحْوَهُ {أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم رَخَّصَ فِى بَيْعِ الْعَرَايَا فِيمَا دُونَ خَمْسَةِ أَوْسُقٍ أَوْ كَذَا }. وَرُوِىَ هَذَا الْحَدِيثُ عَنْ مَالِكٍ أَنَّ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم أَرْخَصَ فِى بَيْعِ الْعَرَايَا فِى خَمْسَةِ أَوْسُقٍ أَوْ فِيمَا دُونَ خَمْسَةِ أَوْسُقٍ .
Öneri Formu
Hadis Id, No:
18156, T001301
Hadis:
حَدَّثَنَا أَبُو كُرَيْبٍ حَدَّثَنَا زَيْدُ بْنُ حُبَابٍ عَنْ مَالِكِ بْنِ أَنَسٍ عَنْ دَاوُدَ بْنِ حُصَيْنٍ عَنْ أَبِى سُفْيَانَ مَوْلَى ابْنِ أَبِى أَحْمَدَ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم رَخَّصَ فِى بَيْعِ الْعَرَايَا فِيمَا دُونَ خَمْسَةِ أَوْسُقٍ أَوْ كَذَا . حَدَّثَنَا قُتَيْبَةُ عَنْ مَالِكٍ عَنْ دَاوُدَ بْنِ حُصَيْنٍ نَحْوَهُ {أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم رَخَّصَ فِى بَيْعِ الْعَرَايَا فِيمَا دُونَ خَمْسَةِ أَوْسُقٍ أَوْ كَذَا }. وَرُوِىَ هَذَا الْحَدِيثُ عَنْ مَالِكٍ أَنَّ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم أَرْخَصَ فِى بَيْعِ الْعَرَايَا فِى خَمْسَةِ أَوْسُقٍ أَوْ فِيمَا دُونَ خَمْسَةِ أَوْسُقٍ .
Tercemesi:
Bize Ebu Kureyb, ona Zeyd b. Hubâb, ona Malik b. Enes, ona Davud b. Husayn, ona Ebu Süfyan Mevlâ İbn Ebu Ahmed, ona da Ebu Hureyre'nin (ra) naklettiğine göre Rasulullah (sav) beş vesak miktarından az olmak kaydıyla arâyânın [kuru meyveye karşılık dalındayken] satımına izin vermiştir.
Tirmizî şöyle dedi: Bize Kuteybe, ona Mâlik, ona Davud b. Husayn bu hadisin benzerini nakletti. Bu hadis Malik'ten "Rasulullah (sav) beş vesak veya beş vesaktan az olmak şartıyla arâyânın [kuru meyve karşılığı dalındayken] satımına izin vermiştir." diye de nakledilmiştir.
Açıklama:
Yazar, Kitap, Bölüm:
Tirmizî, Sünen-i Tirmizî, Buyû' 63, 3/595
Senetler:
1. Ebu Hureyre ed-Devsî (Abdurrahman b. Sahr)
2. Ebu Süfyan Vehb el-Esedî (Vehb)
3. Ebu Süleyman Davud b. Husayn el-Kuraşi (Davud b. Husayn)
4. Ebu Abdullah Malik b. Enes el-Esbahî (Malik b. Enes b. Malik b. Ebu Amir)
5. Ebu Huseyin Zeyd b. Hubab et-Temimi (Zeyd b. Hubab b. Reyyan)
6. Ebu Küreyb Muhammed b. Alâ el-Hemdânî (Muhammed b. Alâ b. Kureyb)
Konular:
Ticaret, arâyâ/ariyye satışı ve usulü
Öneri Formu
Hadis Id, No:
18163, T001303
Hadis:
حَدَّثَنَا الْحَسَنُ بْنُ عَلِىٍّ الْحُلْوَانِىُّ الْخَلاَّلُ حَدَّثَنَا أَبُو أُسَامَةَ عَنِ الْوَلِيدِ بْنِ كَثِيرٍ حَدَّثَنَا بُشَيْرُ بْنُ يَسَارٍ مَوْلَى بَنِى حَارِثَةَ أَنَّ رَافِعَ بْنَ خَدِيجٍ وَسَهْلَ بْنَ أَبِى حَثْمَةَ حَدَّثَاهُ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم نَهَى عَنْ بَيْعِ الْمُزَابَنَةِ الثَّمَرِ بِالتَّمْرِ إِلاَّ لأَصْحَابِ الْعَرَايَا. فَإِنَّهُ قَدْ أَذِنَ لَهُمْ وَعَنْ بَيْعِ الْعِنَبِ بِالزَّبِيبِ وَعَنْ كُلِّ ثَمَرٍ بِخَرْصِهِ . قَالَ أَبُو عِيسَى هَذَا حَدِيثٌ حَسَنٌ صَحِيحٌ غَرِيبٌ مِنْ هَذَا الْوَجْهِ .
Tercemesi:
Bize Hasan b. Ali el-Hulvânî el-Hallâl, ona Ebu Üsâme, ona Velid b. Kesîr, ona Büşeyr b. Yesâr Mevlâ Benu Hârise, ona da Râfi b. Hadîc ve Sehl b. Ebu Hasme'nin naklettiğine göre Rasulullah (sav) arâyâ sahipleri dışındakilere müzâbene (yani) kuru hurmaya karşılık yaş hurma satışını yasaklamıştır. Onlara izin verdi. Ayrıca kuru üzüme karşılık yaş üzüm satımını ve tahminen miktarını kestirmek suretiyle yaş meyve satımını da yasaklamıştır.
Tirmizî şöyle dedi: Bu hadis, bu tarik özelinde hasen sahih garîbdir.
Açıklama:
Yazar, Kitap, Bölüm:
Tirmizî, Sünen-i Tirmizî, Buyû' 64, 3/596
Senetler:
1. Ebu Abdurrahman Sehl b. Ebu Hasme el-Ensarî (Sehl b. Abdullah b. Sâ'ide b. Adiy)
2. Ebu Keysan Büşeyr b. Yesar el-Harisî (Büşeyr b. Yesar)
3. Ebu Muhammed Velid b. Kesir el-Kuraşi (Velid b. Kesir)
4. Ebu Üsame Hammâd b. Üsame el-Kuraşî (Hammâd b. Üsame b. Zeyd)
5. Hasan b. Ali el-Hüzeli (Hasan b. Ali b. Muhammed)
Konular:
Ticaret, arâyâ/ariyye satışı ve usulü
Ticaret, yasak olan şekilleri
Öneri Formu
Hadis Id, No:
18160, T001302
Hadis:
حَدَّثَنَا قُتَيْبَةُ حَدَّثَنَا حَمَّادُ بْنُ زَيْدٍ عَنْ أَيُّوبَ عَنْ نَافِعٍ عَنِ ابْنِ عُمَرَ عَنْ زَيْدِ بْنِ ثَابِتٍ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم أَرْخَصَ فِى بَيْعِ الْعَرَايَا بِخَرْصِهَا . قَالَ أَبُو عِيسَى هَذَا حَدِيثٌ حَسَنٌ صَحِيحٌ . وَحَدِيثُ أَبِى هُرَيْرَةَ حَدِيثٌ حَسَنٌ صَحِيحٌ . وَالْعَمَلُ عَلَيْهِ عِنْدَ بَعْضِ أَهْلِ الْعِلْمِ مِنْهُمُ الشَّافِعِىُّ وَأَحْمَدُ وَإِسْحَاقُ. وَقَالُوا إِنَّ الْعَرَايَا مُسْتَثْنَاةٌ مِنْ جُمْلَةِ نَهْىِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم إِذْ نَهَى عَنِ الْمُحَاقَلَةِ وَالْمُزَابَنَةِ . وَاحْتَجُّوا بِحَدِيثِ زَيْدِ بْنِ ثَابِتٍ وَحَدِيثِ أَبِى هُرَيْرَةَ وَقَالُوا لَهُ أَنْ يَشْتَرِىَ مَا دُونَ خَمْسَةِ أَوْسُقٍ . وَمَعْنَى هَذَا عِنْدَ بَعْضِ أَهْلِ الْعِلْمِ أَنَّ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم أَرَادَ التَّوْسِعَةَ عَلَيْهِمْ فِى هَذَا لأَنَّهُمْ شَكَوْا إِلَيْهِ وَقَالُوا لاَ نَجِدُ مَا نَشْتَرِى مِنَ الثَّمَرِ إِلاَّ بِالتَّمْرِ فَرَخَّصَ لَهُمْ فِيمَا دُونَ خَمْسَةِ أَوْسُقٍ أَنْ يَشْتَرُوهَا فَيَأْكُلُوهَا رُطَبًا .
Tercemesi:
Bize Kuteybe, ona Hammâd b. Zeyd, ona Eyyub, ona Nâfi, ona İbn Ömer, ona da Zeyd b. Sâbit'in naklettiğine göre Rasulullah (sav) arâyânın göz kararı kestirerek miktarını belirlenmek suretiyle arâyânın [kuru meyve karşılığı] satımına izin vermiştir.
Tirmizî şöyle dedi: Bu, hasen sahih bir hadistir. Ebu Hureyre'den nakledilen hadis [de] hasen sahihtir. Bazı alimler o hadisle amel etmektedirler. Şâfiî, Ahmed b. Hanbel ve İshak onlardandır. Onlara göre arâyâ türü yaş meyvelerin satımı, muhâkale ve "müzâbene"ye dair yasaklamadan istisna edilmiştir. Bu konuda Ebu Hureyre ve Zeyd b. Sâbit'in hadisini delil edinmişlerdir. Ayrıca beş vesak miktarından az olmak kaydıyla satın alınabileceğini benimsemişlerdir. Bazı alimlere göre bunun anlamı şudur: İnsanlar "kuru hurma karşılığı satın almamız dışında yaş hurma bulamıyoruz" diye yakınınca Rasulullah (sav) onlara kolaylık ve genişlik sağlamak istedi. Yaş olarak yemek için beş vesaktan az olmak kaydıyla [kuru hurmaya karşılık yaş hurma] satın almalarına izin vermiştir.
Açıklama:
Yazar, Kitap, Bölüm:
Tirmizî, Sünen-i Tirmizî, Buyû' 63, 3/595
Senetler:
1. Ebu Saîd Zeyd b. Sabit el-Ensarî (Zeyd b. Sabit b. Dahhak b. Zeyd)
2. İbn Ömer Abdullah b. Ömer el-Adevî (Abdullah b. Ömer b. Hattab)
3. Nafi' Mevlâ İbn Ömer (Ebu Abdullah Nafi')
4. Eyyüb es-Sahtiyânî (Eyyüb b. Keysân)
5. Ebu İsmail Hammad b. Zeyd el-Ezdî (Hammad b. Zeyd b. Dirhem)
6. Ebu Recâ Kuteybe b. Said es-Sekafi (Kuteybe b. Said b. Cemil b. Tarif)
Konular:
Ticaret, arâyâ/ariyye satışı ve usulü
Ticaret, kuru hurma karşılığı yaş hurma satın alma
Ticaret, yasak olan şekilleri