حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ حَدَّثَنَا عَلِىُّ بْنُ مُسْهِرٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَمْرٍو عَنْ أَبِى سَلَمَةَ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ قَالَ: "مُرَّ عَلَى النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم بِجِنَازَةٍ، فَأُثْنِىَ عَلَيْهَا خَيْرًا فِى مَنَاقِبِ الْخَيْرِ، فَقَالَ وَجَبَتْ. ثُمَّ مَرُّوا عَلَيْهِ بِأُخْرَى، فَأُثْنِىَ عَلَيْهَا شَرًّا فِى مَنَاقِبِ الشَّرِّ، فَقَالَ وَجَبَتْ، إِنَّكُمْ شُهَدَاءُ اللَّهِ فِى الأَرْضِ."

Bize Ebu Bekr b. Ebu Şeybe, ona Ali b. Müshir, ona Muhammed b. Amr, ona Ebu Seleme, ona da Ebu Hureyre şöyle rivayet etmiştir: "Rasulullah'ın (sav) yanından bir cenaze geçti. Orada bulunanlar onu hayırla andılar. Hz. Peygamber (sav) de 'Vacip oldu' buyurdu. Daha sonra başka bir cenaze geçti. Bu sefer oradakiler onun kötülüğünden bahsettiler. Rasulullah (sav) tekrar 'Vacip oldu' buyurdu ve 'Siz Allah'ın yeryüzündeki şahitlerisiniz' diye ekledi."

Açıklama: Hadis-i şerifte kastedilen, iyi dediğiniz ölüye cennet, kötü dediğinize de cehenneme girmek vacip oldu şeklinde anlaşılmalıdır.

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Mâ câe fi'-cenâiz 20, /241

حَدَّثَنَا أَبُو عُبَيْدٍ مُحَمَّدُ بْنُ عُبَيْدِ بْنِ مَيْمُونٍ الْمَدِينِىُّ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ سَلَمَةَ الْحَرَّانِىُّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْحَاقَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِبْرَاهِيمَ بْنِ الْحَارِثِ التَّيْمِىِّ عَنْ أَبِى سَلَمَةَ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ قَالَ سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَقُولُ: "إِذَا صَلَّيْتُمْ عَلَى الْمَيِّتِ فَأَخْلِصُوا لَهُ الدُّعَاءَ."

Bize Ebu Ubeyd Muhammed b. Ubeyd b. Meymûn el-Medînî, ona Muhammed b. Seleme el-Harrânî, ona Muhammed b. İshak, ona Muhammed b. İbrahim b. Hâris et-Teymî, ona Ebu Seleme b. Abdurrahman, ona da Ebu Hureyre, Rasulullah'ın (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir: "Cenaze namazını kıldığınız vakit, mevtaya samimiyetle dua edin."

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Mâ câe fi'-cenâiz 23, /241

حَدَّثَنَا سُوَيْدُ بْنُ سَعِيدٍ حَدَّثَنَا عَلِىُّ بْنُ مُسْهِرٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْحَاقَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِى سَلَمَةَ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ قَالَ: "كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم إِذَا صَلَّى عَلَى جِنَازَةٍ يَقُولُ اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِحَيِّنَا وَمَيِّتِنَا وَشَاهِدِنَا وَغَائِبِنَا وَصَغِيرِنَا وَكَبِيرِنَا وَذَكَرِنَا وَأُنْثَانَا. اللَّهُمَّ مَنْ أَحْيَيْتَهُ مِنَّا فَأَحْيِهِ عَلَى الإِسْلاَمِ، وَمَنْ تَوَفَّيْتَهُ مِنَّا فَتَوَفَّهُ عَلَى الإِيمَانِ، اللَّهُمَّ لاَ تَحْرِمْنَا أَجْرَهُ وَلاَ تُضِلَّنَا بَعْدَهُ."

Bize Süveyd b. Said, ona Ali b. Müshir, ona Muhammed b. İshak, ona Muhammed b. İbrahim, ona da Ebu Seleme, Ebu Hureyre'nin şöyle dediğini rivayet etmiştir: "Rasulullah (sav) bir cenaze namazını kıldırdığı vakit şöyle dua ederdi: 'Allah’ım! Yaşayanlarımıza da ölmüşlerimize de, burada hazır olanımıza da olmayanımıza da, küçüğümüze de büyüğümüze de, erkeğimize de kadınımıza da mağfiret et. Allah’ım! Bizden hayatta olanlarımızı İslam üzere yaşat. Ölenlerimizin canını da iman üzere al. Allah’ım! Bu cenazeye vereceğin mükafattan bizi de mahrum bırakma. Ondan sonra da bizi saptırma."

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Mâ câe fi'-cenâiz 23, /242

حَدَّثَنَا عَبْدُ الرَّحْمَنِ بْنُ إِبْرَاهِيمَ الدِّمَشْقِىُّ حَدَّثَنَا الْوَلِيدُ بْنُ مُسْلِمٍ حَدَّثَنَا مَرْوَانُ بْنُ جَنَاحٍ حَدَّثَنِى يُونُسُ بْنُ مَيْسَرَةَ بْنِ حَلْبَسٍ عَنْ وَاثِلَةَ بْنِ الأَسْقَعِ قَالَ: "صَلَّى رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم عَلَى رَجُلٍ مِنَ الْمُسْلِمِينَ فَأَسْمَعُهُ يَقُولُ اللَّهُمَّ إِنَّ فُلاَنَ بْنَ فُلاَنٍ فِى ذِمَّتِكَ، وَحَبْلِ جِوَارِكَ، فَقِهِ مِنْ فِتْنَةِ الْقَبْرِ وَعَذَابِ النَّارِ. وَأَنْتَ أَهْلُ الْوَفَاءِ وَالْحَقِّ، فَاغْفِرْ لَهُ وَارْحَمْهُ إِنَّكَ أَنْتَ الْغَفُورُ الرَّحِيم."

Bize Abdurrahman b. İbrahim ed-Dımeşkî, ona Velid b. Müslim, ona Mervan b. Cenah, ona da Yunus b. Meysere b. Halbes, Vâsile b. Eska‘ın şöyle dediğini rivayet etmiştir: "Rasulullah (sav) Müslümanlardan bir adamın cenaze namazını kıldırdı. Ben onun şöyle buyurduğunu işittim: 'Allah’ım! Şüphesiz filan oğlu filan senin himayende ve koruman altındadır. Sen onu kabir fitnesinden ve cehennem azabından koru. Sen vaadini eksiksiz yerine getiren ve her şeyi hak ile yapansın. O halde ona mağfiret buyur, ona rahmetini ihsan et. Şüphesiz ki sen, günahları bağışlayansın ve pek merhametlisin."

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Mâ câe fi'-cenâiz 23, /242

حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ حَكِيمٍ حَدَّثَنَا أَبُو دَاوُدَ الطَّيَالِسِىُّ حَدَّثَنَا فَرَجُ بْنُ الْفَضَالَةِ حَدَّثَنِى عِصْمَةُ بْنُ رَاشِدٍ عَنْ حَبِيبِ بْنِ عُبَيْدٍ عَنْ عَوْفِ بْنِ مَالِكٍ قَالَ: "شَهِدْتُ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم صَلَّى عَلَى رَجُلٍ مِنَ الأَنْصَارِ، فَسَمِعْتُهُ يَقُولُ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَيْهِ وَاغْفِرْ لَهُ وَارْحَمْهُ وَعَافِهِ وَاعْفُ عَنْهُ وَاغْسِلْهُ بِمَاءٍ وَثَلْجٍ وَبَرَدٍ، وَنَقِّهِ مِنَ الذُّنُوبِ وَالْخَطَايَا كَمَا يُنَقَّى الثَّوْبُ الأَبْيَضُ مِنَ الدَّنَسِ، وَأَبْدِلْهُ بِدَارِهِ دَارًا خَيْرًا مِنْ دَارِهِ وَأَهْلاً خَيْرًا مِنْ أَهْلِهِ، وَقِهِ فِتْنَةَ الْقَبْرِ وَعَذَابَ النَّارِ. قَالَ عَوْفٌ فَلَقَدْ رَأَيْتُنِى فِى مُقَامِى ذَلِكَ أَتَمَنَّى أَنْ أَكُونَ مَكَانَ ذَلِكَ الرَّجُلِ."

Bize Yahya b. Hakîm, ona Ebu Davud et-Tayâlisî, ona Ferac b. Fedâle, ona İsme b. Râşid, ona Habib b. Ubeyd, ona da Avf b. Malik şöyle rivayet etmiştir: "Rasulullah'ın (sav) Ensar'dan bir adamın cenaze namazını kıldırdığına şahit oldum. Ona şöyle dua etmişti: 'Allah’ım! Ona salat et, günahını bağışla, ona merhamet eyle, ona afiyet ver, onu affet. Onu su, kar ve dolu ile yıka. Beyaz elbisenin kirden arındığı gibi, küçük büyük günahlardan onu arındır. Ona dünyadaki evinden daha hayırlı bir ev, ailesinden daha hayırlı bir aile ihsan et: Onu kabrin fitnesinden ve cehennem azabından koru.' Avf (hadisi naklettikten sonra)'Gerçekten orada, ölmüş olan o adamın yerinde olmayı çok istedim' demiştir."

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Mâ câe fi'-cenâiz 23, /242

حَدَّثَنَا عَلِىُّ بْنُ مُحَمَّدٍ حَدَّثَنَا أَبُو أُسَامَةَ قَالَ الْحُسَيْنُ بْنُ ذَكْوَانَ أَخْبَرَنِى عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ بُرَيْدَةَ الأَسْلَمِىِّ عَنْ سَمُرَةَ بْنِ جُنْدُبٍ الْفَزَارِىِّ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم صَلَّى عَلَى امْرَأَةٍ مَاتَتْ فِى نِفَاسِهَا فَقَامَ وَسَطَهَا .

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Mâ câe fi'-cenâiz 21, /241

حَدَّثَنَا نَصْرُ بْنُ عَلِىٍّ الْجَهْضَمِىُّ حَدَّثَنَا سَعِيدُ بْنُ عَامِرٍ عَنْ هَمَّامٍ عَنْ أَبِى غَالِبٍ قَالَ رَأَيْتُ أَنَسَ بْنَ مَالِكٍ صَلَّى عَلَى جِنَازَةِ رَجُلٍ فَقَامَ حِيَالَ رَأْسِهِ فَجِىءَ بِجِنَازَةٍ أُخْرَى بِامْرَأَةٍ فَقَالُوا يَا أَبَا حَمْزَةَ صَلِّ عَلَيْهَا . فَقَامَ حِيَالَ وَسَطِ السَّرِيرِ فَقَالَ لَهُ الْعَلاَءُ بْنُ زِيَادٍ يَا أَبَا حَمْزَةَ هَكَذَا رَأَيْتَ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَامَ مِنَ الْجِنَازَةِ مُقَامَكَ مِنَ الرَّجُلِ وَقَامَ مِنَ الْمَرْأَةِ مُقَامَكَ مِنَ الْمَرْأَةِ قَالَ نَعَمْ . فَأَقْبَلَ عَلَيْنَا فَقَالَ احْفَظُوا .

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Mâ câe fi'-cenâiz 21, /241

حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ مَنِيعٍ حَدَّثَنَا زَيْدُ بْنُ الْحُبَابِ حَدَّثَنَا إِبْرَاهِيمُ بْنُ عُثْمَانَ عَنِ الْحَكَمِ عَنْ مِقْسَمٍ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ أَنَّ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم قَرَأَ عَلَى الْجِنَازَةِ بِفَاتِحَةِ الْكِتَابِ .

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Mâ câe fi'-cenâiz 22, /241

حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ سَعِيدٍ حَدَّثَنَا حَفْصُ بْنُ غِيَاثٍ عَنْ حَجَّاجٍ عَنْ أَبِى الزُّبَيْرِ عَنْ جَابِرٍ قَالَ مَا أَبَاحَ لَنَا رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم وَلاَ أَبُو بَكْرٍ وَلاَ عُمَرُ فِى شَىْءٍ مَا أَبَاحُوا فِى الصَّلاَةِ عَلَى الْمَيِّتِ . يَعْنِى لَمْ يُوَقِّتْ .

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Mâ câe fi'-cenâiz 23, /242

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ بَشَّارٍ حَدَّثَنَا رَوْحُ بْنُ عُبَادَةَ قَالَ حَدَّثَنَا سَعِيدُ بْنُ عُبَيْدِ اللَّهِ بْنِ جُبَيْرِ بْنِ حَيَّةَ حَدَّثَنِى عَمِّى زِيَادُ بْنُ جُبَيْرٍ حَدَّثَنِى أَبِى جُبَيْرُ بْنُ حَيَّةَ أَنَّهُ سَمِعَ الْمُغِيرَةَ بْنَ شُعْبَةَ يَقُولُ سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَقُولُ « الطِّفْلُ يُصَلَّى عَلَيْهِ » .

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Mâ câe fi'-cenâiz 26, /243