حَدَّثَنَا عَبْدُ الرَّحْمَنِ بْنُ الْمُبَارَكِ حَدَّثَنَا خَالِدٌ أَخْبَرَنَا حَبِيبُ بْنُ أَبِى عَمْرَةَ عَنْ عَائِشَةَ بِنْتِ طَلْحَةَ عَنْ عَائِشَةَ أُمِّ الْمُؤْمِنِينَ - رضى الله عنها - أَنَّهَا قَالَتْ يَا رَسُولَ اللَّهِ ، نَرَى الْجِهَادَ أَفْضَلَ الْعَمَلِ ، أَفَلاَ نُجَاهِدُ قَالَ « لاَ ، لَكِنَّ أَفْضَلَ الْجِهَادِ حَجٌّ مَبْرُورٌ » .

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Hac 4, 1/491

حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ عِيسَى حَدَّثَنَا ابْنُ وَهْبٍ عَنْ يُونُسَ عَنِ ابْنِ شِهَابٍ أَنَّ سَالِمَ بْنَ عَبْدِ اللَّهِ أَخْبَرَهُ أَنَّ ابْنَ عُمَرَ - رضى الله عنهما - قَالَ رَأَيْتُ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَرْكَبُ رَاحِلَتَهُ بِذِى الْحُلَيْفَةِ ثُمَّ يُهِلُّ حَتَّى تَسْتَوِىَ بِهِ قَائِمَةً .

Bize Ahmed b. İsa, ona İbn Vehb, ona Yunus, ona İbn Şihab, ona Salim, ona da İbn Ömer (r.anhüma) şöyle demiştir: Ben Hz. Peygamber'i (sav) Zü'l-Huleyfe'de devesine bindiğinde devesi kalkıp doğrulana kadar telbiye getirirken gördüm."

Açıklama: Telbiye hac veya umre niyetiyle ihrama giren kimsenin aşağıdaki sözleri söylemesini ifade eder: “Lebbeyk, Allāhümme lebbeyk. Lebbeyk, lâ şerîke leke lebbeyk. İnne’l-hamde ve’n-ni‘mete leke ve’l-mülk, lâ şerîke lek” (Rabbim! Davetine sözüm ve özümle tekrar tekrar icabet ettim, emrine boyun eğdim. Rabbim! Senin davetine icabet boynumun borcudur. Senin eşin ve ortağın yoktur. Rabbim! Bütün varlığımla sana yöneldim; hamd senin, nimet senin, mülk senindir. Senin eşin ve ortağın yoktur).

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Hac 2, 1/490

حَدَّثَنَا إِبْرَاهِيمُ أَخْبَرَنَا الْوَلِيدُ حَدَّثَنَا الأَوْزَاعِىُّ سَمِعَ عَطَاءً يُحَدِّثُ عَنْ جَابِرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ - رضى الله عنهما - أَنَّ إِهْلاَلَ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم مِنْ ذِى الْحُلَيْفَةِ حِينَ اسْتَوَتْ بِهِ رَاحِلَتُهُ . رَوَاهُ أَنَسٌ وَابْنُ عَبَّاسٍ رضى الله عنهم .

Bize İbrahim, ona Velid, ona el-Evzâî, ona Atâ, ona da Cabir b. Abdullah (r.anhüma) şöyle demiştir: Hz. Peygamber'in (sav) telbiye getirmesi, Zü'l-Huleyfe'de devesi doğrulup kalkmaya başladığı andan itibarendir. Bu hadisi, Enes b. Malik ve İbn Abbas rivayet etmiştir.

Açıklama: Telbiye hac veya umre niyetiyle ihrama giren kimsenin aşağıdaki sözleri söylemesini ifade eder: “Lebbeyk, Allāhümme lebbeyk. Lebbeyk, lâ şerîke leke lebbeyk. İnne’l-hamde ve’n-ni‘mete leke ve’l-mülk, lâ şerîke lek” (Rabbim! Davetine sözüm ve özümle tekrar tekrar icabet ettim, emrine boyun eğdim. Rabbim! Senin davetine icabet boynumun borcudur. Senin eşin ve ortağın yoktur. Rabbim! Bütün varlığımla sana yöneldim; hamd senin, nimet senin, mülk senindir. Senin eşin ve ortağın yoktur).

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Hac 2, 1/491

وَحَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ أَبِى بَكْرٍ حَدَّثَنَا يَزِيدُ بْنُ زُرَيْعٍ حَدَّثَنَا عَزْرَةُ بْنُ ثَابِتٍ عَنْ ثُمَامَةَ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ أَنَسٍ قَالَ حَجَّ أَنَسٌ عَلَى رَحْلٍ ، وَلَمْ يَكُنْ شَحِيحًا ، وَحَدَّثَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم حَجَّ عَلَى رَحْلٍ وَكَانَتْ زَامِلَتَهُ .

Bize Muhammed b. Ebu Bekir, ona Yezid b. Zürey', ona Azra b. Sabit, ona da Sümame b. Abdullah b. Enes şöyle demiştir: Enes cimri olmadığı halde (azığını taşıdığı aynı) binek üzerinde hac yapmış ve Hz. Peygamber'in de (sav) eşyalarını yüklediği bineğe binerek hac yaptığını haber vermiştir."

Açıklama: Eskiden yolculuklarda durumu iyi olan kimseler, eşyalarını bir bineğe yükler, kendi de ayrı bir inekle yolculuk yapardı. Enes b. Malik zengin olduğu halde tevazu gereği ve Hz. Peygamber'in sünnetine uymak maksadıyla eşyasını taşıdığı aynı bineğe binerek haccını yapmıştır.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Hac 3, 1/491

حَدَّثَنَا عَمْرُو بْنُ عَلِىٍّ حَدَّثَنَا أَبُو عَاصِمٍ حَدَّثَنَا أَيْمَنُ بْنُ نَابِلٍ حَدَّثَنَا الْقَاسِمُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ عَائِشَةَ - رضى الله عنها - أَنَّهَا قَالَتْ يَا رَسُولَ اللَّهِ ، اعْتَمَرْتُمْ وَلَمْ أَعْتَمِرْ . فَقَالَ « يَا عَبْدَ الرَّحْمَنِ اذْهَبْ بِأُخْتِكَ فَأَعْمِرْهَا مِنَ التَّنْعِيمِ » . فَأَحْقَبَهَا عَلَى نَاقَةٍ فَاعْتَمَرَتْ.

Bize Amr b. Ali, ona Ebu Asım, ona Eymen b. Nâbil, ona da Kasım b. Muhammed şöyle rivayet etmiştir: Aişe (r.anha) "Ey Allah'ın Rasulü! Siz umre yaptınız fakat ben yapmadım" dedi. Bunun üzerine Peygamber (sav) "Abdurrahman, kız kardeşin Aişe'yi götür, Ten'im (mikat sınırından giriş yaparak) bir umre yaptır." buyurdu. Abdurrahman da Aişe'yi devesinin arkasına bindirerek umre yaptırdı.

Açıklama: Ten'im: Mekke’nin kuzeybatısında Kâbe’ye en yakın Harem sınırı.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Hac 3, 1/491

حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ يُوسُفَ أَخْبَرَنَا مَالِكٌ عَنِ ابْنِ شِهَابٍ عَنْ سُلَيْمَانَ بْنِ يَسَارٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَبَّاسٍ - رضى الله عنهما - قَالَ كَانَ الْفَضْلُ رَدِيفَ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فَجَاءَتِ امْرَأَةٌ مِنْ خَثْعَمَ ، فَجَعَلَ الْفَضْلُ يَنْظُرُ إِلَيْهَا وَتَنْظُرُ إِلَيْهِ ، وَجَعَلَ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم يَصْرِفُ وَجْهَ الْفَضْلِ إِلَى الشِّقِّ الآخَرِ فَقَالَتْ يَا رَسُولَ اللَّهِ إِنَّ فَرِيضَةَ اللَّهِ عَلَى عِبَادِهِ فِى الْحَجِّ أَدْرَكَتْ أَبِى شَيْخًا كَبِيرًا ، لاَ يَثْبُتُ عَلَى الرَّاحِلَةِ ، أَفَأَحُجُّ عَنْهُ قَالَ « نَعَمْ » . وَذَلِكَ فِى حَجَّةِ الْوَدَاعِ .

Bize Abdullah b. Yusuf, ona Mâlik, ona İbn Şihâb, ona Süleyman b. Yesâr, ona da Abdullah b. Abbas (r.anhuma) şöyle demiştir: Fadl (b. Abbas), Rasulullah’ın (sav) terkisine binmişti. Has’amlı bir kadın geldi, Fadl ona, kadın da Fadl’a bakmaya başladı. Nebi (sav) Fadl’ın yüzünü öbür tarafa çevirdi. Kadın: "Ey Allah’ın Rasulü, Allah’ın kullarına farz kıldığı hac, babamın binek üzerinde duramayacak kadar yaşlı olduğu bir zamana denk geldi. Ben onun yerine ben hac yapabilir miyim?" diye sordu. Allah Rasulü de "Evet" cevabını verdi. Bu konuşma Veda haccı sırasında olmuştu.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Hac 1, 1/490

وَقَالَ أَبَانُ حَدَّثَنَا مَالِكُ بْنُ دِينَارٍ عَنِ الْقَاسِمِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ عَائِشَةَ رضى الله عنها أَنَّ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم بَعَثَ مَعَهَا أَخَاهَا عَبْدَ الرَّحْمَنِ ، فَأَعْمَرَهَا مِنَ التَّنْعِيمِ ، وَحَمَلَهَا عَلَى قَتَبٍ . وَقَالَ عُمَرُ - رضى الله عنه - : "شُدُّوا الرِّحَالَ فِى الْحَجِّ ، فَإِنَّهُ أَحَدُ الْجِهَادَيْنِ ."

Bize Ebân,n ona Mâlik b. Dinar, ona Kasım b. Muhammed şöyle rivayet etmiştir: Hz. Peygamber (sav), Hz. Aişe'ye, yanında kardeşi Abdurrahman’ı da göndererek Ten’im (mikat sınırından ihrama girmesi suretiyle) umre yaptırdı, (Abdurrahman) onu bineğinin terkisinde taşıdı. Ömer (ra) şöyle demiştir: "Hac için yola çıkın, çünkü hac iki cihâddan biridir."

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Hac 3, 1/491

حَدَّثَنَا إِبْرَاهِيمُ أَخْبَرَنَا الْوَلِيدُ حَدَّثَنَا الأَوْزَاعِىُّ سَمِعَ عَطَاءً يُحَدِّثُ عَنْ جَابِرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ - رضى الله عنهما - أَنَّ إِهْلاَلَ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم مِنْ ذِى الْحُلَيْفَةِ حِينَ اسْتَوَتْ بِهِ رَاحِلَتُهُ . رَوَاهُ أَنَسٌ وَابْنُ عَبَّاسٍ رضى الله عنهم .

Açıklama: Rivayet muallaktır; Buhari ile Enes b. Malik arasında inkita vardır.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Hac 2, 1/491

حَدَّثَنَا إِبْرَاهِيمُ أَخْبَرَنَا الْوَلِيدُ حَدَّثَنَا الأَوْزَاعِىُّ سَمِعَ عَطَاءً يُحَدِّثُ عَنْ جَابِرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ - رضى الله عنهما - أَنَّ إِهْلاَلَ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم مِنْ ذِى الْحُلَيْفَةِ حِينَ اسْتَوَتْ بِهِ رَاحِلَتُهُ . رَوَاهُ أَنَسٌ وَابْنُ عَبَّاسٍ رضى الله عنهم .

Açıklama: Rivayet muallaktır; Buhari ile İbn Abbas arasında inkita vardır.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Hac 2, 2/491

وَقَالَ أَبَانُ حَدَّثَنَا مَالِكُ بْنُ دِينَارٍ عَنِ الْقَاسِمِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ عَائِشَةَ رضى الله عنها أَنَّ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم بَعَثَ مَعَهَا أَخَاهَا عَبْدَ الرَّحْمَنِ ، فَأَعْمَرَهَا مِنَ التَّنْعِيمِ ، وَحَمَلَهَا عَلَى قَتَبٍ . وَقَالَ عُمَرُ - رضى الله عنه - شُدُّوا الرِّحَالَ فِى الْحَجِّ ، فَإِنَّهُ أَحَدُ الْجِهَادَيْنِ .

Açıklama: Rivayet muallaktır; Buhari ile Hz. Ömer arasında inkita vardır.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Hac 3, 1/491