- حَدَّثَنَا النُّفَيْلِىُّ حَدَّثَنَا مَخْلَدُ بْنُ يَزِيدَ حَدَّثَنَا عُثْمَانُ بْنُ وَاقِدٍ الْعُمَرِىُّ عَنْ أَبِى نُصَيْرَةَ عَنْ مَوْلًى لأَبِى بَكْرٍ الصِّدِّيقِ عَنْ أَبِى بَكْرٍ الصِّدِّيقِ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم : "مَا أَصَرَّ مَنِ اسْتَغْفَرَ وَإِنْ عَادَ فِى الْيَوْمِ سَبْعِينَ مَرَّةً."

Bize en-Nüfeyl, ona Mahled b. Yezid, ona Osman b. Vâkıd el-Ömerî, ona Ebu Nusayra, ona Hz. Ebu Bekir'in âzâdlısı, ona da Hz. Ebu Bekir es-Sıkddîk'ın (ra) rivayet ettiğine göre, Rasulullah (sav) şöyle buyurmuştur: "Günde yetmiş defa tövbesinden dönse bile, istiğfâr eden insan günahta ısrar etmiş sayılmaz."

Açıklama: İstiğfâr, yapılan hatadan pişmanlık duyarak Allah'tan af dilemektir. İnsan mağfiret dilerse, yaptığı işten pişman olduğunu, en azından ısrarlı olmadığını göstermiş olur.

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Vitr 362, /354

- حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ كَثِيرٍ أَخْبَرَنَا سُفْيَانُ عَنْ عَمْرِو بْنِ مُرَّةَ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْحَارِثِ عَنْ طُلَيْقِ بْنِ قَيْسٍ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ قَالَ كَانَ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم يَدْعُو "رَبِّ أَعِنِّى وَلاَ تُعِنْ عَلَىَّ وَانْصُرْنِى وَلاَ تَنْصُرْ عَلَىَّ وَامْكُرْ لِى وَلاَ تَمْكُرْ عَلَىَّ وَاهْدِنِى وَيَسِّرْ هُدَاىَ إِلَىَّ وَانْصُرْنِى عَلَى مَنْ بَغَى عَلَىَّ اللَّهُمَّ اجْعَلْنِى لَكَ شَاكِرًا لَكَ ذَاكِرًا لَكَ رَاهِبًا لَكَ مِطْوَاعًا إِلَيْكَ مُخْبِتًا أَوْ مُنِيبًا رَبِّ تَقَبَّلْ تَوْبَتِى وَاغْسِلْ حَوْبَتِى وَأَجِبْ دَعْوَتِى وَثَبِّتْ حُجَّتِى وَاهْدِ قَلْبِى وَسَدِّدْ لِسَانِى وَاسْلُلْ سَخِيمَةَ قَلْبِى."

Bize Muhammed b. Kesir, ona Süfyan, ona Amr b. Mürre, ona Abdullah b. el-Haris, ona Tuleyk b. Kays, ona da İbn Abbas'ın rivayet ettiğine göre Rasulullah (sav) şu sözlerle dua ederdi: "Rabbim, bana yardım eyle! Benim aleyhime başkalarına yardım eyleme! Beni destekle! Benim aleyhime başkalarına destek verme! Hilelere karşı bana çıkış yolunu göster! Bana karşı kurulan tuzaklara imkân verme! Bana doğru yolu göster! Doğru yola girmeyi bana kolaylaştır! Özellikle bana zulmeden ve tecavüze yeltenenlere karşı yardım eyle! ِAllah'ım! Beni sana şükreden, seni zikreden, senden korkan, sana itaat eden, sana huşû ve ihlâs ile bağlanan, sana karşı bağrı yanan ve daima sana sığınan bir kul yap! Ey Rabbim! Tövbemi kabul eyle! Günahlarımı sil! Duamı kabul eyle! Delilimi sağlam kıl! Kalbime hidâyet ver! Dilimi doğrult! Kalbimdeki kin ve nefreti çıkar!"

Açıklama: Kültürümüzde Hadisler projesini ilgilendiren kısım: اللهم تَقَبَّلْ تَوْبَتِى وَاغْسِلْ حَوْبَتِى

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Vitr 361, /353

- حَدَّثَنَا مُسَدَّدٌ قَالَ حَدَّثَنَا أَبُو مُعَاوِيَةَ عَنِ الأَعْمَشِ عَنِ الْمُسَيَّبِ بْنِ رَافِعٍ عَنْ وَرَّادٍ مَوْلَى الْمُغِيرَةِ بْنِ شُعْبَةَ عَنِ الْمُغِيرَةِ بْنِ شُعْبَةَ كَتَبَ مُعَاوِيَةُ إِلَى الْمُغِيرَةِ بْنِ شُعْبَةَ أَىُّ شَىْءٍ كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَقُولُ إِذَا سَلَّمَ مِنَ الصَّلاَةِ فَأَمْلاَهَا الْمُغِيرَةُ عَلَيْهِ وَكَتَبَ إِلَى مُعَاوِيَةَ كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَقُولُ: "لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللَّهُ وَحْدَهُ لاَ شَرِيكَ لَهُ لَهُ الْمُلْكُ وَلَهُ الْحَمْدُ وَهُوَ عَلَى كُلِّ شَىْءٍ قَدِيرٌ اللَّهُمَّ لاَ مَانِعَ لِمَا أَعْطَيْتَ وَلاَ مُعْطِىَ لِمَا مَنَعْتَ وَلاَ يَنْفَعُ ذَا الْجَدِّ مِنْكَ الْجَدُّ."

Bize Müsedded, ona Ebu Muaviye, ona A'meş, ona Müseyyib b. Rafi', ona Muğîra b. Şube'nin âzâdlısı Verrâd, ona da Muğîra b. Şube rivayet etmiştir: Halife Muaviye, el-Muğîra b. Şube'ye bir mektup yazazarak Rasulullah'ın (sav) namazda selâm verince hangi zikirleri okuduğunu sordu. Muğîra bana şunları yazdırıp Muaviye'ye gönderdi: Rasulullah (sav) şöyle derdi: "Tek olan Allah'tan başka ilah yoktur. Onun hiçbir ortağı yoktur. Mülk sadece O'nundur, hamd da sadece O'nadır. O, her şeye muktedirdir. Ey Allah'ım! Senin verdiğine engel olacak ve vermediğini verebilecek hiç bir güç yoktur. Sana rağmen zengine de zenginliğinin faydası olmaz."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Vitr 361, /352

- حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عِيسَى قَالَ حَدَّثَنَا ابْنُ عُلَيَّةَ عَنِ الْحَجَّاجِ بْنِ أَبِى عُثْمَانَ عَنْ أَبِى الزُّبَيْرِ قَالَ سَمِعْتُ عَبْدَ اللَّهِ بْنَ الزُّبَيْرِ عَلَى الْمِنْبَرِ يَقُولُ كَانَ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم إِذَا انْصَرَفَ مِنَ الصَّلاَةِ يَقُولُ : "لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللَّهُ وَحْدَهُ لاَ شَرِيكَ لَهُ لَهُ الْمُلْكُ وَلَهُ الْحَمْدُ وَهُوَ عَلَى كُلِّ شَىْءٍ قَدِيرٌ لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللَّهُ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ وَلَوْ كَرِهَ الْكَافِرُونَ أَهْلُ النِّعْمَةِ وَالْفَضْلِ وَالثَّنَاءِ الْحَسَنِ لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللَّهُ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ وَلَوْ كَرِهَ الْكَافِرُونَ."

Bize Muhammed b. İsa, ona İbn Uleyye, ona Haccac b. Ebu Osman, ona da Ebu Zübeyr, Abdullah b. Zübeyr'in minberde şunları söylerken işittiğini rivayet etmiştir: Rasulullah (sav) namazı bitirdiğinde şöyle derdi: "Allah'tan başka ilâh yoktur. O tektir, ortağı yoktur. Mülk O'nundur, hamd O'na mahsustur. O, her şeye kadirdir. Allah'tan başka güç ve kudret sahibi hiç kimse yoktur. Allah'tan başka ilâh yoktur. Sadece O'na ibadet ederiz. Nimetler O'nundur, fazilet O'na mahsustur. Bütün güzel övgüler de O'na aittir. Allah'tan başka ilâh yoktur. Kâfirler hoşlanmasa da ibadet ve tâatimizi ihlâsla sadece O'na yaparız."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Vitr 361, /352

- حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ سُلَيْمَانَ الأَنْبَارِىُّ حَدَّثَنَا عَبْدَةُ عَنْ هِشَامِ بْنِ عُرْوَةَ عَنْ أَبِى الزُّبَيْرِ قَالَ كَانَ عَبْدُ اللَّهِ بْنُ الزُّبَيْرِ يُهَلِّلُ فِى دُبُرِ كُلِّ صَلاَةٍ فَذَكَرَ نَحْوَ هَذَا الدُّعَاءِ زَادَ فِيهِ "وَلاَ حَوْلَ وَلاَ قُوَّةَ إِلاَّ بِاللَّهِ لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللَّهُ لاَ نَعْبُدُ إِلاَّ إِيَّاهُ لَهُ النِّعْمَةُ." وَسَاقَ بَقِيَّةَ الْحَدِيثِ.

Bize Muhammed b. Süleyman Enbari, ona Abde, ona Hişam b. Urve, ona da Ebu Zübeyr rivayet etmiştir: Abdullah b. Zübeyr her namazın sonunda yüksek sesle tehlil getirirdi... Hişam bir önceki hadiste geçen duayı zikretti, arkasından şunları da ilave etti: "Allah'tan başka güç ve kuvvet sahibi kimse yoktur. Allah'tan başka ilah yoktur. Biz ondan başka hiçbir şeye kulluk yapmayız. Bütün nimetler de O'nundur." Sonra da hadisin kalanını zikretti.

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Vitr 361, /353

حَدَّثَنَا مُسَدَّدٌ وَسُلَيْمَانُ بْنُ دَاوُدَ الْعَتَكِىُّ - وَهَذَا حَدِيثُ مُسَدَّدٍ - قَالاَ حَدَّثَنَا الْمُعْتَمِرُ قَالَ سَمِعْتُ دَاوُدَ الطُّفَاوِىَّ قَالَ حَدَّثَنِى أَبُو مُسْلِمٍ الْبَجَلِىُّ عَنْ زَيْدِ بْنِ أَرْقَمَ قَالَ سَمِعْتُ نَبِىَّ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَقُولُ وَقَالَ سُلَيْمَانُ كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَقُولُ فِى دُبُرِ صَلاَتِهِ: "اللَّهُمَّ رَبَّنَا وَرَبَّ كُلِّ شَىْءٍ أَنَا شَهِيدٌ أَنَّكَ أَنْتَ الرَّبُّ وَحْدَكَ لاَ شَرِيكَ لَكَ اللَّهُمَّ رَبَّنَا وَرَبَّ كُلِّ شَىْءٍ أَنَا شَهِيدٌ أَنَّ مُحَمَّدًا عَبْدُكَ وَرَسُولُكَ اللَّهُمَّ رَبَّنَا وَرَبَّ كُلِّ شَىْءٍ أَنَا شَهِيدٌ أَنَّ الْعِبَادَ كُلَّهُمْ إِخْوَةٌ اللَّهُمَّ رَبَّنَا وَرَبَّ كُلِّ شَىْءٍ اجْعَلْنِى مُخْلِصًا لَكَ وَأَهْلِى فِى كُلِّ سَاعَةٍ فِى الدُّنْيَا وَالآخِرَةِ يَا ذَا الْجَلاَلِ وَالإِكْرَامِ اسْمَعْ وَاسْتَجِبِ اللَّهُ أَكْبَرُ الأَكْبَرُ اللَّهُمَّ نُورَ السَّمَوَاتِ وَالأَرْضِ." قَالَ سُلَيْمَانُ بْنُ دَاوُدَ: "رَبَّ السَّمَوَاتِ وَالأَرْضِ. اللَّهُ أَكْبَرُ الأَكْبَرُ حَسْبِىَ اللَّهُ وَنِعْمَ الْوَكِيلُ اللَّهُ أَكْبَرُ الأَكْبَرُ."

Bize Müsedded ve Süleyman b. Davud el-Atekî -bu metin Müseddded'in rivayetidir-, ona Mu'temir, ona Davud et-Tufâvî, ona Ebu Müslim el-Beceli, ona da Zeyd b. Erkam şunu rivayet etmiştir: Rasulullah'ın (sav) şöyle söylediğini işittim: -Ravi Süleyman Rasulullah (sav) her namazın sonunda şunları söylerdi, dedi-: "Ey bizim ve her şeyin Rabbi olan Allah'ım! Ben şahidim ki, sen Rab'sın, teksin, ortağın yoktur. Ey hem bizim hem her şeyin Rabbi olan Allah'ım! Ben şahidim ki, Muhammed senin kulun ve Rasulündür. Ey bizim ve her şeyin Rabbi olan Allah'ım! Ben şâhidim ki, bütün kulların kardeştirler. Ey bizim ve her şeyin Rabbi olan Allah'ım! Beni ve ailemi, dünya ve ahirette daima sana ihlâsla bağlı kıl! Ey celâl ve ikram sahibi olan Allah'ım! Beni duy ve bana icabet eyle! Allah en büyüktür, en büyük!.. Allah, göklerin ve yerin nurudur." Süleyman b. Davud rivayetinde şu cümleleri de ekledi: "Allah göklerin ve yerin rabbidir. Allah en büyüktür, en büyük!.. Allah bana yeter, O ne güzel vekildir! Allah pek büyüktür!.. Pek büyük!.."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Vitr 361, /353

- حَدَّثَنَا عُبَيْدُ اللَّهِ بْنُ مُعَاذٍ قَالَ حَدَّثَنَا أَبِى حَدَّثَنَا عَبْدُ الْعَزِيزِ بْنُ أَبِى سَلَمَةَ عَنْ عَمِّهِ الْمَاجِشُونَ بْنِ أَبِى سَلَمَةَ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ الأَعْرَجِ عَنْ عُبَيْدِ اللَّهِ بْنِ أَبِى رَافِعٍ عَنْ عَلِىِّ بْنِ أَبِى طَالِبٍ قَالَ كَانَ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم إِذَا سَلَّمَ مِنَ الصَّلاَةِ قَالَ "اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِى مَا قَدَّمْتُ وَمَا أَخَّرْتُ وَمَا أَسْرَرْتُ وَمَا أَعْلَنْتُ وَمَا أَسْرَفْتُ وَمَا أَنْتَ أَعْلَمُ بِهِ مِنِّى أَنْتَ الْمُقَدِّمُ وَأَنْتَ الْمُؤَخِّرُ لاَ إِلَهَ إِلاَّ أَنْتَ."

Bize Ubeydullah b. Muaz, ona babası, ona Abdülaziz b. Ebu Seleme, ona amcası el-Mâcişûn b. Ebî Seleme, ona Abdurrahman el-A'rac, ona Ubeydullah b. Ebu Râfi', ona da Ali b. Ebu Talib rivayet etmiştir: Rasulullah (sav) namazda selam verince şöyle söylerdi: "Ey Allah'ım, beni bağışla! İşlediğim ve işleyeceğim, gizlice ve açıktan yaptığım, haddi aşarak yaptığım ve senin benden daha iyi bildiğin bütün günahlarımı affet! Öne geçiren de sensin, geride bırakan da! Senden başka ilâh yoktur."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Vitr 361, /353

- حَدَّثَنَا إِبْرَاهِيمُ بْنُ مُوسَى أَخْبَرَنَا عِيسَى عَنِ الأَوْزَاعِىِّ عَنْ أَبِى عَمَّارٍ عَنْ أَبِى أَسْمَاءَ عَنْ ثَوْبَانَ مَوْلَى رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم أَنَّ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم كَانَ إِذَا أَرَادَ أَنْ يَنْصَرِفَ مِنْ صَلاَتِهِ اسْتَغْفَرَ ثَلاَثَ مَرَّاتٍ ثُمَّ قَالَ اللَّهُمَّ." [فَذَكَرَ مَعْنَى حَدِيثِ عَائِشَةَ رضى الله عنها.]

Bize İbrahim b. Musa, ona İsa, ona el-Evzâî, ona Ebu Ammar, ona Ebu Esma, ona da Rasulullah'ın (sav) âzâdlısı Sevban'ın rivayet ettiğine göre, Hz. Peygamber (sav) namazından ayrılmak istediği zaman üç defa istiğfar eder sonra da şöyle derdi: "Ey Allahım!.." [Ravi burada (bir önceki) Hz. Aişe hadisi ile aynı manada rivayet etti.]

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Vitr 361, /354

حَدَّثَنَا مُسَدَّدٌ وَسُلَيْمَانُ بْنُ دَاوُدَ الْعَتَكِىُّ - وَهَذَا حَدِيثُ مُسَدَّدٍ - قَالاَ حَدَّثَنَا الْمُعْتَمِرُ قَالَ سَمِعْتُ دَاوُدَ الطُّفَاوِىَّ قَالَ حَدَّثَنِى أَبُو مُسْلِمٍ الْبَجَلِىُّ عَنْ زَيْدِ بْنِ أَرْقَمَ قَالَ سَمِعْتُ نَبِىَّ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَقُولُ وَقَالَ سُلَيْمَانُ كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَقُولُ فِى دُبُرِ صَلاَتِهِ: "اللَّهُمَّ رَبَّنَا وَرَبَّ كُلِّ شَىْءٍ أَنَا شَهِيدٌ أَنَّكَ أَنْتَ الرَّبُّ وَحْدَكَ لاَ شَرِيكَ لَكَ اللَّهُمَّ رَبَّنَا وَرَبَّ كُلِّ شَىْءٍ أَنَا شَهِيدٌ أَنَّ مُحَمَّدًا عَبْدُكَ وَرَسُولُكَ اللَّهُمَّ رَبَّنَا وَرَبَّ كُلِّ شَىْءٍ أَنَا شَهِيدٌ أَنَّ الْعِبَادَ كُلَّهُمْ إِخْوَةٌ اللَّهُمَّ رَبَّنَا وَرَبَّ كُلِّ شَىْءٍ اجْعَلْنِى مُخْلِصًا لَكَ وَأَهْلِى فِى كُلِّ سَاعَةٍ فِى الدُّنْيَا وَالآخِرَةِ يَا ذَا الْجَلاَلِ وَالإِكْرَامِ اسْمَعْ وَاسْتَجِبِ اللَّهُ أَكْبَرُ الأَكْبَرُ اللَّهُمَّ نُورَ السَّمَوَاتِ وَالأَرْضِ." قَالَ سُلَيْمَانُ بْنُ دَاوُدَ: "رَبَّ السَّمَوَاتِ وَالأَرْضِ. اللَّهُ أَكْبَرُ الأَكْبَرُ حَسْبِىَ اللَّهُ وَنِعْمَ الْوَكِيلُ اللَّهُ أَكْبَرُ الأَكْبَرُ."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Vitr 361, /353

حَدَّثَنَا مُسْلِمُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ حَدَّثَنَا شُعْبَةُ عَنْ عَاصِمٍ الأَحْوَلِ وَخَالِدٍ الْحَذَّاءِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْحَارِثِ عَنْ عَائِشَةَ رضى الله عنها أَنَّ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم كَانَ إِذَا سَلَّمَ قَالَ "اللَّهُمَّ أَنْتَ السَّلاَمُ وَمِنْكَ السَّلاَمُ تَبَارَكْتَ يَا ذَا الْجَلاَلِ وَالإِكْرَامِ." [قال ابو داوُدَ: سَمِعَ سُفْيانُ من عَمْرِو بنِ مُرةَ قالوا: ثَمانِيةَ عَشَرَ حَديثاً].

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Vitr 361, /354