حَدَّثَنَا مُسَدَّدٌ حَدَّثَنَا أَبُو مُعَاوِيَةَ مُحَمَّدُ بْنُ خَازِمٍ عَنِ الأَعْمَشِ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَمْرٍو عَنْ مِهْرَانَ أَبِى صَفْوَانَ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم "مَنْ أَرَادَ الْحَجَّ فَلْيَتَعَجَّلْ."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Menâsik 6, /405

حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ حَنْبَلٍ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ بْنُ عُيَيْنَةَ عَنْ إِبْرَاهِيمَ بْنِ عُقْبَةَ عَنْ كُرَيْبٍ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ قَالَ كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم بِالرَّوْحَاءِ فَلَقِىَ رَكْبًا فَسَلَّمَ عَلَيْهِمْ فَقَالَ "مَنِ الْقَوْمُ." فَقَالُوا الْمُسْلِمُونَ . فَقَالُوا فَمَنْ أَنْتُمْ قَالُوا رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم . فَفَزِعَتِ امْرَأَةٌ فَأَخَذَتْ بِعَضُدِ صَبِىٍّ فَأَخْرَجَتْهُ مِنْ مِحَفَّتِهَا فَقَالَتْ يَا رَسُولَ اللَّهِ هَلْ لِهَذَا حَجٌّ قَالَ "نَعَمْ وَلَكِ أَجْرٌ."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Menâsik 8, /406

حَدَّثَنَا يُوسُفُ بْنُ مُوسَى حَدَّثَنَا جَرِيرٌ عَنْ يَزِيدَ بْنِ أَبِى زِيَادٍ عَنْ مُجَاهِدٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَبَّاسٍ قَالَ "قَرَأَ هَذِهِ الآيَةَ ( لَيْسَ عَلَيْكُمْ جُنَاحٌ أَنْ تَبْتَغُوا فَضْلاً مِنْ رَبِّكُمْ ) قَالَ كَانُوا لاَ يَتَّجِرُونَ بِمِنًى فَأُمِرُوا بِالتِّجَارَةِ إِذَا أَفَاضُوا مِنْ عَرَفَاتٍ."

Bize Yusuf b. Musa, ona Cerir, ona Yezid b. Ebu Ziyad, ona Mücâhid, ona da Abdullah b. Abbas (ra) "hacda Rabbinizin lütfundan talepte bulunmanız size günah değildir" (Bakara, 2/198) mealindeki ayeti okudu, sonra şöyle dedi: İnsanlar Mina'da ticaret yapmazlardı. Bunun üzerine Arafat'tan (Mina'ya) dönünce ticaret yapmalarına izin verildi."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Menâsik 5, /405

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ بَشَّارٍ حَدَّثَنَا حَمَّادُ بْنُ مَسْعَدَةَ حَدَّثَنَا ابْنُ أَبِى ذِئْبٍ عَنْ عَطَاءِ بْنِ أَبِى رَبَاحٍ عَنْ عُبَيْدِ بْنِ عُمَيْرٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَبَّاسٍ "أَنَّ النَّاسَ فِى أَوَّلِ الْحَجِّ كَانُوا يَتَبَايَعُونَ بِمِنًى وَعَرَفَةَ وَسُوقِ ذِى الْمَجَازِ وَمَوَاسِمِ الْحَجِّ فَخَافُوا الْبَيْعَ وَهُمْ حُرُمٌ فَأَنْزَلَ اللَّهُ سُبْحَانَهُ ( لَيْسَ عَلَيْكُمْ جُنَاحٌ أَنْ تَبْتَغُوا فَضْلاً مِنْ رَبِّكُمْ ) فِى مَوَاسِمِ الْحَجِّ." [قَالَ فَحَدَّثَنِى عُبَيْدُ بْنُ عُمَيْرٍ أَنَّهُ كَانَ يَقْرَأُهَا فِى الْمُصْحَفِ.]

Bize Muhammed b. Beşşâr, ona Hammad b. Mes'ade, ona İbn Ebu Zi'b, ona Atâ b. Ebu Reabah, ona Ubeyd b. Umeyr, ona da Abdullah b. Abbas (ra) şöyle demiştir: "İnsanlar haccın ilk zamanlarında, hac mevsimlerinde Mina'da, Arafat'ta ve Sûku'l-Mecâz'da alış-veriş yaparlardı. Sonra ihramlı olarak alışveriş yapmaktan korktular. Bunun üzerine noksan sıfatlardan münezzeh olan Allah, (Hac mevsimlerinde) Rabbinizin lütfundan talepte bulunmanız size günah değildir (Bakara, 2/198) mealindeki ayeti gönderdi. [(Ravi İbn Ebu'z-Zi'b) dedi ki: Ubeyd b. Umeyr'in bana haber verdiğine göre İbn Abbas, Kur'ân'da bu (hac mevsimleri) ayetini mushaftan okurmuş.]

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Menâsik 7, /405

حَدَّثَنَا مُسَدَّدٌ حَدَّثَنَا عَبْدُ الْوَاحِدِ بْنُ زِيَادٍ حَدَّثَنَا الْعَلاَءُ بْنُ الْمُسَيَّبِ حَدَّثَنَا أَبُو أُمَامَةَ التَّيْمِىُّ قَالَ كُنْتُ رَجُلاً أُكْرِى فِى هَذَا الْوَجْهِ وَكَانَ نَاسٌ يَقُولُونَ لِى إِنَّهُ لَيْسَ لَكَ حَجٌّ فَلَقِيتُ ابْنَ عُمَرَ فَقُلْتُ يَا أَبَا عَبْدِ الرَّحْمَنِ إِنِّى رَجُلٌ أُكْرِى فِى هَذَا الْوَجْهِ وَإِنَّ نَاسًا يَقُولُونَ لِى إِنَّهُ لَيْسَ لَكَ حَجٌّ فَقَالَ ابْنُ عُمَرَ أَلَيْسَ تُحْرِمُ وَتُلَبِّى وَتَطُوفُ بِالْبَيْتِ وَتُفِيضُ مِنْ عَرَفَاتٍ وَتَرْمِى الْجِمَارَ قَالَ قُلْتُ بَلَى . قَالَ فَإِنَّ لَكَ حَجًّا جَاءَ رَجُلٌ إِلَى النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم فَسَأَلَهُ عَنْ مِثْلِ مَا سَأَلْتَنِى عَنْهُ فَسَكَتَ عَنْهُ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فَلَمْ يُجِبْهُ حَتَّى نَزَلَتْ هَذِهِ الآيَةُ "( لَيْسَ عَلَيْكُمْ جُنَاحٌ أَنْ تَبْتَغُوا فَضْلاً مِنْ رَبِّكُمْ )" فَأَرْسَلَ إِلَيْهِ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم وَقَرَأَ عَلَيْهِ هَذِهِ الآيَةَ وَقَالَ "لَكَ حَجٌّ."

Bize Müsedded, ona Abdülvahid b. Ziyad, ona el-Ala b. el-Müseyyeb, ona da Ebu Ümame et-Teymî demiştir ki: Ben şu (hac) yolunda (hayvanımı) kiraya vererek insan taşıyan biri idim. İnsanlar bana senin haccın olmuyor diyorlardı. Bir gün İbn Ömer’e rastladım, dedim ki: Ey Ebu Abdurrahman; ben şu (hac) yolunda (hayvanımı) ücretle kiraya veren biriyim. İnsanlar bana, senin haccın olmuyor diyorlar. İbn Ömer, ihrama girip telbiye getirmiyor musun? Kâbe'yi tavaf etmiyor musun? Arafat’ta vakfe yapıp dönmüyor musun? Cemreleri atmıyor musun? diye sordu. Ben evet dedim. Öyleyse senin haccın, hactır. Bir adam Hz. Peygamber'e (sav) gelip aynen senin bana sorduğunu sormuştu. Rasulullah (sav) sustu ona cevap vermedi, nihâyet "hac'da Rabbinizin lütfundan talepte bulunmanız size günah değildir (Bakara, 2/198)" mealindeki ayet geldi. Rasulullah (sav) adama haber gönderip çağırdı, kendisine bu ayeti okudu ve "senin haccın, hactır," buyurdu.

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Menâsik 7, /405

حَدَّثَنَا الْقَعْنَبِىُّ عَنْ مَالِكٍ ح وَحَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ يُونُسَ حَدَّثَنَا مَالِكٌ عَنْ نَافِعٍ عَنِ ابْنِ عُمَرَ قَالَ "وَقَّتَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم لأَهْلِ الْمَدِينَةِ ذَا الْحُلَيْفَةِ وَلأَهْلِ الشَّامِ الْجُحْفَةَ وَلأَهْلِ نَجْدٍ قَرْنًا وَبَلَغَنِى أَنَّهُ وَقَّتَ لأَهْلِ الْيَمَنِ يَلَمْلَمَ."

Bize el-Ka'neb, ona da Malik; (T) Bize Ahmed b. Yunus, ona Malik, ona Nafi', ona da İbn Ömer (ra) rivayet etmiştir: "Hz. Peygamber (sav) Medine halkı için Zulhuleyfe'yi, Şamlılar için Cuhfe'yi, Necid halkı için Karn'ı mîkat yeri olarak tayin etti. Bana haber verildiğine göre Yemen halkı için de Yelemlem'i mîkat tayin etmiş."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Menâsik 9, /406

حَدَّثَنَا هِشَامُ بْنُ بَهْرَامَ الْمَدَائِنِىُّ حَدَّثَنَا الْمُعَافَى بْنُ عِمْرَانَ عَنْ أَفْلَحَ - يَعْنِى ابْنَ حُمَيْدٍ - عَنِ الْقَاسِمِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ عَائِشَةَ رضى الله عنها "أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم وَقَّتَ لأَهْلِ الْعِرَاقِ ذَاتَ عِرْقٍ."

Bize Hişam b. Behrân el-Medâinî, ona el-Muâfa b. İmran, ona Eflah b. Humeyd, ona el-Kasım b. Muhammed, ona da Hz. Aişe'nin (r.anha) rivayet ettiğine göre; "Rasulullah (sav) Irak halkı için Zât-ı Irk'ı mikat yeri tayin etti."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Menâsik 9, /406

حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ حَنْبَلٍ حَدَّثَنَا وَكِيعٌ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ عَنْ يَزِيدَ بْنِ أَبِى زِيَادٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِىِّ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَبَّاسٍ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ قَالَ "وَقَّتَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم لأَهْلِ الْمَشْرِقِ الْعَقِيقَ."

Bize Ahmed b. Muhammed b. Hanbel, ona Veki', ona Süfyan, ona Yezid b. Ebu Ziyad, ona Muhammed b. Ali b. Abdullah b. Abbas, ona da İbn Abbas'ın (ra) rivayet ettiğine göre; "Rasulullah (sav) doğu halkı için Akîk'i mîkat yeri tayin etti."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Menâsik 9, /406

حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ صَالِحٍ حَدَّثَنَا ابْنُ أَبِى فُدَيْكٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ يُحَنَّسَ عَنْ يَحْيَى بْنِ أَبِى سُفْيَانَ الأَخْنَسِىِّ عَنْ جَدَّتِهِ حُكَيْمَةَ عَنْ أُمِّ سَلَمَةَ زَوْجِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم أَنَّهَا سَمِعَتْ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَقُولُ "مَنْ أَهَلَّ بِحَجَّةٍ أَوْ عُمْرَةٍ مِنَ الْمَسْجِدِ الأَقْصَى إِلَى الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ غُفِرَ لَهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ وَمَا تَأَخَّرَ." أَوْ "وَجَبَتْ لَهُ الْجَنَّةُ." [شَكَّ عَبْدُ اللَّهِ أَيَّتَهُمَا قَالَ.] [قَالَ أَبُو دَاوُدَ يَرْحَمُ اللَّهُ وَكِيعًا أَحْرَمَ مِنْ بَيْتِ الْمَقْدِسِ يَعْنِى إِلَى مَكَّةَ.]

Bize Ahmed b. Salih, ona İbn Ebu Fudeyk, ona Abdullah b. Abdurrahman b. Yuhannes, ona Yahya b. Ebu Süfyan b. el-Ahnesî, ona ninesi Hakîme, ona da Nebi’nin (sav) zevcesi Ümmü Seleme’nin rivayet ettiğine göre o, Rasulullah ’ı (sav) şöyle buyururken dinlemiştir: "Her kim bir hac yapmak yahut bir umre yapmak maksadıyla, Mescid-i Aksa’dan itibaren Mescid-i Haram’a kadar telbiye getirip ihrama girerse onun geçmiş ve gelecek günahları bağışlanır yahut ona cennet vacip olur." [(Yahya b. Ebu Süfyân el-Ahnesî’nin) bunların hangisini söylediği hususunda şüphe eden ise Abdullah (b. Abdurrahman)dır. ] [Ebû Davud dedi ki: Allah Veki'e rahmet buyursun, o, Beytü’l-Makdis’ten –yani Mekke’ye gitmek üzere- ihrama girmiştir.]

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Menâsik 9, /407

حَدَّثَنَا سُلَيْمَانُ بْنُ حَرْبٍ حَدَّثَنَا حَمَّادٌ عَنْ عَمْرِو بْنِ دِينَارٍ عَنْ طَاوُسٍ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ وَعَنِ ابْنِ طَاوُسٍ عَنْ أَبِيهِ قَالاَ وَقَّتَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم بِمَعْنَاهُ قَالَ أَحَدُهُمَا وَلأَهْلِ الْيَمَنِ يَلَمْلَمَ. وَقَالَ أَحَدُهُمَا أَلَمْلَمَ قَالَ "فَهُنَّ لَهُمْ وَلِمَنْ أَتَى عَلَيْهِنَّ مِنْ غَيْرِ أَهْلِهِنَّ مِمَّنْ كَانَ يُرِيدُ الْحَجَّ وَالْعُمْرَةَ وَمَنْ كَانَ دُونَ ذَلِكَ. - قَالَ ابْنُ طَاوُسٍ - مِنْ حَيْثُ أَنْشَأَ قَالَ وَكَذَلِكَ حَتَّى أَهْلُ مَكَّةَ يُهِلُّونَ مِنْهَا."

Açıklama: Hammâd rivayetinin iki tariki vardır. Bunlardan birincisi Amr b. Dinar-Tavus- İbn Abbas-Hz. Peygamber şekline olan müsned olan tarik. Diğeri Abdullah b. Tavus-Tavus Hz. Peygamber şeklinde mürsel olan tarik. Sehârenfûrî, Bezlü'l-Mechûd, (Hindistan: 2006), 7: 37.

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Menâsik 9, /406