حَدَّثَنِى عَبْدُ الْعَزِيزِ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ قَالَ حَدَّثَنِى مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَرٍ عَنْ حُمَيْدٍ أَنَّهُ سَمِعَ أَنَسًا - رضى الله عنه - يَقُولُ "كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يُفْطِرُ مِنَ الشَّهْرِ ، حَتَّى نَظُنَّ أَنْ لاَ يَصُومَ مِنْهُ ، وَيَصُومُ حَتَّى نَظُنَّ أَنْ لاَ يُفْطِرَ مِنْهُ شَيْئًا ، وَكَانَ لاَ تَشَاءُ تَرَاهُ مِنَ اللَّيْلِ مُصَلِّيًا إِلاَّ رَأَيْتَهُ ، وَلاَ نَائِمًا إِلاَّ رَأَيْتَهُ" . وَقَالَ سُلَيْمَانُ عَنْ حُمَيْدٍ أَنَّهُ سَأَلَ أَنَسًا فِى الصَّوْمِ .

Bize Abdülaziz b. Abdullah, ona Muhammed b. Cafer, ona Humeyd, ona da Enes (ra) şöyle söylemiştir: "Hz. Peygamber (sav) her hangi bir ay­ oruç tutmazdı. Biz de O'nu o ayın hiçbir gününde artık oruç tutmayacak zannederdik. Hz. Peygamber (sav) herhangi bir ay o kadar oruç tutardı ki, biz O'nun o ayın tamamını oruçlu geçireceğini zannederdik. Yine Hz. Peygamber'i (sav)gece namazı kılarken görmek istemezsin ama onu muhakkak namaz kılarken görürsün. Uyurken görmek istemezsin fakat onun uyuduğunu görürsün." Süleyman, Humeyd'den onun Enes'e (ra) oruç hakkında soru sorduğunu nakletmiştir.

Açıklama: Rivayet muallaktır; Buhari ile Süleyman b. Hayyan arasında inkita vardır.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Savm 53, 1/578

حَدَّثَنَا مُسَدَّدٌ حَدَّثَنَا يَحْيَى عَنْ شُعْبَةَ ح . وَحَدَّثَنِى مُحَمَّدٌ حَدَّثَنَا غُنْدَرٌ حَدَّثَنَا شُعْبَةُ عَنْ قَتَادَةَ عَنْ أَبِى أَيُّوبَ عَنْ جُوَيْرِيَةَ بِنْتِ الْحَارِثِ - رضى الله عنها - أَنَّ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم دَخَلَ عَلَيْهَا يَوْمَ الْجُمُعَةِ وَهْىَ صَائِمَةٌ فَقَالَ: " أَصُمْتِ أَمْسِ " . قَالَتْ لاَ . قَالَ: " تُرِيدِينَ أَنْ تَصُومِى غَدًا " . قَالَتْ لاَ . قَالَ: " فَأَفْطِرِى " . وَقَالَ حَمَّادُ بْنُ الْجَعْدِ سَمِعَ قَتَادَةَ حَدَّثَنِى أَبُو أَيُّوبَ أَنَّ جُوَيْرِيَةَ حَدَّثَتْهُ فَأَمَرَهَا فَأَفْطَرَتْ .

Bize Müsedded, ona Yahya, ona Şu'be; (T) Bize Muhammed, ona Ğunder, ona Şu'be, ona Katâde, ona Ebu Eyyüb, ona da Cüveyriye bt. Haris (r.anha) şöyle söylemiştir: Bir cuma günü Hz. Peygamber (sav), Cüveyriye'nin yanına girdi. O gün Cüveyriye oruçluydu. Ona, "Dün oruç tuttun mu?" diye sordu. Cüveyriye 'Hayır' dedi. "Peki, yarın oruç tutmayı düşünüyor musun?" diye sordu. Cüveyriye yine 'Hayır' dedi. Bunun üzerine Hz. Peygamber (sav) "Öyleyse orucunu aç" buyurdu. Hammad b. Ca'd'ın Katade'den naklettiğine göre, Ebu Eyyüb şöyle demiştir: Cüveyriye bana, Rasulullah'ın (sav) emretmesi üzerine hemen orucunu açtığını söyledi.

Açıklama: Rivayet muallaktır; Buhari ile Hammad b. Ca'd arasında inkita vardır.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Savm 63, 1/582

حَدَّثَنَا الصَّلْتُ بْنُ مُحَمَّدٍ حَدَّثَنَا مَهْدِىٌّ عَنْ غَيْلاَنَ . وَحَدَّثَنَا أَبُو النُّعْمَانِ حَدَّثَنَا مَهْدِىُّ بْنُ مَيْمُونٍ حَدَّثَنَا غَيْلاَنُ بْنُ جَرِيرٍ عَنْ مُطَرِّفٍ عَنْ عِمْرَانَ بْنِ حُصَيْنٍ - رضى الله عنهما - عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم . أَنَّهُ سَأَلَهُ - أَوْ سَأَلَ رَجُلاً وَعِمْرَانُ يَسْمَعُ - فَقَالَ: " يَا أَبَا فُلاَنٍ أَمَا صُمْتَ سَرَرَ هَذَا الشَّهْرِ " . قَالَ أَظُنُّهُ قَالَ يَعْنِى رَمَضَانَ . قَالَ الرَّجُلُ لاَ يَا رَسُولَ اللَّهِ . قَالَ: " فَإِذَا أَفْطَرْتَ فَصُمْ يَوْمَيْنِ " . لَمْ يَقُلِ الصَّلْتُ أَظُنُّهُ يَعْنِى رَمَضَانَ . قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ وَقَالَ ثَابِثٌ عَنْ مُطَرِّفٍ عَنْ عِمْرَانَ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم « مِنْ سَرَرِ شَعْبَانَ » .

Bize Salt b. Muhammed, ona Mehdi, ona Ğaylân; (T) Bize Ebu Numan, ona Mehdi b. Meymûn, ona Ğaylân b. Cerîr, ona Mutarrif, ona da İmran b. Husayn'in (ra) söylediğine göre Hz. Peygamber (sav), İmran'a -ya da bir adama sordu, İmran da dinliyordu.- "Ey falancanın babası! Bu ayın (Şaban ayı) sonunda oruç tuttun mu?" Hadisin ravilerinden (Ebu Numan), 'Ramazanı kastettiğini sanıyorum' demiştir. O adam, 'Hayır! Ey Allah'ın Rasulü' dedi. Hz. Peygamber (sav), "(Ramazan ayındaki orucu tuttuktan sonra) iki gün daha oruç tut." buyurdu. (Ravi) Salt, 'Onun Ramazan'ı kastettiğini zannediyorum' sözünü rivayet etmemiştir. Ebu Abdullah (el-Buhârî) şöyle demiştir: Sabit, Mutarrif'ten, o da İmran vasıtasıyla Hz. Peygamber'den (sav) 'Şaban'ın sonunda' şeklinde nakilde bulunmuştur.

Açıklama: Rivayet muallaktır; Buhari ile Sabit b. Eslem arasında inkita vardır.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Savm 62, 1/581

حَدَّثَنِى عَبْدُ اللَّهِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ حَدَّثَنَا أَبُو أُسَامَةَ عَنْ هِشَامِ بْنِ عُرْوَةَ عَنْ فَاطِمَةَ عَنْ أَسْمَاءَ بِنْتِ أَبِى بَكْرٍ رضى الله عنهما قَالَتْ: "أَفْطَرْنَا عَلَى عَهْدِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم يَوْمَ غَيْمٍ، ثُمَّ طَلَعَتِ الشَّمْسُ." قِيلَ لِهِشَامٍ فَأُمِرُوا بِالْقَضَاءِ؟ قَالَ بُدٌّ مِنْ قَضَاءٍ. وَقَالَ مَعْمَرٌ سَمِعْتُ هِشَامًا لاَ أَدْرِى أَقْضَوْا أَمْ لاَ.

Bize Abdullah b. Ebu Şeybe, ona Ebu Üsâme, ona Hişâm b. Urve, ona da Fatıma, Esma bt. Ebu Bekir'in (ra) şöyle dediğini rivayet etmiştir: "Nebî (sav) döneminde kapalı bir günde iftar yapmıştık. Bir süre sonra (bulutların ardından) güneş ortaya çıkıverdi." Hişâm'a 'Peki onlara oruçlarını kaza etmeleri emredildi mi?' diye sorulduğunda, 'Tabi ki de kaza etmeleri gerekir' cevabını vermiştir. Ma'mer de Hişâm'ın şöyle dediğini aktarmıştır: 'Kaza ettiler mi etmediler mi tam emin değilim.'

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Savm 46, 1/576

حَدَّثَنَا مُسَدَّدٌ قَالَ حَدَّثَنِى يَحْيَى عَنْ شُعْبَةَ قَالَ حَدَّثَنِى قَتَادَةُ عَنْ أَنَسٍ - رضى الله عنه - عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم قَالَ: " لاَ تُوَاصِلُوا قَالُوا إِنَّكَ تُوَاصِلُ . قَالَ ' لَسْتُ كَأَحَدٍ مِنْكُمْ ، إِنِّى أُطْعَمُ وَأُسْقَى ، أَوْ إِنِّى أَبِيتُ أُطْعَمُ وَأُسْقَى ."

Bize Müsedded, ona Yahya, ona Şu'be, ona Katâde, ona da Enes (ra), Hz. Peygamber'den (sav) naklen şöyle rivayet etmiştir: "Nebî (sav), (yeyip içmeden) peş peşe oruç (visâl) tutmayın! buyurdu. (İnsanlar), 'sen peş peşe oruç tutuyorsun!' dediler. Rasulullah (sav) da 'ben sizlerden biri gibi değilim! Ben yedirilir ve içirilirim." buyurdu. [Râvilerden biri şüpheye düşüp "ben gecelerim de yedirilir ve içirilirim" şeklinde rivayet etmiştir.]

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Savm 48, 1/577

حَدَّثَنَا مُسَدَّدٌ حَدَّثَنَا يَحْيَى عَنْ شُعْبَةَ ح . وَحَدَّثَنِى مُحَمَّدٌ حَدَّثَنَا غُنْدَرٌ حَدَّثَنَا شُعْبَةُ عَنْ قَتَادَةَ عَنْ أَبِى أَيُّوبَ عَنْ جُوَيْرِيَةَ بِنْتِ الْحَارِثِ - رضى الله عنها - أَنَّ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم دَخَلَ عَلَيْهَا يَوْمَ الْجُمُعَةِ وَهْىَ صَائِمَةٌ فَقَالَ: " أَصُمْتِ أَمْسِ " . قَالَتْ لاَ . قَالَ: " تُرِيدِينَ أَنْ تَصُومِى غَدًا " . قَالَتْ لاَ . قَالَ: " فَأَفْطِرِى ". وَقَالَ حَمَّادُ بْنُ الْجَعْدِ سَمِعَ قَتَادَةَ حَدَّثَنِى أَبُو أَيُّوبَ أَنَّ جُوَيْرِيَةَ حَدَّثَتْهُ فَأَمَرَهَا فَأَفْطَرَتْ .

Bize Müsedded, ona Yahya, ona Şu'be; (T) Bize Muhammed, ona Ğunder, ona Şu'be, ona Katâde, ona Ebu Eyyüb, ona da Cüveyriye bt. Haris (r.anha) şöyle söylemiştir: Bir cuma günü Hz. Peygamber (sav), Cüveyriye'nin yanına girdi. O gün Cüveyriye oruçluydu. Ona, "Dün oruç tuttun mu?" diye sordu. Cüveyriye 'Hayır' dedi. "Peki, yarın oruç tutmayı düşünüyor musun?" diye sordu. Cüveyriye yine 'Hayır' dedi. Bunun üzerine Hz. Peygamber (sav) "Öyleyse orucunu aç" buyurdu. Hammad b. Ca'd'ın Katade'den naklettiğine göre, Ebu Eyyüb şöyle demiştir: Cüveyriye bana, Rasulullah'ın (sav) emretmesi üzerine hemen orucunu açtığını söyledi.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Savm 63, 1/582

حَدَّثَنَا عُثْمَانُ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ وَمُحَمَّدٌ قَالاَ أَخْبَرَنَا عَبْدَةُ عَنْ هِشَامِ بْنِ عُرْوَةَ عَنْ أَبِيهِ عَنْ عَائِشَةَ - رضى الله عنها - قَالَتْ نَهَى رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم عَنِ الْوِصَالِ ، رَحْمَةً لَهُمْ فَقَالُوا إِنَّكَ تُوَاصِلُ . قَالَ: " إِنِّى لَسْتُ كَهَيْئَتِكُمْ ، إِنِّى يُطْعِمُنِى رَبِّى وَيَسْقِينِ " . قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ لَمْ يَذْكُرْ عُثْمَانُ رَحْمَةً لَهُمْ .

Bize Osman b. Ebu Şeybe ve Muhammed, onlara Abde, ona Hişâm b. Urve, ona babası (Urve b. Zübeyr), ona da Hz. Aişe şöyle söylemiştir: Rasulullah (sav), Müslümanlara olan merhametinden dolayı onlara peş peşe oruç (visal orucu) tutmayı yasakladı. İnsanlar 'Sen peş peşe orucu tutuyorsun' dediler. Hz. Peygamber (sav) şöyle buyurdu: "Ben sizler gibi değilim! Rabbim beni yedirir ve içirir." Ebu Abdullah (Buhârî) şöyle demiştir: (Hocam) Osman b. Ebu Şeybe 'Müslümanlara merhametinden dolayı' ifadesini zikretmedi.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Savm 48, 1/577

حَدَّثَنَا مُسَدَّدٌ حَدَّثَنَا يَحْيَى عَنْ شُعْبَةَ ح . وَحَدَّثَنِى مُحَمَّدٌ حَدَّثَنَا غُنْدَرٌ حَدَّثَنَا شُعْبَةُ عَنْ قَتَادَةَ عَنْ أَبِى أَيُّوبَ عَنْ جُوَيْرِيَةَ بِنْتِ الْحَارِثِ - رضى الله عنها - أَنَّ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم دَخَلَ عَلَيْهَا يَوْمَ الْجُمُعَةِ وَهْىَ صَائِمَةٌ فَقَالَ: " أَصُمْتِ أَمْسِ " . قَالَتْ لاَ . قَالَ: "تُرِيدِينَ أَنْ تَصُومِى غَدًا " . قَالَتْ لاَ . قَالَ: " فَأَفْطِرِى " . وَقَالَ حَمَّادُ بْنُ الْجَعْدِ سَمِعَ قَتَادَةَ حَدَّثَنِى أَبُو أَيُّوبَ أَنَّ جُوَيْرِيَةَ حَدَّثَتْهُ فَأَمَرَهَا فَأَفْطَرَتْ .

Bize Müsedded, ona Yahya, ona Şu'be; (T) Bize Muhammed, ona Ğunder, ona Şu'be, ona Katâde, ona Ebu Eyyüb, ona da Cüveyriye bt. Haris (r.anha) şöyle söylemiştir: Bir cuma günü Hz. Peygamber (sav), Cüveyriye'nin yanına girdi. O gün Cüveyriye oruçluydu. Ona, "Dün oruç tuttun mu?" diye sordu. Cüveyriye 'Hayır' dedi. "Peki, yarın oruç tutmayı düşünüyor musun?" diye sordu. Cüveyriye yine 'Hayır' dedi. Bunun üzerine Hz. Peygamber (sav) "Öyleyse orucunu aç" buyurdu. Hammad b. Ca'd'ın Katade'den naklettiğine göre, Ebu Eyyüb şöyle demiştir: Cüveyriye bana, Rasulullah'ın (sav) emretmesi üzerine hemen orucunu açtığını söyledi.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Savm 63, 1/582

حَدَّثَنَا الصَّلْتُ بْنُ مُحَمَّدٍ حَدَّثَنَا مَهْدِىٌّ عَنْ غَيْلاَنَ . وَحَدَّثَنَا أَبُو النُّعْمَانِ حَدَّثَنَا مَهْدِىُّ بْنُ مَيْمُونٍ حَدَّثَنَا غَيْلاَنُ بْنُ جَرِيرٍ عَنْ مُطَرِّفٍ عَنْ عِمْرَانَ بْنِ حُصَيْنٍ - رضى الله عنهما - عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم . أَنَّهُ سَأَلَهُ - أَوْ سَأَلَ رَجُلاً وَعِمْرَانُ يَسْمَعُ - فَقَالَ "يَا أَبَا فُلاَنٍ أَمَا صُمْتَ سَرَرَ هَذَا الشَّهْرِ" قَالَ أَظُنُّهُ قَالَ يَعْنِى رَمَضَانَ . قَالَ الرَّجُلُ لاَ يَا رَسُولَ اللَّهِ . قَالَ " فَإِذَا أَفْطَرْتَ فَصُمْ يَوْمَيْنِ " . لَمْ يَقُلِ الصَّلْتُ أَظُنُّهُ يَعْنِى رَمَضَانَ . قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ وَقَالَ ثَابِثٌ عَنْ مُطَرِّفٍ عَنْ عِمْرَانَ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم " مِنْ سَرَرِ شَعْبَانَ "

Bize Salt b. Muhammed, ona Mehdi, ona Ğaylân; (T) Bize Ebu Numan, ona Mehdi b. Meymûn, ona Ğaylân b. Cerîr, ona Mutarrif, ona da İmran b. Husayn'in (ra) söylediğine göre Hz. Peygamber (sav), İmran'a -ya da bir adama sordu, İmran da dinliyordu.- "Ey falancanın babası! Bu ayın (Şaban ayı) sonunda oruç tuttun mu?" Hadisin ravilerinden (Ebu Numan), 'Ramazanı kastettiğini sanıyorum' demiştir. O adam, 'Hayır! Ey Allah'ın Rasulü' dedi. Hz. Peygamber (sav), "(Ramazan ayındaki orucu tuttuktan sonra) iki gün daha oruç tut." buyurdu. (Ravi) Salt, 'Onun Ramazan'ı kastettiğini zannediyorum' sözünü rivayet etmemiştir. Ebu Abdullah (el-Buhârî) şöyle demiştir: Sabit, Mutarrif'ten, o da İmran vasıtasıyla Hz. Peygamber'den (sav) 'Şaban'ın sonunda' şeklinde nakilde bulunmuştur.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Savm 62, 1/581

حَدَّثَنَا عُمَرُ بْنُ حَفْصِ بْنِ غِيَاثٍ حَدَّثَنَا أَبِى حَدَّثَنَا الأَعْمَشُ حَدَّثَنَا أَبُو صَالِحٍ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ - رضى الله عنه - قَالَ سَمِعْتُ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم يَقُولُ « لاَ يَصُومَنَّ أَحَدُكُمْ يَوْمَ الْجُمُعَةِ ، إِلاَّ يَوْمًا قَبْلَهُ أَوْ بَعْدَهُ » .

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Savm 63, 1/582