حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ حَنْبَلٍ قَالَ حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ سَعِيدٍ عَنِ ابْنِ جُرَيْجٍ قَالَ أَخْبَرَنِى أَبُو الزُّبَيْرِ أَنَّهُ سَمِعَ جَابِرًا قَالَ دَخَلَ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم عَلَى عَائِشَةَ بِبَعْضِ هَذِهِ الْقِصَّةِ قَالَ عِنْدَ قَوْلِهِ "وَأَهِلِّى بِالْحَجِّ. ثُمَّ حُجِّى وَاصْنَعِى مَا يَصْنَعُ الْحَاجُّ غَيْرَ أَنْ لاَ تَطُوفِى بِالْبَيْتِ وَلاَ تُصَلِّى."

Bize Ahmed b. Hanbel, ona Yahya b. Said, ona İbn Cüreyc, ona da Ebu'z-Zübeyr'in rivayet ettiğine göre; o, Cabir'in (ra) şöyle söylediğini bizzat işitmiş: Rasulullah (sav) Hz. Aişe'nin yanına girdi... "Sonra önceki hadisin bir kısmını anlattıktan sonra hacca niyet et!" cümlesine ilave olarak sonra "haccını yap, tavafın ve namazın dışında hacıların yaptığı her şeyi yerine getir" sözlerini zikretti.

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Menâsik 23, /418

حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ حَنْبَلٍ حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ سَعِيدٍ حَدَّثَنَا جَعْفَرٌ حَدَّثَنَا أَبِى عَنْ جَابِرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ قَالَ أَهَلَّ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فَذَكَرَ التَّلْبِيَةَ مِثْلَ حَدِيثِ ابْنِ عُمَرَ قَالَ وَالنَّاسُ يَزِيدُونَ "ذَا الْمَعَارِجِ." وَنَحْوَهُ مِنَ الْكَلاَمِ وَالنَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم يَسْمَعُ فَلاَ يَقُولُ لَهُمْ شَيْئًا .

Bize Ahmed b. Hanbel, ona Yahya b. Said, ona Cafer, ona babası, ona da Cabir b. Abdullah (ra) rivayet etmiştir: "Rasulullah (sav) telbiye getirerek sesini yükseltti... -Cabir, telbiyeyi İbn Ömer hadisindeki gibi anlattı-. Dedi ki: Halk, "yüksek dereceler sahibi Allah'ım" gibi kelimeler ilave ediyorlardı. Hz. Peygamber (sav) bunları işittiği halde, ses çıkarmıyordu."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Menâsik 27, /424

حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ حَنْبَلٍ وَمُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ الْعَزِيزِ بْنِ أَبِى رِزْمَةَ أَخْبَرَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ إِدْرِيسَ أَخْبَرَنَا ابْنُ إِسْحَاقَ عَنْ يَحْيَى بْنِ عَبَّادِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الزُّبَيْرِ عَنْ أَبِيهِ عَنْ أَسْمَاءَ بِنْتِ أَبِى بَكْرٍ قَالَتْ خَرَجْنَا مَعَ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم حُجَّاجًا حَتَّى إِذَا كُنَّا بِالْعَرْجِ نَزَلَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم وَنَزَلْنَا فَجَلَسَتْ عَائِشَةُ - رضى الله عنها - إِلَى جَنْبِ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم وَجَلَسْتُ إِلَى جَنْبِ أَبِى وَكَانَتْ زِمَالَةُ أَبِى بَكْرٍ وَزِمَالَةُ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم وَاحِدَةً مَعَ غُلاَمٍ لأَبِى بَكْرٍ فَجَلَسَ أَبُو بَكْرٍ يَنْتَظِرُ أَنْ يَطْلُعَ عَلَيْهِ فَطَلَعَ وَلَيْسَ مَعَهُ بَعِيرُهُ قَالَ أَيْنَ بَعِيرُكَ قَالَ أَضْلَلْتُهُ الْبَارِحَةَ. قَالَ فَقَالَ أَبُو بَكْرٍ بَعِيرٌ وَاحِدٌ تُضِلُّهُ قَالَ فَطَفِقَ يَضْرِبُهُ وَرَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَتَبَسَّمُ وَيَقُولُ "انْظُرُوا إِلَى هَذَا الْمُحْرِمِ مَا يَصْنَعُ." [قَالَ ابْنُ أَبِى رِزْمَةَ فَمَا يَزِيدُ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم عَلَى أَنْ يَقُولَ "انْظُرُوا إِلَى هَذَا الْمُحْرِمِ مَا يَصْنَعُ." وَيَتَبَسَّمُ .]

Bize Ahmed b. Hanbel ve Muhammed b. Abdülaziz b. Ebu Rizme, onlara Abdullah b. İdris, ona İbn İshak, ona Yahya b. Abbad b. Abdullah b. ez-Zübeyri, ona babası, ona da Ebu Bekir'in kızı Esma'nın şöyle dediğini rivayet etti: Haccetmek üzere Rasulullah (sav) ile çıktık. Nihayet el-Arc denilen yere vardığımızda Rasulullah da (sav) konakladı, biz de konakladık. Aişe (r.anha) Rasulullah'ın (sav) yanında oturdu, ben de babamın yanında oturdum. Ebu Bekir'in ve Rasulullah'ın (sav) ortaklaşa kullandıkları bir tek yük hayvanı vardı ve bu hayvan da Ebu Bekir'in hizmetçisinin yanında bulunuyordu. Ebu Bekir oturup, onun yanına çıkıp gelmesini beklemeye başladı. O hizmetçi, devesi yanında bulunmadığı halde çıkageldi. Ebu Bekir: Deven nerede? dedi. Hizmetçisi: Onu dün kaybetmiştim, dedi. Bunun üzerine Ebu Bekir: Bir tek deveyi kaybediyorsun (bir deveye sahip çıkamıyorsun) öyle mi? deyip onu dövmeye başladı. Rasulullah da (sav) tebessüm ederek ona bakıyor ve "şu ihramlının yaptığına bir bakın" buyuruyordu. [İbn Ebu Rizme dedi ki: Rasulullah (sav) gülümseyerek: "Şu ihramlıya bakın" demekten başka bir şey yapmadı.]

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Menâsik 30, /425

حَدَّثَنَا النُّفَيْلِىُّ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ سَلَمَةَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ إِسْحَاقَ ح وَحَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْمِنْهَالِ حَدَّثَنَا يَزِيدُ بْنُ زُرَيْعٍ عَنِ ابْنِ إِسْحَاقَ - الْمَعْنَى - قَالَ قَالَ عَبْدُ اللَّهِ - يَعْنِى ابْنَ أَبِى نَجِيحٍ - حَدَّثَنِى مُجَاهِدٌ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ "أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم أَهْدَى عَامَ الْحُدَيْبِيَةِ فِى هَدَايَا رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم جَمَلاً كَانَ لأَبِى جَهْلٍ فِى رَأْسِهِ بُرَةُ فِضَّةٍ." [قَالَ ابْنُ مِنْهَالٍ بُرَةٌ مِنْ ذَهَبٍ زَادَ النُّفَيْلِىُّ يَغِيظُ بِذَلِكَ الْمُشْرِكِينَ.]

Bize Nüfeyl, ona Muhammed b. Seleme, ona Muhammed b. İshak; (T) Bize Muhammed b. Minhal, ona Yezid b. Zürey', ona manen rivayetle İbn İshak, ona Abdullah b. Ebu Necih, ona Mücahid (b. Cebr el-Kuraşî), ona da (Abdullah) b. Abbas (ra) rivayet etmiştir: "Rasulullah (sav), Hudeybiye yılında, kendisine ait hedy kurbanları arasında başında (yani burun bölgesinde) gümüş bir halka bulunan Ebu Cehil'e ait erkek bir deveyi de hedy kurbanı olarak gönderdi." [Ravilerden (Muhammed) b. Minhal rivayetinde altın halka ifadesini kullanmıştır. Nüfeyl ise böylece müşrikleri öfkelendiriyordu ifadesini ilave etmiştir.]

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Menâsik 13, /408

حَدَّثَنَا مُسَدَّدٌ حَدَّثَنَا يَحْيَى عَنْ شُعْبَةَ بِهَذَا الْحَدِيثِ بِمَعْنَى أَبِى الْوَلِيدِ قَالَ "ثُمَّ سَلَتَ الدَّمَ بِيَدِهِ ." [قَالَ أَبُو دَاوُدَ رَوَاهُ هَمَّامٌ قَالَ سَلَتَ الدَّمَ عَنْهَا بِإِصْبَعِهِ.] [قَالَ أَبُو دَاوُدَ هَذَا مِنْ سُنَنِ أَهْلِ الْبَصْرَةِ الَّذِى تَفَرَّدُوا بِهِ.]

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Menâsik 15, /409

حَدَّثَنَا ابْنُ السَّرْحِ أَخْبَرَنَا ابْنُ وَهْبٍ أَخْبَرَنِى مَالِكٌ عَنْ أَبِى الأَسْوَدِ بِإِسْنَادِهِ مِثْلَهُ زَادَ "فَأَمَّا مَنْ أَهَلَّ بِعُمْرَةٍ فَأَحَلَّ."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Menâsik 23, /416

حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ مَسْلَمَةَ وَالنُّفَيْلِىُّ عَنْ مَالِكٍ ح وَحَدَّثَنَا الْحَسَنُ بْنُ عَلِىٍّ حَدَّثَنَا بِشْرُ بْنُ عُمَرَ حَدَّثَنِى مَالِكٌ عَنْ سَعِيدِ بْنِ أَبِى سَعِيدٍ - قَالَ الْحَسَنُ فِى حَدِيثِهِ عَنْ أَبِيهِ ثُمَّ اتَّفَقُوا - عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم قَالَ "لاَ يَحِلُّ لاِمْرَأَةٍ تُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الآخِرِ أَنْ تُسَافِرَ يَوْمًا وَلَيْلَةً." فَذَكَرَ مَعْنَاهُ. [قَالَ أَبُو دَاوُدَ وَلَمْ يَذْكُرِ الْقَعْنَبِىُّ وَالنُّفَيْلِىُّ عَنْ أَبِيهِ رَوَاهُ ابْنُ وَهْبٍ وَعُثْمَانُ بْنُ عُمَرَ عَنْ مَالِكٍ كَمَا قَالَ الْقَعْنَبِىُّ.]

Bize Abdullah b. Mesleme ve en-Nüfeyl, onlara da Malik; (T) Bize el-Hasan b. Ali, ona Bişr b. Ömer, ona Malik, ona Said b. Ebu Said, -Hasan kendi rivayetinde ona babası demiş, sonra da aynı tarikte birleşmişlerdir-, ona da Ebu Hureyre'nin (ra) rivayet ettiğine göre Hz. Peygamber (sav) şöyle buyurmuştur: "Allah'a ve ahiret gününe iman eden bir kadının (tek başına) bir gün ve gecelik yola çıkması helâl değildir..." Sonra Ebu Hureyre hadisi aynı manada zikreder. [Ebû Davud dedi ki: el-Ka'neb ile en-Nüfeyl senette babasından sözünü zikretmediler. Bunu İbn Vehb ile Osman b. Ömer de bunu el-Ka'neb'in dediği gibi Malik'ten rivayet ettiler.]

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Menâsik 2, /403

حَدَّثَنَا يُوسُفُ بْنُ مُوسَى عَنْ جَرِيرٍ عَنْ سُهَيْلٍ عَنْ سَعِيدِ بْنِ أَبِى سَعِيدٍ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فَذَكَرَ نَحْوَهُ إِلاَّ أَنَّهُ قَالَ "بَرِيدًا."

Bize Yusuf b. Musa, ona Cerir, ona Süheyl, ona Said b. Ebu Said, ona da Ebu Hureyre (ra), Rasulullah (sav) şöyle buyurdu, diyerek aynı hadisi rivayet etmiş, öncekinden farklı olarak sadece "berîd (dört fersahlık mesafe)" sözcüğünü ilave etmiştir.

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Menâsik 2, /404

حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ صَالِحٍ حَدَّثَنَا ابْنُ أَبِى فُدَيْكٍ أَخْبَرَنِى ابْنُ أَبِى ذِئْبٍ عَنْ عُبَيْدِ بْنِ عُمَيْرٍ - قَالَ أَحْمَدُ بْنُ صَالِحٍ كَلاَمًا مَعْنَاهُ أَنَّهُ مَوْلَى ابْنِ عَبَّاسٍ - عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَبَّاسٍ "أَنَّ النَّاسَ فِى أَوَّلِ مَا كَانَ الْحَجُّ كَانُوا يَبِيعُونَ فَذَكَرَ مَعْنَاهُ إِلَى قَوْلِهِ مَوَاسِمِ الْحَجِّ."

Bize Ahmed b. Salih, ona İbn Ebî Füdeyk, ona İbn Ebî Zi'b, ona Ubeydullah b. Umeyr, Ahmed b. Salih burada onun İbn Abbas'ın âzâdlısı olduğu anlamında bir şey söyledi-, ona da İbn Abbas'ın (ra) rivayet ettiğine göre; "İnsanlar ilk zamanlarda hac sırasında alış-veriş yaparlardı." [Ravi daha sonra bir önceki hadisi aynı manada, hac mevsimlerine cümlesine kadar nakletmiştir.]

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Menâsik 7, /405

حَدَّثَنَا سُلَيْمَانُ بْنُ حَرْبٍ حَدَّثَنَا حَمَّادٌ عَنْ عَمْرِو بْنِ دِينَارٍ عَنْ طَاوُسٍ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ وَعَنِ ابْنِ طَاوُسٍ عَنْ أَبِيهِ قَالاَ وَقَّتَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم بِمَعْنَاهُ قَالَ أَحَدُهُمَا وَلأَهْلِ الْيَمَنِ يَلَمْلَمَ. وَقَالَ أَحَدُهُمَا أَلَمْلَمَ قَالَ "فَهُنَّ لَهُمْ وَلِمَنْ أَتَى عَلَيْهِنَّ مِنْ غَيْرِ أَهْلِهِنَّ مِمَّنْ كَانَ يُرِيدُ الْحَجَّ وَالْعُمْرَةَ وَمَنْ كَانَ دُونَ ذَلِكَ. - قَالَ ابْنُ طَاوُسٍ - مِنْ حَيْثُ أَنْشَأَ قَالَ وَكَذَلِكَ حَتَّى أَهْلُ مَكَّةَ يُهِلُّونَ مِنْهَا."

Bize Süleyman b. Harb, ona Hammad, ona Amr b. Dinar, ona Tâvus, ona İbn Abbas (ra) ve İbn Tâvus da babasından, her ikisi de Rasulullah (sav) mikat yeri tayin etti diyerek önceki hadisle aynı manada rivayet ettiler. Onlardan biri, Yemenliler için Yelemlem'i mikat yeri tayin etti dedi, diğeri de Yelemlem'i tayin etti dedi. Bu rivayete göre Rasulullah (sav) şöyle buyurmuştur: "Bu yerler, adı geçen yerlerin halkı ile bu yerlerin halkı olmadıkları halde hac veya umre maksadıyla buralara uğrayan kimseler için (mikat tayin edilmiş)dir. (Mekke'ye) bundan daha yakın olanlar ise... (İbn Tavus rivayetinde) dedi ki: (Bu kimseler) istedikleri yerden (ihrama girerler) yine Mekke halkı da Mekke'den ihrama girerler. "

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Menâsik 9, /406