حَدَّثَنَا مَحْمُودُ بْنُ خَالِدٍ حَدَّثَنَا عُمَرُ حَدَّثَنَا أَبُو عَمْرٍو - يَعْنِى الأَوْزَاعِىَّ - عَنِ الزُّهْرِىِّ عَنْ أَبِى سَلَمَةَ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ حِينَ أَرَادَ أَنْ يَنْفِرَ مِنْ مِنًى "نَحْنُ نَازِلُونَ غَدًا." فَذَكَرَ نَحْوَهُ وَلَمْ يَذْكُرْ أَوَّلَهُ وَلاَ ذَكَرَ الْخَيْفُ الْوَادِى .

Bize Mahmud b. Halid, ona Ömer, ona Ebu Amr el-Evzâî, ona Zührî, ona Ebu Seleme, ona da Ebu Hureyre'nin rivayet ettiğine göre Rasulullah (sav) Minâ'dan ayrılmak istediği zaman "Yarın biz… konaklayacağız" buyurdu diyerek bir önceki hadisin benzerini rivayet etmiş ama hadisin baş tarafını ve “hayf bir vadidir” ibaresini zikretmemiştir.

Açıklama: Hadisin tam metni için D002010 numaralı hadise bakınız.

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Menâsik 87, /466

حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ حَنْبَلٍ حَدَّثَنَا عَبْدُ الرَّزَّاقِ أَخْبَرَنَا مَعْمَرٌ عَنِ الزُّهْرِىِّ عَنْ عَلِىِّ بْنِ حُسَيْنٍ عَنْ عَمْرِو بْنِ عُثْمَانَ عَنْ أُسَامَةَ بْنِ زَيْدٍ قَالَ قُلْتُ يَا رَسُولَ اللَّهِ أَيْنَ تَنْزِلُ غَدًا فِى حَجَّتِهِ قَالَ "هَلْ تَرَكَ لَنَا عَقِيلٌ مَنْزِلاً." ثُمَّ قَالَ "نَحْنُ نَازِلُونَ بِخَيْفِ بَنِى كِنَانَةَ حَيْثُ قَاسَمَتْ قُرَيْشٌ عَلَى الْكُفْرِ." يَعْنِى الْمُحَصَّبَ وَذَلِكَ أَنَّ بَنِى كِنَانَةَ حَالَفَتْ قُرَيْشًا عَلَى بَنِى هَاشِمٍ أَنْ لاَ يُنَاكِحُوهُمْ وَلاَ يُبَايِعُوهُمْ وَلاَ يُئْوُوهُمْ. قَالَ الزُّهْرِىُّ وَالْخَيْفُ الْوَادِى.

Bize Ahmed b. Hanbel, ona Abdurrezzak, ona Ma'mer, ona Zührî, ona Ali b. Hüseyin, ona Amr b. Osman, ona da Usame b. Zeyd şöyle demiştir: Ben, hac (yolculuğu) esnasında Hz. Peygamber'e “ey Allah'ın Rasulü, yarın nerede konaklayacaksın?” diye sordum. Hz. Peygamber (sav) "Akîl bize ev mi bıraktı ki" buyurdu. Ardından "biz yarın Kureyş'in küfür üzere antlaşma yaptığı Kinâne oğullarında vadisinde, yani Muhassab vadisinde konaklayacağız" buyurdu. Burası Hâşim oğulları ile alışveriş yapmamak ve onları barındırmamak üzere, Kinâne oğulları ile Kureyş'in antlaşma yaptıkları yerdi. Zührî der ki: Hayf, vadi demektir.

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Menâsik 87, /466

حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ حَنْبَلٍ حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ سَعِيدٍ عَنْ هِشَامٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ عَائِشَةَ قَالَتْ "إِنَّمَا نَزَلَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم الْمُحَصَّبَ لِيَكُونَ أَسْمَحَ لِخُرُوجِهِ وَلَيْسَ بِسُنَّةٍ فَمَنْ شَاءَ نَزَلَهُ وَمَنْ شَاءَ لَمْ يَنْزِلْهُ."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Menâsik 87, /465

حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ حَنْبَلٍ وَعُثْمَانُ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ الْمَعْنَى ح وَحَدَّثَنَا مُسَدَّدٌ قَالُوا حَدَّثَنَا سُفْيَانُ حَدَّثَنَا صَالِحُ بْنُ كَيْسَانَ عَنْ سُلَيْمَانَ بْنِ يَسَارٍ قَالَ "أَبُو رَافِعٍ لَمْ يَأْمُرْنِى رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم أَنْ أَنْزِلَهُ وَلَكِنْ ضَرَبْتُ قُبَّتَهُ فَنَزَلَهُ." [قَالَ مُسَدَّدٌ وَكَانَ عَلَى ثَقَلِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم وَقَالَ عُثْمَانُ يَعْنِى فِى الأَبْطَحِ.]

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Menâsik 87, /465

حَدَّثَنَا عُثْمَانُ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ حَدَّثَنَا جَرِيرٌ عَنِ الشَّيْبَانِىِّ عَنْ زِيَادِ بْنِ عِلاَقَةَ عَنْ أُسَامَةَ بْنِ شَرِيكٍ قَالَ خَرَجْتُ مَعَ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم حَاجًّا فَكَانَ النَّاسُ يَأْتُونَهُ فَمَنْ قَالَ يَا رَسُولَ اللَّهِ سَعَيْتُ قَبْلَ أَنْ أَطُوفَ أَوْ قَدَّمْتُ شَيْئًا أَوْ أَخَّرْتُ شَيْئًا . فَكَانَ يَقُولُ "لاَ حَرَجَ لاَ حَرَجَ إِلاَّ عَلَى رَجُلٍ اقْتَرَضَ عِرْضَ رَجُلٍ مُسْلِمٍ وَهُوَ ظَالِمٌ فَذَلِكَ الَّذِى حَرِجَ وَهَلَكَ."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Menâsik 88, /467

حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ حَنْبَلٍ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ بْنُ عُيَيْنَةَ حَدَّثَنِى كَثِيرُ بْنُ كَثِيرِ بْنِ الْمُطَّلِبِ بْنِ أَبِى وَدَاعَةَ عَنْ بَعْضِ أَهْلِى عَنْ جَدِّهِ "أَنَّهُ رَأَى النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم يُصَلِّى مِمَّا يَلِى بَابَ بَنِى سَهْمٍ وَالنَّاسُ يَمُرُّونَ بَيْنَ يَدَيْهِ وَلَيْسَ بَيْنَهُمَا سُتْرَةٌ." قَالَ سُفْيَانُ لَيْسَ بَيْنَهُ وَبَيْنَ الْكَعْبَةِ سُتْرَةٌ.] [قَالَ سُفْيَانُ كَانَ ابْنُ جُرَيْجٍ أَخْبَرَنَا عَنْهُ قَالَ أَخْبَرَنَا كَثِيرٌ عَنْ أَبِيهِ قَالَ فَسَأَلْتُهُ فَقَالَ لَيْسَ مِنْ أَبِى سَمِعْتُهُ وَلَكِنْ مِنْ بَعْضِ أَهْلِى عَنْ جَدِّى.]

Bize Ahmed b. Hanbel, ona Süfyan b. Uyeyne, ona Kesir b. Kesir b. el-Muttalib b. Ebu Veda'a, ona kendi ailesinden biri vasıtasıyla dedesinden rivayet etmiştir: "(Dedesi) Muttalib, Hz. Peygamber’i, Benû Sehm kapısının ilerisinde namaz kılarken görmüştü, insanlar önünden gelip geçiyordu. Önünde sütre de yoktu." [Süfyan bu hadisi, onunla Kâbe arasında sütre yoktu diye rivayet etti.] [Süfyan diğer bir rivayetinde de dedi ki: İbn Çüreyc bu hadisi bize Kesir'den rivayet etti ve şöyle dedi: "Bize (bu hadisi) Kesir, babasından rivayet etti. Bunu ona sorunca, ben bunu babamdan duymuş değilim. Fakat aile halkımın birisinden duydum. O da dedemden duymuş diye cevap verdi.]

Açıklama: Bu rivâyet zayıftır, delil olmaya elverişli değildir.

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Menâsik 89, /467

حَدَّثَنَا مُوسَى أَبُو سَلَمَةَ حَدَّثَنَا حَمَّادٌ عَنْ حُمَيْدٍ عَنْ بَكْرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ وَأَيُّوبَ عَنْ نَافِعٍ "أَنَّ ابْنَ عُمَرَ كَانَ يَهْجَعُ هَجْعَةً بِالْبَطْحَاءِ ثُمَّ يَدْخُلُ مَكَّةَ وَيَزْعُمُ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم كَانَ يَفْعَلُ ذَلِكَ."

Bize Musa Ebu Seleme, ona Hammad, ona Humeyd, ona Bekir b. Abdullah ve Eyyüb, onlara Nafi'in rivayet ettiğine göre; "İbn Ömer (Mina'dan Mekke'ye dönerken) Bathâ'da bir müddet uyur, sonra Mekke'ye girerdi. O, Rasulullah'ın da (sav) böyle yaptığını söylerdi."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Menâsik 87, /466

حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ حَنْبَلٍ حَدَّثَنَا عَفَّانُ حَدَّثَنَا حَمَّادُ بْنُ سَلَمَةَ أَخْبَرَنَا حُمَيْدٌ عَنْ بَكْرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنِ ابْنِ عُمَرَ وَأَيُّوبَ عَنْ نَافِعٍ عَنِ ابْنِ عُمَرَ "أَنَّ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم صَلَّى الظُّهْرَ وَالْعَصْرَ وَالْمَغْرِبَ وَالْعِشَاءَ بِالْبَطْحَاءِ ثُمَّ هَجَعَ هَجْعَةً ثُمَّ دَخَلَ مَكَّةَ. " [وَكَانَ ابْنُ عُمَرَ يَفْعَلُهُ.]

Bize Ahmed b. Hanbel, ona Affân, ona Hammad b. Seleme, ona Humeyd, ona Bekir b. Abdullah, ona İbn Ömer ve Eyyüb, ona da Nafi', İbn Ömer'den (ra) şöyle rivayet etmiştir: "Hz. Peygamber (Minâ'dan Mekke'ye dönerken) öğle, ikindi, akşam ve yatsıyı Bathâ'da kılmış, orada bir süre uyuduktan sonra Mekke'ye girmiştir." [Nafi'; İbn Ömer de böyle yapardı, dedi.]

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Menâsik 87, /466

حَدَّثَنَا الْقَعْنَبِىُّ عَنْ مَالِكٍ عَنِ ابْنِ شِهَابٍ عَنْ عِيسَى بْنِ طَلْحَةَ بْنِ عُبَيْدِ اللَّهِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَمْرِو بْنِ الْعَاصِ أَنَّهُ قَالَ وَقَفَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فِى حَجَّةِ الْوَدَاعِ بِمِنًى يَسْأَلُونَهُ فَجَاءَهُ رَجُلٌ فَقَالَ يَا رَسُولَ اللَّهِ إِنِّى لَمْ أَشْعُرْ فَحَلَقْتُ قَبْلَ أَنْ أَذْبَحَ فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم "اذْبَحْ وَلاَ حَرَجَ." وَجَاءَ رَجُلٌ آخَرُ فَقَالَ يَا رَسُولَ اللَّهِ لَمْ أَشْعُرْ فَنَحَرْتُ قَبْلَ أَنْ أَرْمِىَ . قَالَ "ارْمِ وَلاَ حَرَجَ." قَالَ فَمَا سُئِلَ يَوْمَئِذٍ عَنْ شَىْءٍ قُدِّمَ أَوْ أُخِّرَ إِلاَّ قَالَ "اصْنَعْ وَلاَ حَرَجَ."

Bize el-Ka'neb, ona Malik, ona İbn Şihab, ona İsa b. Talha b. Ubeydullah, ona da Abdullah b. Amr b. el-Âs (ra) demiştir ki: Rasulullah (sav) vedâ haccında, insanların kendisine soru sormaları için Mina'da durdu, biri gelip dedi ki: Ey Allah’ın Rasulü; ben düşünemedim, kurban kesmeden önce tıraş oldum. "Kurbanını şimdi kes, zararı yok!" dedi. Bir başkası geldi: Ben bilemedim, şeytan taşlamadan kurban kestim dedi. "Şimdi taşla, zararı yok!" buyurdu. O gün, Hz. Peygamber'e, takdim veya tehir edilen (ihramdan çıkma ile ilgili) işlerden hangisi soruldu ise hepsine; "şimdi yap, zararı yok!" buyurdu

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Menâsik 88, /466

حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ حَنْبَلٍ حَدَّثَنَا الْوَلِيدُ بْنُ مُسْلِمٍ حَدَّثَنَا الأَوْزَاعِىُّ حَدَّثَنِى يَحْيَى - يَعْنِى ابْنَ أَبِى كَثِيرٍ - عَنْ أَبِى سَلَمَةَ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ قَالَ لَمَّا فَتَحَ اللَّهُ تَعَالَى عَلَى رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم مَكَّةَ قَامَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فِيهِمْ فَحَمِدَ اللَّهَ وَأَثْنَى عَلَيْهِ ثُمَّ قَالَ "إِنَّ اللَّهَ حَبَسَ عَنْ مَكَّةَ الْفِيلَ وَسَلَّطَ عَلَيْهَا رَسُولَهُ وَالْمُؤْمِنِينَ وَإِنَّمَا أُحِلَّتْ لِى سَاعَةً مِنَ النَّهَارِ ثُمَّ هِىَ حَرَامٌ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ لاَ يُعْضَدُ شَجَرُهَا وَلاَ يُنَفَّرُ صَيْدُهَا وَلاَ تَحِلُّ لُقَطَتُهَا إِلاَّ لِمُنْشِدٍ." فَقَامَ عَبَّاسٌ أَوْ قَالَ قَالَ الْعَبَّاسُ يَا رَسُولَ اللَّهِ إِلاَّ الإِذْخِرَ فَإِنَّهُ لِقُبُورِنَا وَبُيُوتِنَا . فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم "إِلاَّ الإِذْخِرَ." [قَالَ أَبُو دَاوُدَ وَزَادَنَا فِيهِ ابْنُ الْمُصَفَّى عَنِ الْوَلِيدِ فَقَامَ أَبُو شَاهٍ - رَجُلٌ مِنْ أَهْلِ الْيَمَنِ - فَقَالَ يَا رَسُولَ اللَّهِ اكْتُبُوا لِى . فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم "اكْتُبُوا لأَبِى شَاهٍ."] [قُلْتُ لِلأَوْزَاعِىِّ مَا قَوْلُهُ "اكْتُبُوا لأَبِى شَاهٍ." قَالَ هَذِهِ الْخُطْبَةَ الَّتِى سَمِعَهَا مِنْ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم.]

Bize Ahmed b. Hanbel, ona el-Velîd b. Müslim, ona el-Evzâî, ona Yahya b. Ebu Kesir, ona Ebû Seleme, ona da Ebu Hureyre (ra) demiştir ki: Allah Teâlâ, Rasulullah'a Mekke'nin fethini nasip edince, Hz. Peygamber (sav) halkın içinde ayağa kalkıp Allah'a hamd ve senada bulundu, sonra şöyle buyurdu: "Yüce Allah, fili Mekke’ye girmekten menetmişti. Ama Rasulünü ve mü'minleri Mekke’ye hâkim kıldı. Mekke sadece bana mahsusd olmak üzere gündüzün kısa bir vaktinde helâl kılınmıştır. Benden sonra da kiyâmet gününe kadar hiç kimseye helâl değildir. Dolayısıyla Mekke’nin ağacı kesilmez, avı ürkütülmez. Kayıp eşyayı da sahibine vermek isteyenden başkası alamaz." Abbas kalktı ve dedi ki: Yalnız izhir otu müstesnâ olsun, ey Allah’ın Rasûlü! Çünkü biz onu mezarlarımızda ve evlerimizde kullanıyoruz. "Tamam, izhir müstesnâ!" buyurdu. [Ebû Davud dedi ki: Bu hadisi el-Velid'den İbnu'l-Musaffa da rivayet etti ve şu ilaveyi yaptı: Bunun üzerine Yemen'li bir zât olan Ebû Şâh ayağa kalkarak; Ey Allah'ın Rasulü, bunu benim için yazsanız- dedi. Rasulullah da (sav) "bunu Ebu Şah için yazınız" buyurdu. [Hadisin ravilerinden el-Velîd dedi ki: el-Evzâî'ye, "bunu Ebu Şah için yazınız" sözüyle neyi kastetmişti, diye sordum. Cevaben, Ebû Şâh'ın, Hz. Peygamber'den (sav) dinlemiş olduğu hutbeyi yazmasını dedi.

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Menâsik 90, /467