حَدَّثَنَا سُلَيْمَانُ بْنُ حَرْبٍ حَدَّثَنَا حَمَّادٌ عَنْ أَيُّوبَ عَنْ أَبِى قِلاَبَةَ عَنْ أَبِى أَسْمَاءَ عَنْ ثَوْبَانَ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم "أَيُّمَا امْرَأَةٍ سَأَلَتْ زَوْجَهَا طَلاَقًا فِى غَيْرِ مَا بَأْسٍ فَحَرَامٌ عَلَيْهَا رَائِحَةُ الْجَنَّةِ."

Bize Süleyman b. Harb, ona Hammad, ona Eyyüb, ona Ebû Kilabe, ona Ebu Esma, ona da Sevban, Rasulullah'ın (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etti: "Sebepsiz yere kocasından kendisini boşamasını isteyen kadına cennet kokusu haramdır."

Açıklama: “Cennetin kokusu haramdır” ifadesi, böyle bir talepte bulunan kadının cennete giremeyeceği anlamına gelmez. Daha çok böyle bir talepte bulunmaması, sebepsiz yere yuvayı yıkmaması gerektiğini ifade etmektedir. Gereksiz yere aileyi dağıtmanın vebal olduğu anlamında bir telkindir. Bu türlü taleplerin önünü kesmek için kullanılan mübalağalı bir tehdit ifadesidir. Erkeğin karısından boşanmak istemesi kadar kadının da kocasından boşanmak istemesinden daha tabii bir şey olamaz. Ama erkeğin de kadının da gereksiz yere yuvayı dağıtmamak için gayret göstermeleri gerekir.

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Talak 18, /516

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ الرَّحِيمِ الْبَزَّازُ حَدَّثَنَا عَلِىُّ بْنُ بَحْرٍ الْقَطَّانُ حَدَّثَنَا هِشَامُ بْنُ يُوسُفَ عَنْ مَعْمَرٍ عَنْ عَمْرِو بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ عِكْرِمَةَ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ "أَنَّ امْرَأَةَ ثَابِتِ بْنِ قَيْسٍ اخْتَلَعَتْ مِنْهُ فَجَعَلَ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم عِدَّتَهَا حَيْضَةً." [قَالَ أَبُو دَاوُدَ وَهَذَا الْحَدِيثُ رَوَاهُ عَبْدُ الرَّزَّاقِ عَنْ مَعْمَرٍ عَنْ عَمْرِو بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ عِكْرِمَةَ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم مُرْسَلاً.]

Bize Muhammed b. Abdurrahim el-Bezzâz, ona Ali b. Bahr el-Kattan, ona Hişam b. Yusuf, ona Mamer, ona Amr b. Müslim, ona İkrime, ona da İbn Abbas (ra) rivayet etmiştir: "Sabit b. Kays'ın karısı, hulu' yoluyla kocasından boşanmıştı, Hz. Peygamber (şav) onun iddetini bir hayz süresi olarak tayin etti." [Ebû Davud dedi ki: Abdurrezzak da bu hadisi Ma'mer, Amr b. Müslim ve İkrime senediyle Hz. Peygamber'den (sav) mürsel olarak rivayet etmiştir.]

Açıklama: Hulu’ kelimesi sözlükte soymak, soyunmak, çekip çıkarmak anlamlarına gelir. Terim olarak karşılığı ise, “kadının bir bedel karşılığında evlilik bağından kurtulması” demektir. Hulu’ konusunda karşılıklı anlaşmaya da muhâlaa denir. Kur'ân-ı Kerîm'de muhalaa yoluyla boşanmanın caiz olduğu zikredilmektedir (Bakara, 229). Kadın, kocasından aldığı mehri kendisine iade etmek suretiyle boşanmak isteyebilir.

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Talak 18, /517

حَدَّثَنَا الْقَعْنَبِىُّ عَنْ مَالِكٍ عَنْ نَافِعٍ عَنِ ابْنِ عُمَرَ قَالَ "عِدَّةُ الْمُخْتَلِعَةِ حَيْضَةٌ." [ قال أبو داود: عدة المختلعة عدة المطلقة، قال أبو داود: والعمل عندنا على هذا هو]

Bize el-Ka'neb, ona Malik, ona Nafi', ona da İbn Ömer (ra) şöyle demiş: "Hulu' yapılan bir kadının iddeti bir hayız süresidir." [Ebû Davud dedi ki: Hulu' yoluyla boşanan kadının iddeti, talakla boşanan kadının iddeti gibidir. Bizde buna göre amel edilir.]

Açıklama: Kocasından hulu' yoluyla boşanan kadının beklemesi gereken iddet konusunda, rivayetlerde kesin bir netlik olmaması yüzünden fukaha arasında tartışmalıdır. Bazı âlimler bu konudaki bir hadisi esas alarak, bir hayız müddeti olduğunu söylemişler, buna mukabil bazıları onun da normal boşama gibi olduğunu, dolayısıyla iddet bekleme süresinin de normal boşanmalardaki gibi üç ay olduğunu söylemişlerdir.

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Talak 18, /517

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ مَعْمَرٍ حَدَّثَنَا أَبُو عَامِرٍ عَبْدُ الْمَلِكِ بْنُ عَمْرٍو حَدَّثَنَا أَبُو عَمْرٍو السَّدُوسِىُّ الْمَدِينِىُّ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ أَبِى بَكْرِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عَمْرِو بْنِ حَزْمٍ عَنْ عَمْرَةَ عَنْ عَائِشَةَ أَنَّ حَبِيبَةَ بِنْتَ سَهْلٍ كَانَتْ عِنْدَ ثَابِتِ بْنِ قَيْسِ بْنِ شَمَّاسٍ فَضَرَبَهَا فَكَسَرَ بَعْضَهَا فَأَتَتْ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم بَعْدَ الصُّبْحِ فَاشْتَكَتْهُ إِلَيْهِ فَدَعَا النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم ثَابِتًا فَقَالَ "خُذْ بَعْضَ مَالِهَا وَفَارِقْهَا." فَقَالَ وَيَصْلُحُ ذَلِكَ يَا رَسُولَ اللَّهِ قَالَ "نَعَمْ." قَالَ فَإِنِّى أَصْدَقْتُهَا حَدِيقَتَيْنِ وَهُمَا بِيَدِهَا فَقَالَ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم "خُذْهُمَا فَفَارِقْهَا." فَفَعَلَ .

Bize Muhammed b. Ma'mer, ona Ebu Âmir Abdülmelik b. Amr, ona Ebu Amr es-Sedusi el-Medînî, ona Abdullah b. Ebu Bekir b. Muhammed b. Amr b. Hazm, ona Amre, ona da Hz. Aişe (r.anha) rivayet etmiştir: Habibe bt. Sehl, Sabit b. Kays b. Şemmâs'ın nikâhlı eşi idi. Bir gün Sâbit onu dövmüş ve bir tarafını kırmış. Habibe sabah namazından sonra Hz. Peygamber'e gelip, kocasını şikâyet etti. Hz. Peygamber Sabit'i çağırttı ve kendisine, "ona verdiğin mehrin bir kısmını al ve ondan ayrıl!" dedi. Sabit; bu uygun olur mu Ey Allah’ın Rasulü? diye sorunca, Hz. Peygamber; "Evet, olur" buyurdu. Buna karşılık Sabit; Ben ona mehir olarak iki bahçe vermiştim, şu anda onlar onun elindedir dedi. Hz. Peygamber de "onları al ve kendisinden ayrıl!" buyurdu. Sabit de öyle yaptı.

Açıklama: Buradaki metinde "Bir tarafını kırdı" anlamına gelen cümlede "ba'dehâ" kelimesi zikredilmektedir. Ancak Ebû Davud'un matbu nüshasında bu kelime "nuğdehâ" şeklindedir. Nuğd lafzı, kürek kemiğinin başındaki kıkırdak anlamına gelir. Bu iki lafzın yazılışı aynıdır, sadece harflerin noktaları farklıdır. Nesaî'nin rivayetinde de "kolunu kırdı" şeklinde geçmektedir.

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Talak 18, /517

حَدَّثَنَا الْقَعْنَبِىُّ عَنْ مَالِكٍ عَنْ يَحْيَى بْنِ سَعِيدٍ عَنْ عَمْرَةَ بِنْتِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ سَعْدِ بْنِ زُرَارَةَ أَنَّهَا أَخْبَرَتْهُ عَنْ حَبِيبَةَ بِنْتِ سَهْلٍ الأَنْصَارِيَّةِ أَنَّهَا كَانَتْ تَحْتَ ثَابِتِ بْنِ قَيْسِ بْنِ شَمَّاسٍ وَأَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم خَرَجَ إِلَى الصُّبْحِ فَوَجَدَ حَبِيبَةَ بِنْتَ سَهْلٍ عِنْدَ بَابِهِ فِى الْغَلَسِ فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم "مَنْ هَذِهِ." فَقَالَتْ أَنَا حَبِيبَةُ بِنْتُ سَهْلٍ. قَالَ "مَا شَأْنُكِ." قَالَتْ لاَ أَنَا وَلاَ ثَابِتُ بْنُ قَيْسٍ . لِزَوْجِهَا فَلَمَّا جَاءَ ثَابِتُ بْنُ قَيْسٍ قَالَ لَهُ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم "هَذِهِ حَبِيبَةُ بِنْتُ سَهْلٍ." وَذَكَرَتْ مَا شَاءَ اللَّهُ أَنْ تَذْكُرَ وَقَالَتْ حَبِيبَةُ يَا رَسُولَ اللَّهِ كُلُّ مَا أَعْطَانِى عِنْدِى. فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم لِثَابِتِ بْنِ قَيْسٍ "خُذْ مِنْهَا." فَأَخَذَ مِنْهَا وَجَلَسَتْ هِىَ فِى أَهْلِهَا.

Bize el-Ka'neb, ona Malik, ona Yahyâ b. Saîd, ona Amre bt. Abdurrahman b. Sa'd b. Zürâre, ona da Kays b. Şemmâs'ın karısı Habibe bt. Sehl el-Ensâriyye'nin haber verdiğine göre; Rasulullah (sav) sabah namazına çıkınca, Habibe bt. Sehl'i alaca karanlıkta kapısının önünde bulmuş ve "kimdir o?" diye seslenmiş. O da ben Habibe bt. Sehl'im demiş. "Neyin var?" diye sorunca, artık kocam Sabit b. Kays ile bir arada olamayız dedi. Sonra Sabit b. Kays gelince, Hz. Peygamber ona "bak, bu (karın) Habibe!.. Yüce Allah’ın, anlatmasını istediği şeyleri bana anlattı" dedi. Habibe de Ey Allah'ın Rasulü, onun bana (mehir olarak) verdiklerinin hepsi yanımda dedi. Bunun üzerine Hz. Peygamber, Sabit b. Kays'a, "(Verdiklerini) ondan al!" buyurdu. Sabit onları aldı, kadın da kendi ailesinin yanına gitti.

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Talak 18, /516

حَدَّثَنَا مُوسَى بْنُ إِسْمَاعِيلَ حَدَّثَنَا حَمَّادٌ عَنْ خَالِدٍ الْحَذَّاءِ عَنْ عِكْرِمَةَ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ أَنَّ مُغِيثًا كَانَ عَبْدًا فَقَالَ يَا رَسُولَ اللَّهِ اشْفَعْ لِى إِلَيْهَا . فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم "يَا بَرِيرَةُ اتَّقِى اللَّهَ فَإِنَّهُ زَوْجُكِ وَأَبُو وَلَدِكِ." فَقَالَتْ يَا رَسُولَ اللَّهِ أَتَأْمُرُنِى بِذَلِكَ قَالَ "لاَ إِنَّمَا أَنَا شَافِعٌ." فَكَانَ دُمُوعُهُ تَسِيلُ عَلَى خَدِّهِ فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم لِلْعَبَّاسِ "أَلاَ تَعْجَبُ مِنْ حُبِّ مُغِيثٍ بَرِيرَةَ وَبُغْضِهَا إِيَّاهُ."

Bize Musa b. İsmail, ona Hammad, ona Halid el-Hazzâ, ona İkrime, ona da İbn Abbas (ra) rivayet etmiştir: Muğîs bir köle idi. Bir gün Hz. Peygamber'e gelerek; Ey Allahlın Rasulü, (karım Berire benden ayrılmak istiyor) benim için aracılık yapar mısın? dedi. Bunun üzerine Rasulullah (sav) Berîre'ye; "Ey Berîre, Allah'tan kork! Muğîs senin kocandır ve çocuğunun da babasıdır," dedi. Berîre de Ey Allah'ın Rasulü, bunu bana emrediyor musun? deyince, Hz. Peygamber; "Hayır, ben sadece bir aracıyım" cevabını verdi. Bunun üzerine Muğîs'in gözyaşları yanağına akmaya başladı. Rasulullah (sav) da İbn Abbas'a; "Muğîs'in Berîre'ye olan aşkına, Berîre'nin de Muğîs'e olan nefretine hayret etmez misin?" dedi.

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Talak 19, /517

حَدَّثَنَا عُثْمَانُ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ حَدَّثَنَا عَفَّانُ حَدَّثَنَا هَمَّامٌ عَنْ قَتَادَةَ عَنْ عِكْرِمَةَ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ أَنَّ زَوْجَ بَرِيرَةَ كَانَ عَبْدًا أَسْوَدَ يُسَمَّى مُغِيثًا فَخَيَّرَهَا - يَعْنِى النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم - وَأَمَرَهَا أَنْ تَعْتَدَّ."

Bize Osman b. Ebu Şeybe, ona Affân, ona Hemmâm, ona Katade, ona İkrime, ona da İbn Abbas (ra) rivayet etmiştir: "Berîre'nin kocası, Muğîs isimli siyah bir köleydi. Hz. Peygamber (sav) Berîre'yi (onunla evli kalıp kalmamakta) serbest bıraktı ve eğer ayrılacak olursa iddet beklemesini emretti."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Talak 19, /517

حَدَّثَنَا الزَّعْفَرَانِىُّ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ بْنُ عُيَيْنَةَ عَنِ الْحَكَمِ بْنِ أَبَانَ عَنْ عِكْرِمَةَ "أَنَّ رَجُلاً ظَاهَرَ مِنَ امْرَأَتِهِ فَرَأَى بَرِيقَ سَاقِهَا فِى الْقَمَرِ فَوَقَعَ عَلَيْهَا فَأَتَى النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم فَأَمَرَهُ أَنْ يُكَفِّرَ."

Bize ez-Za'ferânî, ona Süfyan b. Uyeyne, ona el-Hakem b. Ebân, ona da İkrime'nin haber verdiğine göre; "bir adam karısına zıhar yapmıştı. Kısa bir süre sonra ay ışığında onun baldırının pırıltısını görünce (dayanamayıp) onunla ilişkide bulunmuştu. Bunun üzerine Peygamber'e (sav) gelmiş, Rasulullah da (sav) kefaret ödemesini emretmişti."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Talak 17, /516

حَدَّثَنَا زِيَادُ بْنُ أَيُّوبَ حَدَّثَنَا إِسْمَاعِيلُ حَدَّثَنَا الْحَكَمُ بْنُ أَبَانَ عَنْ عِكْرِمَةَ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم نَحْوَهُ "(ظَاهَرَ مِنَ امْرَأَتِهِ فَرَأَى بَرِيقَ سَاقِهَا فِى الْقَمَرِ فَوَقَعَ عَلَيْهَا فَأَتَى النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم فَأَمَرَهُ أَنْ يُكَفِّر) وَلَمْ يَذْكُرِ السَّاقَ ."

Bize Ziyad b. Eyyüb, ona İsmail, ona el-Hakem b. Ebân, ona İkrime, ona da İbn Abbas (ra) Hz. Peygamber'den aynı hadisi rivayet etmiştir: "(Bir adam karısına zıhâr yaptı, sonra ay ışığında baldırının parladığını gördü, dayanamadı ve onunla ilişkide bulundu. Sonra Hz. Peygamber'e geldi, durumu anlattı, Rasulullah (sav) da ona kefaret vermesini emretti.) Ancak bu rivayette ravi, baldır kelimesini zikretmedi."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Talak 17, /516

حَدَّثَنَا أَبُو كَامِلٍ أَنَّ عَبْدَ الْعَزِيزِ بْنَ الْمُخْتَارِ حَدَّثَهُمْ حَدَّثَنَا خَالِدٌ حَدَّثَنِى مُحَدِّثٌ عَنْ عِكْرِمَةَ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم بِنَحْوِ حَدِيثِ سُفْيَانَ "(ظَاهَرَ مِنَ امْرَأَتِهِ فَرَأَى بَرِيقَ سَاقِهَا فِى الْقَمَرِ فَوَقَعَ عَلَيْهَا فَأَتَى النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم فَأَمَرَهُ أَنْ يُكَفِّرَ.)

Bize Ebu Kamil, ona Abdulaziz b. Muhtar, ona Halid, ona Muhaddis, ona da İkrime Hz. Peygamber'den daha önce geçen Süfyan hadisinin benzerini rivayet etti. "(Bir adam karısına zıhâr yaptı, sonra ay ışığında karısının baldırının parlaklığını gördü, dayanamadı ve onunla ilişkide bulundu. Sonra Hz. Peygamber'e gitti, Rasulullah (sav) kefaret ödemesini emretti.)"

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Talak 17, /516