حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ عَمْرِو بْنِ السَّرْحِ حَدَّثَنَا ابْنُ وَهْبٍ عَنْ يَحْيَى بْنِ أَيُّوبَ وَسَعِيدِ بْنِ أَبِى أَيُّوبَ عَنْ زَبَّانَ بْنِ فَائِدٍ عَنْ سَهْلِ بْنِ مُعَاذٍ عَنْ أَبِيهِ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم "إِنَّ الصَّلاَةَ وَالصِّيَامَ وَالذِّكْرَ تُضَاعَفُ عَلَى النَّفَقَةِ فِى سَبِيلِ اللَّهِ بِسَبْعِمِائَةِ ضِعْفٍ."

Açıklama: Mezkûr ibadetlerin gazâ süresince eda edilen ibadetler ve rivayetin senedinde yer alan Zebbân ve Sehl'in zayıf râviler olduğuna dair bk. Avnu'l-Ma'bûd, VII, 126).

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Cihâd 14, /580

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عُثْمَانَ التَّنُوخِىُّ أَبُو الْجَمَاهِرِ حَدَّثَنَا الْهَيْثَمُ بْنُ حُمَيْدٍ أَخْبَرَنِى الْعَلاَءُ بْنُ الْحَارِثِ عَنِ الْقَاسِمِ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ عَنْ أَبِى أُمَامَةَ: "أَنَّ رَجُلاً قَالَ يَا رَسُولَ اللَّهِ ائْذَنْ لِى فِى السِّيَاحَةِ. قَالَ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم إِنَّ سِيَاحَةَ أُمَّتِى الْجِهَادُ فِى سَبِيلِ اللَّهِ تَعَالَى."

Bize Ebu Muhâcir Muhammed b. Osman et-Tenûhî, ona Heysem b. Humeyd, ona Alâ b. Hâris, ona da Kasım b. Abdurrahman, Ebu Ümâme'nin şöyle değini rivayet etmiştir: "Bir adam, Hz. Peygamber'e gelip 'Ya Rasulullah, seyahat etmeme izin verin!' deyince Hz. Peygamber (sav) 'Ümmetimin seyahati, Allah Teâlâ yolunda cihâd etmektir' buyurdu."

Açıklama: Hadiste geçen 'Ümmetimin seyahati, Allah Teâlâ yolunda cihâd etmektir' ifadesini, ümmetimin seyahatine cihad gibi sevap yazılır şeklinde değil, seyahatin meşakkatine ancak cihad etmek gibi ulvi bir gaye için katlanılır. Bunun dışındaki sebepler için ümmetim seyahate çıkmaz manasındadır.

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Cihâd 6, /577

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْمُصَفَّى حَدَّثَنَا عَلِىُّ بْنُ عَيَّاشٍ عَنِ اللَّيْثِ بْنِ سَعْدٍ حَدَّثَنَا حَيْوَةُ عَنِ ابْنِ شُفَىٍّ عَنْ شُفَىِّ بْنِ مَاتِعٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ - هُوَ ابْنُ عَمْرٍو - عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم قَالَ: "قَفْلةٌ كَغَزْوَةٍ."

Bize Mahammed b. Musaffâ, ona Ali b. Ayyâş, ona Leys b. Sa'd, ona Hayve, ona İbn Şüfey, ona Şüfey b. Mâti, ona da Abdullah b. Amr, Hz. Peygamber'in (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir: "Gazveden geri dönmek de gazveye katılmak gibidir."

Açıklama: Hadisteki "gazveden geri dönmek", gazveye katılıp oradan kişinin evine, yurduna geri dönmesi manasındadır. Yani geri dönüşte de kişiye savaştaymış gibi sevap yazılır anlamındadır. Yoksa gazveye katılmayıp ondan geri kalmak manasında değildir.

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Cihâd 7, /577

حَدَّثَنَا سَعِيدُ بْنُ مَنْصُورٍ حَدَّثَنَا إِسْمَاعِيلُ بْنُ زَكَرِيَّا عَنْ مُطَرِّفٍ عَنْ بِشْرٍ أَبِى عَبْدِ اللَّهِ عَنْ بَشِيرِ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَمْرٍو قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم: "لاَ يَرْكَبُ الْبَحْرَ إِلاَّ حَاجٌّ أَوْ مُعْتَمِرٌ أَوْ غَازٍ فِى سَبِيلِ اللَّهِ فَإِنَّ تَحْتَ الْبَحْرِ نَارًا وَتَحْتَ النَّارِ بَحْرًا." [قال ابو داود: هذا حديث ضعيف جدا. أبو عبد الله و بشير مجهولان.]

Bize Said b. Mansur, ona İsmail b. Zekeriyya, ona Mutarrif, ona Ebu Abdullah Bişr, ona Beşir b. Müslim, ona da Abdullah b. Amr, Hz. Peygamber'in (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir: "Deniz yolculuğuna sadece hac ve umre yapmak isteyen ile gâzi çıkabilir. Zira denizin altında ateş, ateşin altında da deniz vardır." [Ebu Davud bu hadisin aşırı zayıf olduğunu, senedde yer alan Ebu Abdullah ile Beşir'in meçhul raviler olduklarını söylemiştir.]

Açıklama: Deniz yolculuğuna hac, umre ve gazve için çıkabileceğinden maksat, deniz yolculuğunun aşırı zahmetli olması sebebiyle, sadece böyle önemli işler için bu zahmete katlanmaya değeceği, bunun dışındaki ticaret, seyahat vb. amaçlar için deniz yolculuğunun zorluklarına katlanmaya değmeyeceğini ifade etmek içindir. Hadiste geçen 'Denizin altında ateş, ateşin altında da deniz vardır' ifadesi de bu zorluğu mecazi olarak belirtmektedir. Hadisin isnadındaki problemler için ayrıca bk. Azimâbâdî, Avnu'l-Ma'bûd, VII, 120.

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Cihâd 9, /577

حَدَّثَنَا عَبْدُ الرَّحْمَنِ بْنُ سَلاَّمٍ حَدَّثَنَا حَجَّاجُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ فَرَجِ بْنِ فَضَالَةَ عَنْ عَبْدِ الْخَبِيرِ بْنِ ثَابِتِ بْنِ قَيْسِ بْنِ شَمَّاسٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ جَدِّهِ قَالَ: "جَاءَتِ امْرَأَةٌ إِلَى النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم يُقَالُ لَهَا أُمُّ خَلاَّدٍ، وَهِىَ مُنْتَقِبَةٌ تَسْأَلُ عَنِ ابْنِهَا، وَهُوَ مَقْتُولٌ. فَقَالَ لَهَا بَعْضُ أَصْحَابِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم جِئْتِ تَسْأَلِينَ عَنِ ابْنِكِ وَأَنْتِ مُنْتَقِبَةٌ؟ فَقَالَتْ إِنْ أُرْزَأَ ابْنِى فَلَنْ أُرْزَأَ حَيَائِى. فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم ابْنُكِ لَهُ أَجْرُ شَهِيدَيْنِ. قَالَتْ وَلِمَ ذَاكَ يَا رَسُولَ اللَّهِ؟ قَالَ لأَنَّهُ قَتَلَهُ أَهْلُ الْكِتَابِ."

Bize Abdurrahman b. Sellâm, ona Haccâc b. Muhammed, ona Ferac b. Fedâle, ona Abdülhabîr b. Sâbit b. Kays b. Şemmâs, ona babası Kays b. Sâbit, ona da dedesi (Sâbit b. Kays) şöyle rivayet etmiştir: "Kendisine Ümmü Hallâd denen bir kadın, peçeli bir şekilde Hz. Peygamber'e geldi ve savaşta öldürülen oğlunu sordu. Hz. Peygamber'in (sav) ashabından bazıları kadına 'Peçeli bir şekilde oğlunu sormaya mı geldin?' dediklerinde, kadın onlara 'Oğlumu kaybetmiş olsam da haya duygumu kaybetmedim' diye cevap verdi. Hz. Peygamber (sav) kadının sorusuna 'Senin oğluna iki şehid sevabı vardır' diye cevap verdi. Kadın 'Neden yâ Rasulullah?' diye sorunca, 'Çünkü onu ehl-i kitaptan biri öldürmüştür' buyurdu."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Cihâd 8, /577

حَدَّثَنَا الْقَعْنَبِىُّ عَنْ مَالِكٍ عَنْ إِسْحَاقَ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ أَبِى طَلْحَةَ عَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِكٍ أَنَّهُ سَمِعَهُ يَقُولُ: "كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم إِذَا ذَهَبَ إِلَى قُبَاءٍ يَدْخُلُ عَلَى أُمِّ حَرَامٍ بِنْتِ مِلْحَانَ، وَكَانَتْ تَحْتَ عُبَادَةَ بْنِ الصَّامِتِ. فَدَخَلَ عَلَيْهَا يَوْمًا فَأَطْعَمَتْهُ وَجَلَسَتْ تَفْلِى رَأْسَهُ. وَسَاقَ هَذَا الْحَدِيثَ." [قَالَ أَبُو دَاوُدَ وَمَاتَتْ بِنْتُ مِلْحَانَ بِقُبْرُصَ.]

Bize Ka'nebî, ona Mâlik, ona da İshak b. Abdullah b. Ebu Talha, Enes b. Malik'i şöyle derken duyduğunu rivayet etmiştir: "Hz. Peygamber (sab), Kuba'ya gittiğinde, Ümmü Haram bt. Milhân'a da uğrardı. Ümmü Haram o zaman Ubâde b. Sâmit'in nikahı altında idi. Yine bir gün onu ziyaret etti, o da Hz. Peygamber'e yemek yedirdi, sonra yanına oturdu ve başındaki bitleri ayıkladı. Ravi (Enes), hadisin geri kalan kısmını da aktarmıştır." [Ebû Davud, Ümmü Haram bt. Milhân'ın Kıbrıs'ta vefat ettiğini belirtmiştir.]

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Cihâd 10, /578

حَدَّثَنَا سُلَيْمَانُ بْنُ دَاوُدَ الْعَتَكِىُّ حَدَّثَنَا حَمَّادٌ - يَعْنِى ابْنَ زَيْدٍ - عَنْ يَحْيَى بْنِ سَعِيدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ يَحْيَى بْنِ حَبَّانَ عَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِكٍ قَالَ حَدَّثَتْنِى أُمُّ حَرَامٍ بِنْتُ مِلْحَانَ أُخْتُ أُمِّ سُلَيْمٍ: "أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ عِنْدَهُمْ، فَاسْتَيْقَظَ وَهُوَ يَضْحَكُ. قَالَتْ فَقُلْتُ يَا رَسُولَ اللَّهِ مَا أَضْحَكَكَ؟ قَالَ رَأَيْتُ قَوْمًا مِمَّنْ يَرْكَبُ ظَهْرَ هَذَا الْبَحْرِ كَالْمُلُوكِ عَلَى الأَسِرَّةِ. قَالَتْ قُلْتُ يَا رَسُولَ اللَّهِ ادْعُ اللَّهَ أَنْ يَجْعَلَنِى مِنْهُمْ. قَالَ فَإِنَّكِ مِنْهُمْ. قَالَتْ ثُمَّ نَامَ، فَاسْتَيْقَظَ وَهُوَ يَضْحَكُ. قَالَتْ فَقُلْتُ يَا رَسُولَ اللَّهِ مَا أَضْحَكَكَ؟ فَقَالَ مِثْلَ مَقَالَتِهِ. قُلْتُ يَا رَسُولَ اللَّهِ ادْعُ اللَّهَ أَنْ يَجْعَلَنِى مِنْهُمْ. قَالَ أَنْتِ مِنَ الأَوَّلِينَ. قَالَ فَتَزَوَّجَهَا عُبَادَةُ بْنُ الصَّامِتِ فَغَزَا فِى الْبَحْرِ فَحَمَلَهَا مَعَهُ فَلَمَّا رَجَعَ قُرِّبَتْ لَهَا بَغْلَةٌ لِتَرْكَبَهَا فَصَرَعَتْهَا فَانْدَقَّتْ عُنُقُهَا فَمَاتَتْ."

Bize Süleyman b. Davud el-Atekî, ona Hammâd b. Zeyd, ona Yahya b. Said, ona Muhammed b. Yahya b. Habbân, ona da Enes b. Malik, Ümmü Süleym'in kız kardeşi Ümmü Haram bt. Milh'an'ın şöyle dediğini rivayet etmiştir: "Hz. Peygamber (sav) bizim yanımızda öğle uykusuna yatmıştı. Bir süre sonra gülerek uyandı. 'Ya Rasulullah! Neden gülüyorsun?' dediğimde, 'Rüyamda, denizde tahtlarına kurulmuş krallar gibi yolculuk yapan bir topluluk gördüm' dedi. Ümmü Haram 'Ya Rasullulah! Allah'a dua edin de beni onlardan kılsın' diye talep etti, Hz. Peygamber de (sav) 'Şüphesiz sen onlardansın' buyurdu. Ümmü Haram, Hz. Peygamber'in (sav) sonra tekrar uykuya daldığını ve yine gülerek uyandığını haber verdi. Ümmü Haram 'Ya Rasulullah! Neden gülüyorsun?' diye sorduğunda, Rasulullah (sav) öncekine benzer şeyler söyledi. Ümmü Haram 'Ya Rasulullah! Allah'a dua edin de beni onlardan kılsın' diye talepte bulunduğunda, 'Sen birinci topluluktansın' buyurdu. Enes b. Malik şunu da nakletmiştir: Ubade b. Samit, Ümmü Haram ile evlendi. Bir süre sonra deniz savaşına katılıp beraberinde hanımını da götürmüştü. Deniz savaşından dönünce, hanımı Ümmü Haram'a binmesi için bir katır getirildi. Katır, Ümmü Haram'ı üzerinden attı ve bu sebeple boynu kırılarak vefat etti."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Cihâd 10, /578

حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ مَعِينٍ حَدَّثَنَا هِشَامُ بْنُ يُوسُفَ عَنْ مَعْمَرٍ عَنْ زَيْدِ بْنِ أَسْلَمَ عَنْ عَطَاءِ بْنِ يَسَارٍ عَنْ أُخْتِ أُمِّ سُلَيْمٍ الرُّمَيْصَاءِ قَالَتْ: "نَامَ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم فَاسْتَيْقَظَ وَكَانَتْ تَغْسِلُ رَأْسَهَا فَاسْتَيْقَظَ وَهُوَ يَضْحَكُ فَقَالَتْ يَا رَسُولَ اللَّهِ أَتَضْحَكُ مِنْ رَأْسِى؟ قَالَ لاَ. [وَسَاقَ هَذَا الْخَبَرَ يَزِيدُ وَيَنْقُصُ. قال ابو داود: الرميصاء أخت أم سليم من الرضاعة.]

Bize Yahya b. Main, ona Hişam b. Yusuf, ona Ma'mer, ona Zeyd b. Eslem, ona Atâ b. Yesâr, ona da Ümmü Süleym'in kız kardeşi Rümeysa şöyle rivayet etmiştir: "Hz. Peygamber (sav) uyumuş, Rümeysa başını yıkarken de gülerek uyanmıştı. Rümseysa 'Ya Rasulullah! Başımı yıkadığım için mi gülüyorsun?' dediğinde, Rasulullah (sav) 'Hayır' dedi." [Râvi, bu hadisi bazı fazlalık ve eksiklerle rivayet etmiştir. Ebu Davud da Rümseysa'nın Ümmü Süleym'in süt kardeşi olduğunu söylemiştir.]

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Cihâd 10, /578

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الصَّبَّاحِ الْبَزَّازُ حَدَّثَنَا إِسْمَاعِيلُ - يَعْنِى ابْنَ جَعْفَرٍ - عَنِ الْعَلاَءِ عَنْ أَبِيهِ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم: "لاَ يَجْتَمِعُ فِى النَّارِ كَافِرٌ وَقَاتِلُهُ أَبَدًا."

Bize Muhammed b. Sabbâh el-Bezzâz, ona İsmail b. Cafer, ona Alâ, ona babası (Abdurrahman b. Yakub), ona da Ebu Hureyre, Hz. Peygamber'in (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir: "Kafir ile (savaşta) onu öldüren müslüman, cehennemde bir araya asla gelmez."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Cihâd 11, /579

حَدَّثَنَا عَبْدُ السَّلاَمِ بْنُ عَتِيقٍ حَدَّثَنَا أَبُو مُسْهِرٍ حَدَّثَنَا إِسْمَاعِيلُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ - يَعْنِى ابْنَ سَمَاعَةَ - حَدَّثَنَا الأَوْزَاعِىُّ حَدَّثَنِى سُلَيْمَانُ بْنُ حَبِيبٍ عَنْ أَبِى أُمَامَةَ الْبَاهِلِىِّ عَنْ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ "ثَلاَثَةٌ كُلُّهُمْ ضَامِنٌ عَلَى اللَّهِ عَزَّ وَجَلَّ رَجُلٌ خَرَجَ غَازِيًا فِى سَبِيلِ اللَّهِ فَهُوَ ضَامِنٌ عَلَى اللَّهِ حَتَّى يَتَوَفَّاهُ فَيُدْخِلَهُ الْجَنَّةَ أَوْ يَرُدَّهُ بِمَا نَالَ مِنْ أَجْرٍ وَغَنِيمَةٍ وَرَجُلٌ رَاحَ إِلَى الْمَسْجِدِ فَهُوَ ضَامِنٌ عَلَى اللَّهِ حَتَّى يَتَوَفَّاهُ فَيُدْخِلَهُ الْجَنَّةَ أَوْ يَرُدَّهُ بِمَا نَالَ مِنْ أَجْرٍ وَغَنِيمَةٍ وَرَجُلٌ دَخَلَ بَيْتَهُ بِسَلاَمٍ فَهُوَ ضَامِنٌ عَلَى اللَّهِ عَزَّ وَجَلَّ."

Bize Abdusselam b. Atik, ona Ebu Müshir, ona İsmail b. Abdullah b. Semâ'a, ona Evzaî, ona Süleyman b. Habib, ona da Ebu Ümame el-Bahili, Hz. Peygamber'in şöyle buyurduğunu rivayet etti: "Üç sınıf insan vardır ki bunların tümü Allah'a emanettir. (Birincisi) Allah yolunda savaşa çıkan kimsedir. Bu kişi Allah, ruhunu alıp cennete koyuncaya veya elde ettiği sevap ve ganimetle (onu evine) geri döndürünceye kadar Allah'a emanettir. (İkincisi) mescide giden kimsedir. Bu kişi de Allah, ruhunu alıp cennete koyuncaya veya kazandığı sevap ve ganimetle (onu evine) döndürünceye kadar Allah'a emanettir. (Üçüncüsü de) Evine selam vererek giren kimsedir. Bu kimse de Allah'a emanettir."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Cihâd 10, /579