حَدَّثَنَا عُثْمَانُ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ أَخْبَرَنَا سَلاَّمُ بْنُ سُلَيْمٍ عَنْ إِبْرَاهِيمَ بْنِ مُهَاجِرٍ عَنْ صَفِيَّةَ بِنْتِ شَيْبَةَ عَنْ عَائِشَةَ قَالَتْ : "دَخَلَتْ أَسْمَاءُ عَلَى رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فَقَالَتْ يَا رَسُولَ اللَّهِ كَيْفَ تَغْتَسِلُ إِحْدَانَا إِذَا طَهُرَتْ مِنَ الْمَحِيضِ قَالَ تَأْخُذُ سِدْرَهَا وَمَاءَهَا فَتَوَضَّأُ ثُمَّ تَغْسِلُ رَأْسَهَا وَتَدْلُكُهُ حَتَّى يَبْلُغَ الْمَاءُ أُصُولَ شَعْرِهَا ثُمَّ تُفِيضُ عَلَى جَسَدِهَا ثُمَّ تَأْخُذُ فِرْصَتَهَا فَتَطَّهَّرُ بِهَا. قَالَتْ يَا رَسُولَ اللَّهِ كَيْفَ أَتَطَهَّرُ بِهَا قَالَتْ عَائِشَةُ فَعَرَفْتُ الَّذِى يَكْنِى عَنْهُ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فَقُلْتُ لَهَا تَتَّبِعِينَ بِهَا آثَارَ الدَّمِ."

Bize Osman b. Ebu Şeybe, ona Sellâm b. Süleym, ona İbrahim b. Muhacir, ona Safiyye bt. Şeybe'nin rivayet ettiğine göre Hz. Aişe şöyle demiştir: "Esma Hz. Peygamber'in huzuruna girdi ve 'Ya Rasulallah! Bizden biri hayızdan temizlediğinde nasıl yıkanmalı?' diye sordu. Rasulullah 'Sidrini (sabun niyetine kullanılan bir temizlik malzemesi) ve suyunu alıp abdest alır. Su, saçlarının dibine varıncaya kadar ovalayarak başını yıkar, sonra vücuduna su döker. Daha sonra da bezini alıp onunla temizlenir', buyurdu. Esma 'Ya Rasulallah! O bezle temizliği nasıl yapmalıyım?' diye sordu. Ben Rasulullah'ın üstü kapalı söylediği şeyin manasını anlamıştım, o yüzden Esma'ya 'O bezle kan izlerini sileceksin' dedim."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Tahâret 122, /81

حَدَّثَنَا الْحَسَنُ بْنُ يَحْيَى أَخْبَرَنَا مُحَمَّدُ بْنُ حَاتِمٍ - يَعْنِى حِبِّى - حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ الْمُبَارَكِ عَنْ يُونُسَ بْنِ نَافِعٍ عَنْ كَثِيرِ بْنِ زِيَادٍ قَالَ حَدَّثَتْنِى الأَزْدِيَّةُ - يَعْنِى مُسَّةَ - قَالَتْ "حَجَجْتُ فَدَخَلْتُ عَلَى أُمِّ سَلَمَةَ فَقُلْتُ يَا أُمَّ الْمُؤْمِنِينَ إِنَّ سَمُرَةَ بْنَ جُنْدُبٍ يَأْمُرُ النِّسَاءَ يَقْضِينَ صَلاَةَ الْمَحِيضِ." [فَقَالَتْ لاَ يَقْضِينَ كَانَتِ الْمَرْأَةُ مِنْ نِسَاءِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم تَقْعُدُ فِى النِّفَاسِ أَرْبَعِينَ لَيْلَةً لاَ يَأْمُرُهَا النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم بِقَضَاءِ صَلاَةِ النِّفَاسِ.] [قَالَ مُحَمَّدٌ يَعْنِى ابْنَ حَاتِمٍ وَاسْمُهَا مُسَّةُ تُكْنَى أُمَّ بُسَّةَ . قَالَ أَبُو دَاوُدَ كَثِيرُ بْنُ زِيَادٍ كُنْيَتُهُ أَبُو سَهْلٍ.]

Bize Hasan b. Yahya, ona Muhammed b. Hatim -yani Hibbî-, ona Abdullah b. Mübarek, ona Yunus b. Nafi', ona Kesir b. Ziyad, ona Müsse el-Ezdiyye şöyle rivayet etmiştir: "Hacca gitmiştim. Ümmü Seleme'nin huzuruna girdim ve 'Ey müminlerin annesi! Semure b. Cündüb, kadınların hayızlı günlerinde kılmadıkları namazlarını kaza etmelerini emrediyor' dedim. Bunun üzerine Ümmü Seleme, 'kaza etmezler, Rasulullah'ın (sav) dönemindeki kadınlar lohusalıkta kırk gün namaz kılmaz, Rasulullah (sav) onlara lohusalık zamanındaki namazlarını kaza etmelerini emretmezdi' dedi." [Muhammed b. Hatim şöyle dedi. el-Ezdiyye'nin adı Müsse, künyesi Ümmü Büsse'dir.] [Ebu Davud, 'Kesîr b. Ziyâd'ın künyesi Ebu Sehl'dir' dedi.]

Açıklama: Hadis metninde "Hz. Peygamber'in hanımlarından bir kadın" denmiş olsa da onun eşleri içinde bu hadiste anlatılana uygun biri bulunmadığından ibareyi, "Hz. Peygamber dönemindeki kadınlar" olarak anlamak daha doğrudur.

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Tahâret 121, /80

حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ يُونُسَ أَخْبَرَنَا زُهَيْرٌ حَدَّثَنَا عَلِىُّ بْنُ عَبْدِ الأَعْلَى عَنْ أَبِى سَهْلٍ عَنْ مُسَّةَ عَنْ أُمِّ سَلَمَةَ قَالَتْ : "كَانَتِ النُّفَسَاءُ عَلَى عَهْدِ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم تَقْعُدُ بَعْدَ نِفَاسِهَا أَرْبَعِينَ يَوْمًا أَوْ أَرْبَعِينَ لَيْلَةً وَكُنَّا نَطْلِى عَلَى وُجُوهِنَا الْوَرْسَ يَعْنِى مِنَ الْكَلَفِ."

Bize Ahmed b. Yunus, ona Züheyr, ona Ali b. Abdüla'lâ, ona Ebu Sehl, ona Müsse, Ümmü Seleme'nin şöyle dediğini rivayet etmiştir: "Rasulullah (sav) zamanında lohusa olan bir kadın doğumdan sonra kırk gün veya kırk gece otururdu (namazı ve orucu terk ederdi). Yüzümüzdeki kızarıklıkları gizlemek maksadıyla vers (adı verilen safran boyasından) sürerdik."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Tahâret 121, /80

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عَمْرٍو الرَّازِىُّ حَدَّثَنَا سَلَمَةُ - يَعْنِى ابْنَ الْفَضْلِ - أَخْبَرَنَا مُحَمَّدٌ - يَعْنِى ابْنَ إِسْحَاقَ - عَنْ سُلَيْمَانَ بْنِ سُحَيْمٍ عَنْ أُمَيَّةَ بِنْتِ أَبِى الصَّلْتِ عَنِ امْرَأَةٍ مِنْ بَنِى غِفَارٍ قَدْ سَمَّاهَا لِى قَالَتْ: " أَرْدَفَنِى رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم عَلَى حَقِيبَةِ رَحْلِهِ - قَالَتْ - فَوَاللَّهِ لَمْ يَزَلْ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم إِلَى الصُّبْحِ فَأَنَاخَ وَنَزَلْتُ عَنْ حَقِيبَةِ رَحْلِهِ فَإِذَا بِهَا دَمٌ مِنِّى فَكَانَتْ أَوَّلَ حَيْضَةٍ حِضْتُهَا - قَالَتْ - فَتَقَبَّضْتُ إِلَى النَّاقَةِ وَاسْتَحْيَيْتُ فَلَمَّا رَأَى رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم مَا بِى وَرَأَى الدَّمَ قَالَ 'مَا لَكِ لَعَلَّكِ نُفِسْتِ.' قُلْتُ نَعَمْ . قَالَ 'فَأَصْلِحِى مِنْ نَفْسِكِ ثُمَّ خُذِى إِنَاءً مِنْ مَاءٍ فَاطْرَحِى فِيهِ مِلْحًا ثُمَّ اغْسِلِى مَا أَصَابَ الْحَقِيبَةَ مِنَ الدَّمِ ثُمَّ عُودِى لِمَرْكَبِكِ." [ قَالَتْ فَلَمَّا فَتَحَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم خَيْبَرَ رَضَخَ لَنَا مِنَ الْفَىْءِ - قَالَتْ - وَكَانَتْ لاَ تَطَّهَّرُ مِنْ حَيْضَةٍ إِلاَّ جَعَلَتْ فِى طَهُورِهَا مِلْحًا وَأَوْصَتْ بِهِ أَنْ يُجْعَلَ فِى غُسْلِهَا حِينَ مَاتَتْ .]

Bize Muhammed b. Amr er-Râzî, ona Seleme b. Fadl, ona Muhammed b. İshak, ona Süleyman b. Sühaym, ona Ümeyye bt. Ebu's-Salt, Beni Gıfar kabilesinden ismini zikrettiği bir kadının ona şöyle dediğini rivayet etmiştir: "Rasulullah (sav) beni bir heybe içinde devesinin arkasına bindirmişti. Sonra sabah namazı vaktine kadar durmadan yola devam etti. Sabah namazı için devesini çöktürünce ben de indim. Bir de ne göreyim: Semerin arkasına benden kan bulaşmış! Bu benim ilk adet görüşümdü. Utanarak devenin üzerine doğru eğildim. Rasulullah benim halimi ve kanı görünce 'Ne oluyor? Âdet mi oldun yoksa?' buyurdu. Ben de 'evet' dedim. Rasulullah 'Üstünü başını düzelt, sonra bir kap su al ve içine tuz at. Semere bulaşan kanı yıka sonra da bineğine dön' buyurdu. Kadın şöyle devam etti: 'Rasulullah (sav), Hayber'i fethedince ganimetten bize de bir miktar hediye verdi." [Ümeyye şöyle dedi: "Gıfarlı kadın o günden sonra adetten temizlendiği suyuna her zaman tuz kattı. Öldüğü zaman yıkanacağı suya da tuz katılmasını vasiyet etti."]

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Tahâret 122, /81

حَدَّثَنَا مُسَدَّدُ بْنُ مُسَرْهَدٍ أَخْبَرَنَا أَبُو عَوَانَةَ عَنْ إِبْرَاهِيمَ بْنِ مُهَاجِرٍ عَنْ صَفِيَّةَ بِنْتِ شَيْبَةَ عَنْ عَائِشَةَ أَنَّهَا ذَكَرَتْ نِسَاءَ الأَنْصَارِ فَأَثْنَتْ عَلَيْهِنَّ وَقَالَتْ لَهُنَّ مَعْرُوفًا وَقَالَتْ دَخَلَتِ امْرَأَةٌ مِنْهُنَّ عَلَى رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فَذَكَرَ مَعْنَاهُ إِلاَّ أَنَّهُ قَالَ"فِرْصَةً مُمَسَّكَةً." [قَالَ مُسَدَّدٌ كَانَ أَبُو عَوَانَةَ يَقُولُ فِرْصَةً وَكَانَ أَبُو الأَحْوَصِ يَقُولُ قَرْصَةً.]

Bize Müsedded b. Müserhed, ona Ebu Avâne, ona İbrahim b. Muhacir'in rivayet ettiğine göre Safiyye bt. Şeybe şöyle demiştir: "Hz. Aişe Ensarlı kadınları yâd edip övdü ve onlar hakkında güzel şeyler söyledi. Dedi ki: 'Ensarlı bir kadın Rasulullah'ın huzuruna girmişti..." Sonra ravi, Ebu Avane rivayetinde yer alan, kadınların hayızdan nasıl temizlenmesi gerektiğine dair soru ile ilgili hadisi nakletti. Ancak bu rivayette "misk sürülmüş bir bezi alıp kullan" demiştir. [Müsedded şöyle dedi: Ebu Avane "fırsaten", Ebü'l-Ahvas ise "karsaten" kelimesini kullanırdı.]

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Tahâret 122, /81

حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ مُحَمَّدٍ النُّفَيْلِىُّ حَدَّثَنَا زُهَيْرٌ ح حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عُبَيْدِ بْنِ حِسَابٍ الْبَصْرِىُّ حَدَّثَنَا سُلَيْمٌ - يَعْنِى ابْنَ أَخْضَرَ الْمَعْنَى وَالإِخْبَارُ فِى حَدِيثِ سُلَيْمٍ - قَالاَ: حَدَّثَنَا عَمْرُو بْنُ مَيْمُونِ بْنِ مِهْرَانَ سَمِعْتُ سُلَيْمَانَ بْنَ يَسَارٍ يَقُولُ: سَمِعْتُ عَائِشَةَ تَقُولُ: "إِنَّهَا كَانَتْ تَغْسِلُ الْمَنِىَّ مِنْ ثَوْبِ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم. قَالَتْ: ثُمَّ أَرَى فِيهِ بُقْعَةً أَوْ بُقَعًا."

Bize Abdullah b. Muhammed en-Nüfeyl, ona Züheyr; (T) Bize Muhammed b. Ubeyd b. Hisab el-Basrî, ona Süleym b. Ahdar, mana ve olaylar Süleym rivayetinde yer almaktadır-, onlara Amr b. Meymun b. Mihran, ona Süleyman b. Yesar, ona da Hz. Aişe şöyle demiştir: "Ben Hz. Peygamber'in elbisesinden meniyi yıkar ve sonra elbisesindeki izleri görürdüm."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Tahâret 136, /95

حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ حَنْبَلٍ حَدَّثَنَا أَبُو الْمُغِيرَةِ ح وَحَدَّثَنَا عَبَّاسُ بْنُ الْوَلِيدِ بْنِ مَزْيَدٍ أَخْبَرَنِى أَبِى ح وَحَدَّثَنَا مَحْمُودُ بْنُ خَالِدٍ حَدَّثَنَا عُمَرُ - يَعْنِى ابْنَ عَبْدِ الْوَاحِدِ - عَنِ الأَوْزَاعِىِّ - الْمَعْنَى - قَالَ أُنْبِئْتُ أَنَّ سَعِيدَ بْنَ أَبِى سَعِيدٍ الْمَقْبُرِىَّ حَدَّثَ عَنْ أَبِيهِ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ: "إِذَا وَطِئَ أَحَدُكُمْ بِنَعْلَيْهِ الأَذَى فَإِنَّ التُّرَابَ لَهُ طَهُورٌ."

Bize Ahmed b. Hanbel, ona Ebu Muğira; (T) Bize Abbas b. Velid b. Mezyed, ona babası; (T) Bize Mahmud b. Halid, ona Ömer -yani İbn Abdülvahid- ona Evzâî -mana da ona aittir- ona Said b. Ebu Said el-Makburî, ona babası, ona da Ebu Hureyre, Hz. Peygamber'in şöyle dediğini rivayet etmiştir: "Sizden biriniz ayakkabısı ile bir pisliğin üzerine basarsa (bilsin ki) toprak onu temizler."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Tahâret 141, /98

حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ مُحَمَّدٍ النُّفَيْلِىُّ حَدَّثَنَا زُهَيْرٌ ح حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عُبَيْدِ بْنِ حِسَابٍ الْبَصْرِىُّ حَدَّثَنَا سُلَيْمٌ - يَعْنِى ابْنَ أَخْضَرَ الْمَعْنَى وَالإِخْبَارُ فِى حَدِيثِ سُلَيْمٍ - قَالاَ: حَدَّثَنَا عَمْرُو بْنُ مَيْمُونِ بْنِ مِهْرَانَ سَمِعْتُ سُلَيْمَانَ بْنَ يَسَارٍ يَقُولُ: سَمِعْتُ عَائِشَةَ تَقُولُ: "إِنَّهَا كَانَتْ تَغْسِلُ الْمَنِىَّ مِنْ ثَوْبِ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم. قَالَتْ: ثُمَّ أَرَى فِيهِ بُقْعَةً أَوْ بُقَعًا."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Tahâret 136, /95

حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ حَنْبَلٍ حَدَّثَنَا أَبُو الْمُغِيرَةِ ح وَحَدَّثَنَا عَبَّاسُ بْنُ الْوَلِيدِ بْنِ مَزْيَدٍ أَخْبَرَنِى أَبِى ح وَحَدَّثَنَا مَحْمُودُ بْنُ خَالِدٍ حَدَّثَنَا عُمَرُ - يَعْنِى ابْنَ عَبْدِ الْوَاحِدِ - عَنِ الأَوْزَاعِىِّ - الْمَعْنَى - قَالَ أُنْبِئْتُ أَنَّ سَعِيدَ بْنَ أَبِى سَعِيدٍ الْمَقْبُرِىَّ حَدَّثَ عَنْ أَبِيهِ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ "إِذَا وَطِئَ أَحَدُكُمْ بِنَعْلَيْهِ الأَذَى فَإِنَّ التُّرَابَ لَهُ طَهُورٌ."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Tahâret 141, /98

حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ حَنْبَلٍ حَدَّثَنَا أَبُو الْمُغِيرَةِ ح وَحَدَّثَنَا عَبَّاسُ بْنُ الْوَلِيدِ بْنِ مَزْيَدٍ أَخْبَرَنِى أَبِى ح وَحَدَّثَنَا مَحْمُودُ بْنُ خَالِدٍ حَدَّثَنَا عُمَرُ - يَعْنِى ابْنَ عَبْدِ الْوَاحِدِ - عَنِ الأَوْزَاعِىِّ - الْمَعْنَى - قَالَ أُنْبِئْتُ أَنَّ سَعِيدَ بْنَ أَبِى سَعِيدٍ الْمَقْبُرِىَّ حَدَّثَ عَنْ أَبِيهِ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ "إِذَا وَطِئَ أَحَدُكُمْ بِنَعْلَيْهِ الأَذَى فَإِنَّ التُّرَابَ لَهُ طَهُورٌ."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Tahâret 141, /98