وَقَالَ نُعَيْمٌ عَنِ ابْنِ الْمُبَارَكِ أَخْبَرَنَا مَعْمَرٌ عَنِ الزُّهْرِىِّ أَخْبَرَنِى مَوْلًى لأُسَامَةَ بْنِ زَيْدٍ . أَنَّ الْحَجَّاجَ بْنَ أَيْمَنَ ابْنِ أُمِّ أَيْمَنَ ، وَكَانَ أَيْمَنُ ابْنُ أُمِّ أَيْمَنَ أَخَا أُسَامَةَ لأُمِّهِ ، وَهْوَ رَجُلٌ مِنَ الأَنْصَارِ ، فَرَآهُ ابْنُ عُمَرَ لَمْ يُتِمَّ رُكُوعَهُ وَلاَ سُجُودَهُ فَقَالَ أَعِدْ .

Nuaym der ki: bana İbn Mübarek, ona Ma'mer, ona Zuhrî, ona Usame b. Zeyd'in azatlısı şöyle rivayet etmiştir: İbn Ömer, Ensar'dan bir zat olan Haccâc b. Eymen b. Ümmü Eymen'in, -ki babası Eymen b. Ümmü Eymen, Usame b. Zeyd'in ana bir kardeşi idi- rükûunu ve sücudunu tam yapmadığını gördü ve ona “namazını yeniden kıl” dedi.

Açıklama: Rivayet muallaktır; Buhari ile Nuaym b. Hammad arasında inkıta vardır.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Fedâili Ashâbi'n-Nebi 18, 1/949

فَقَصَّتْهَا حَفْصَةُ عَلَى النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم فَقَالَ « نِعْمَ الرَّجُلُ عَبْدُ اللَّهِ ، لَوْ كَانَ يُصَلِّى بِاللَّيْلِ » . قَالَ سَالِمٌ فَكَانَ عَبْدُ اللَّهِ لاَ يَنَامُ مِنَ اللَّيْلِ إِلاَّ قَلِيلاً .

Hafsa bu olayı Hz. Pey­gamber'e (sav) anlattı, Bunun üzerine Peygamber (sav) "Abdullah ne iyi adamdır, keşke bir de gece teheccüd namazı kılıyor olsaydı" buyurdu. Salim der ki: Bunun üzerine Abdullah gecenin az bir kısmında uyur (geri kalanını ibadetle geçirirdi).

Açıklama: B003738 numaralı hadisin devamı. Hadisin tamamı için B007028 numaralı hadise bakınız.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Fedâili Ashâbi'n-Nebi 19, 1/950

حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ سُلَيْمَانَ حَدَّثَنَا ابْنُ وَهْبٍ عَنْ يُونُسَ عَنِ الزُّهْرِىِّ عَنْ سَالِمٍ عَنِ ابْنِ عُمَرَ عَنْ أُخْتِهِ حَفْصَةَ أَنَّ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم قَالَ لَهَا « إِنَّ عَبْدَ اللَّهِ رَجُلٌ صَالِحٌ » .

Bize Yahya b. Süleyman, ona İbn Vehb, ona Yunus, ona Zuhrî, ona Salim, ona da İbn Ömer, kız kardeşi Hafsa'ya Hz. Peygamber'in (sav) şöyle dediğini rivayet etmiştir: "Abdullah iyi bir adamdır."

Açıklama: Hadisin bütünü için B003738, B003739 ve İM003919 numaralı hadislere bakınız.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Fedâili Ashâbi'n-Nebi 19, 1/950

حَدَّثَنَا مَالِكُ بْنُ إِسْمَاعِيلَ حَدَّثَنَا إِسْرَائِيلُ عَنِ الْمُغِيرَةِ عَنْ إِبْرَاهِيمَ عَنْ عَلْقَمَةَ ، قَالَ قَدِمْتُ الشَّأْمَ فَصَلَّيْتُ رَكْعَتَيْنِ ، ثُمَّ قُلْتُ اللَّهُمَّ يَسِّرْ لِى جَلِيسًا صَالِحًا ، فَأَتَيْتُ قَوْمًا فَجَلَسْتُ إِلَيْهِمْ ، فَإِذَا شَيْخٌ قَدْ جَاءَ حَتَّى جَلَسَ إِلَى جَنْبِى ، قُلْتُ مَنْ هَذَا قَالُوا أَبُو الدَّرْدَاءِ . فَقُلْتُ إِنِّى دَعَوْتُ اللَّهَ أَنْ يُيَسِّرَ لِى جَلِيسًا صَالِحًا فَيَسَّرَكَ لِى ، قَالَ مِمَّنْ أَنْتَ قُلْتُ مِنْ أَهْلِ الْكُوفَةِ . قَالَ أَوَلَيْسَ عِنْدَكُمُ ابْنُ أُمِّ عَبْدٍ صَاحِبُ النَّعْلَيْنِ وَالْوِسَادِ وَالْمِطْهَرَةِ وَفِيكُمُ الَّذِى أَجَارَهُ اللَّهُ مِنَ الشَّيْطَانِ عَلَى لِسَانِ نَبِيِّهِ صلى الله عليه وسلم أَوَلَيْسَ فِيكُمْ صَاحِبُ سِرِّ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم الَّذِى لاَ يَعْلَمُ أَحَدٌ غَيْرُهُ ثُمَّ قَالَ كَيْفَ يَقْرَأُ عَبْدُ اللَّهِ ( وَاللَّيْلِ إِذَا يَغْشَى ) ، فَقَرَأْتُ عَلَيْهِ ( وَاللَّيْلِ إِذَا يَغْشَى * وَالنَّهَارِ إِذَا تَجَلَّى * وَالذَّكَرِ وَالأُنْثَى ) . قَالَ وَاللَّهِ لَقَدْ أَقْرَأَنِيهَا رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم مِنْ فِيهِ إِلَى فِىَّ .

Bize Malik b. İsmail, ona İsrail, ona Muğire, ona İbrahim, ona Alkame şöyle söylemiştir: Ben Şam'a geldim ve iki rekat namaz kıldım. Sonra, “Ey Rabbim! Bana salih bir arkadaş lütfet” diye dua ettim. Akabinde bir meclise geldim ve onların yanında oturdum. Bir yaşlı adam çıkageldi ve yanı başıma oturdu. Ben, “bu zat kimdir?” diye sordum. Onun Ebu Derdâ olduğunu söylediler. O zata, “Ben biraz önce Allah'tan bana iyi bir arkadaş nasip etmesi için dua etmiştim. Allah bana arkadaş olarak seni lütfetti” dedim. O, “sen kimlerdensin?” dedi. Ben de “Kûfeliyim” dedim. Ebu Derdâ “Hz. Peygamber'in (sav) giydiği ayakkabıların, dayandığı yastığın, su kabının sahibi olan İbnu Ümmü Abd (İbn Mesud) yanınızda değil mi? Hz. Peygamber'in (sav) duası ile Allah'ın şeytandan kurtardığı (Ammâr) aranızda değil mi? Kendisinden başka hiç kimsenin bilmediği Peygamber sırrını bilen (Huzeyfe) sizin içinizde değil mi?” dedi. Sonra da “Abdullah b. Mesud 'Ve'l-leylî izâ yağşâ' yi nasıl oku­yor?” diye sordu. Ben de kendisine “Ve'l-leyli izâ yağşâ ve'n-nehârî izâ tecellâ ve'z-zekeri ve'l-ünsâ” şeklinde okudum. Bunun üzerine Ebu Derdâ “Vallahi Rasulullah'ın (sav) kendi ağzıyla bana böyle okutmuştur” dedi.

Açıklama: Kültürümüzde Hadisler projesini ilgilendiren kısım: اللَّهُمَّ يَسِّرْ لِى

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Fedâili Ashâbi'n-Nebi 20, 1/950

حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ سُلَيْمَانَ حَدَّثَنَا ابْنُ وَهْبٍ عَنْ يُونُسَ عَنِ الزُّهْرِىِّ عَنْ سَالِمٍ عَنِ ابْنِ عُمَرَ عَنْ أُخْتِهِ حَفْصَةَ أَنَّ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم قَالَ لَهَا « إِنَّ عَبْدَ اللَّهِ رَجُلٌ صَالِحٌ » .

Bize Yahya b. Süleyman, ona İbn Vehb, ona Yunus, ona Zuhrî, ona Salim, ona da İbn Ömer, kız kardeşi Hafsa'ya Hz. Peygamber'in (sav) şöyle dediğini rivayet etmiştir: "Abdullah iyi bir adamdır."

Açıklama: B003740 numaralı hadis ile aynı.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Fedâili Ashâbi'n-Nebi 19, 1/950

حَدَّثَنَا قُتَيْبَةُ بْنُ سَعِيدٍ حَدَّثَنَا لَيْثٌ عَنِ الزُّهْرِىِّ عَنْ عُرْوَةَ عَنْ عَائِشَةَ رضى الله عنها أَنَّ قُرَيْشًا أَهَمَّهُمْ شَأْنُ الْمَخْزُومِيَّةِ ، فَقَالُوا مَنْ يَجْتَرِئُ عَلَيْهِ إِلاَّ أُسَامَةُ بْنُ زَيْدٍ ، حِبُّ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم .

Bize Kuteybe b. Saîd, ona Leys, ona Zuhrî, ona Urve, ona da Âişe (r.anha) şöyle rivayet etmiştir: Mahzûm oğullarına mensup bir kadının durumu Kureyş'i kederlendirdi ve “Rasulullah'ın (sav) huzurunda, bu konuyu ancak O'nun sevdiği kişi, Usame b. Zeyd dile getirebilir” dediler.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Fedâili Ashâbi'n-Nebi 18, 1/948

حَدَّثَنَا سُلَيْمَانُ بْنُ حَرْبٍ حَدَّثَنَا شُعْبَةُ عَنْ مُغِيرَةَ عَنْ إِبْرَاهِيمَ قَالَ ذَهَبَ عَلْقَمَةُ إِلَى الشَّأْمِ ، فَلَمَّا دَخَلَ الْمَسْجِدَ قَالَ اللَّهُمَّ يَسِّرْ لِى جَلِيسًا صَالِحًا . فَجَلَسَ إِلَى أَبِى الدَّرْدَاءِ فَقَالَ أَبُو الدَّرْدَاءِ مِمَّنْ أَنْتَ قَالَ مِنْ أَهْلِ الْكُوفَةِ . قَالَ أَلَيْسَ فِيكُمْ - أَوْ مِنْكُمْ - صَاحِبُ السِّرِّ الَّذِى لاَ يَعْلَمُهُ غَيْرُهُ يَعْنِى حُذَيْفَةَ . قَالَ قُلْتُ بَلَى . قَالَ أَلَيْسَ فِيكُمُ - أَوْ مِنْكُمُ - الَّذِى أَجَارَهُ اللَّهُ عَلَى لِسَانِ نَبِيِّهِ صلى الله عليه وسلم يَعْنِى مِنَ الشَّيْطَانِ ، يَعْنِى عَمَّارًا . قُلْتُ بَلَى . قَالَ أَلَيْسَ فِيكُمْ - أَوْ مِنْكُمْ - صَاحِبُ السِّوَاكِ أَوِ السِّرَارِ قَالَ بَلَى . قَالَ كَيْفَ كَانَ عَبْدُ اللَّهِ يَقْرَأُ ( وَاللَّيْلِ إِذَا يَغْشَى * وَالنَّهَارِ إِذَا تَجَلَّى ) قُلْتُ ( وَالذَّكَرِ وَالأُنْثَى ) . قَالَ مَا زَالَ بِى هَؤُلاَءِ حَتَّى كَادُوا يَسْتَنْزِلُونِى عَنْ شَىْءٍ سَمِعْتُهُ مِنْ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم .

Bize Süleyman b. Harb, ona Şu'be, ona Muğîre, ona da İbrahim şöyle demiştir: Alkame Şam'a gitti. Mescide girdiğinde “Allah'ım bana iyi bir arkadaş nasip et” diye dua etti. Ardından Ebu Derdâ'nın yanına oturdu. Ebu Derdâ ona “Sen kimlerdensin?” diye sordu. Alkame “Kûfe ahalisindenim” dedi. Ebu Derdâ, Ebu Huzeyfe'yi kast ederek “kendisinden başka kimsenin bilmediği sırlara sahip olan sizin içinizde -sizden- değil mi?” dedi. Alkame der ki: Ben “evet” dedim. Ebu Derdâ, Ammâr'ı kast ederek “Allah'ın Peygamber'in (sav) dili (duası) sayesinde (şeytandan) kur­tardığı kimse sizin içi­nizde -sizden- değil mi?” dedi. Ben “Evet” dedim. Ebu Derdâ “Peygamber'in (sav) misvakını taşıyan veya mahremine muttali olan kimse sizin içinizde -sizden- değil mi?” dedi. Ben “evet” dedim. Ebu Derdâ “Abdullah b. Mes'ûd "ve'l-leyli izâ yağşâ ve'n-nehâri izâ tecellâ" ayetinin (devamını) nasıl okuyordu?” dedi. Ben “"ve'z-zekeri ve'l-ünsâ" şeklinde okuyor” dedim. Ebu Derdâ “şu Şamlılar bana o kadar ısrarlı oldular ki neredeyse beni Rasulullah'tan (sav) işittiğim kıraatten caydıracaklardı” dedi .

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Fedâili Ashâbi'n-Nebi 20, 1/950

حَدَّثَنَا عَمْرُو بْنُ عَلِىٍّ حَدَّثَنَا عَبْدُ الأَعْلَى حَدَّثَنَا خَالِدٌ عَنْ أَبِى قِلاَبَةَ قَالَ حَدَّثَنِى أَنَسُ بْنُ مَالِكٍ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ « إِنَّ لِكُلِّ أُمَّةٍ أَمِينًا ، وَإِنَّ أَمِينَنَا أَيَّتُهَا الأُمَّةُ أَبُو عُبَيْدَةَ بْنُ الْجَرَّاحِ » .

Bize Amr b. Ali, ona Abdüla'lâ, ona Halid, ona Ebu Kılâbe. ona da Enes b. Mâlik'in rivayet ettiğine göre Rasulullah (sav) şöyle buyurmuştur: "Her ümmetin bir emini vardır. Ey Muhammed Ümmeti, bizim eminimiz de Ebu Ubeyde b. Cerrâh'tır."

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Fedâili Ashâbi'n-Nebi 21, 1/950

حَدَّثَنِى الْحَسَنُ بْنُ مُحَمَّدٍ حَدَّثَنَا أَبُو عَبَّادٍ يَحْيَى بْنُ عَبَّادٍ حَدَّثَنَا الْمَاجِشُونُ أَخْبَرَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ دِينَارٍ قَالَ نَظَرَ ابْنُ عُمَرَ يَوْمًا وَهْوَ فِى الْمَسْجِدِ إِلَى رَجُلٍ يَسْحَبُ ثِيَابَهُ فِى نَاحِيَةٍ مِنَ الْمَسْجِدِ فَقَالَ انْظُرْ مَنْ هَذَا لَيْتَ هَذَا عِنْدِى . قَالَ لَهُ إِنْسَانٌ أَمَا تَعْرِفُ هَذَا يَا أَبَا عَبْدِ الرَّحْمَنِ هَذَا مُحَمَّدُ بْنُ أُسَامَةَ ، قَالَ فَطَأْطَأَ ابْنُ عُمَرَ رَأْسَهُ ، وَنَقَرَ بِيَدَيْهِ فِى الأَرْضِ ، ثُمَّ قَالَ لَوْ رَآهُ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم لأَحَبَّهُ .

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Fedâili Ashâbi'n-Nebi 18, 1/949

حَدَّثَنَا إِسْحَاقُ بْنُ نَصْرٍ حَدَّثَنَا عَبْدُ الرَّزَّاقِ عَنْ مَعْمَرٍ عَنِ الزُّهْرِىِّ عَنْ سَالِمٍ عَنِ ابْنِ عُمَرَ - رضى الله عنهما - قَالَ كَانَ الرَّجُلُ فِى حَيَاةِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم إِذَا رَأَى رُؤْيَا قَصَّهَا عَلَى النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم ، فَتَمَنَّيْتُ أَنْ أَرَى رُؤْيَا أَقُصُّهَا عَلَى النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم ، وَكُنْتُ غُلاَمًا أَعْزَبَ ، وَكُنْتُ أَنَامُ فِى الْمَسْجِدِ عَلَى عَهْدِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم فَرَأَيْتُ فِى الْمَنَامِ كَأَنَّ مَلَكَيْنِ أَخَذَانِى فَذَهَبَا بِى إِلَى النَّارِ ، فَإِذَا هِىَ مَطْوِيَّةٌ كَطَىِّ الْبِئْرِ ، فَإِذَا لَهَا قَرْنَانِ كَقَرْنَىِ الْبِئْرِ ، وَإِذَا فِيهَا نَاسٌ قَدْ عَرَفْتُهُمْ ، فَجَعَلْتُ أَقُولُ أَعُوذُ بِاللَّهِ مِنَ النَّارِ ، أَعُوذُ بِاللَّهِ مِنَ النَّارِ . فَلَقِيَهُمَا مَلَكٌ آخَرُ فَقَالَ لِى لَنْ تُرَاعَ . فَقَصَصْتُهَا عَلَى حَفْصَةَ .

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Fedâili Ashâbi'n-Nebi 19, 1/949