حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى حَدَّثَنَا الْهَيْثَمُ بْنُ جَمِيلٍ حَدَّثَنَا شَرِيكٌ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عَقِيلٍ عَنِ الرُّبَيِّعِ بِنْتِ مُعَوِّذٍ قَالَتْ : أَتَيْتُ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم بِمِيضَأَةٍ فَقَالَ " اسْكُبِى " . فَسَكَبْتُ فَغَسَلَ وَجْهَهُ وَذِرَاعَيْهِ وَأَخَذَ مَاءً جَدِيدًا فَمَسَحَ بِهِ رَأْسَهُ مُقَدَّمَهُ وَمُؤَخَّرَهُ وَغَسَلَ قَدَمَيْهِ ثَلاَثًا ثَلاَثًا .

Bize Muhammed b. Yahya, ona Heysem b. Cemil, ona Şerîk, ona Abdullah b. Muhammed b. Akîl ona da Rubeyyi' bt. Muavviz şöyle demiştir: Hz. Peygamber'e (sav) bir ibrik getirdim, "[Suyu] dök" dedi. Suyu döktüm, yüzünü ve kollarını yıkadı. Tekrar su aldı, başının önünü ve arkasını meshetti. Ayaklarını da üçer defa yıkadı.

Açıklama: Çeşitli hadislerde Hz. Peygamber'in abdest azalarını ikişer veya üçer kez yıkadığına dair bilgiler yer almaktadır. Hz. Peygamber'in bu farklı uygulamalarının tamamı sünnettir.

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Tahâret ve sünenüha 39, /75

حَدَّثَنَا عَبْدُ الرَّحْمَنِ بْنُ إِبْرَاهِيمَ حَدَّثَنَا الْوَلِيدُ بْنُ مُسْلِمٍ حَدَّثَنَا الأَوْزَاعِىُّ حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ أَبِى كَثِيرٍ حَدَّثَنِى مُحَمَّدُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ حَدَّثَنِى شَقِيقُ بْنُ سَلَمَةَ حَدَّثَنِى حُمْرَانُ مَوْلَى عُثْمَانَ بْنِ عَفَّانَ قَالَ رَأَيْتُ عُثْمَانَ بْنَ عَفَّانَ قَاعِدًا فِى الْمَقَاعِدِ فَدَعَا بِوَضُوءٍ فَتَوَضَّأَ ثُمَّ قَالَ رَأَيْتُ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فِى مَقْعَدِى هَذَا تَوَضَّأَ مِثْلَ وُضُوئِى هَذَا ثُمَّ قَالَ « مَنْ تَوَضَّأَ مِثْلَ وُضُوئِى هَذَا غُفِرَ لَهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ » . وَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم « وَلاَ تَغْتَرُّوا » . (حَدَّثَنَا هِشَامُ بْنُ عَمَّارٍ قَالَ: حَدَّثَنَا عَبْدُ الْحَمِيدِ بْنُ حَبِيبٍ حَدَّثَنَا الْأَوْزَاعِيُّ حَدَّثَنِي يَحْيَى حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ حَدَّثَنِي عِيسَى بْنُ طَلْحَةَ حَدَّثَنِي حُمْرَانُ، عَنْ عُثْمَانَ، عَنِ النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ، نَحْوَهُ)

Bize Abdurrahmân b. İbrâhîm, ona el-Velîd b. Müslîm, ona el-Evzâî, ona Yahyâ b. Ebû Kesîr, ona Muhammed b. İbrâhîm, ona Şakîk b. Seleme, ona Osmân b. Affân'ın azadlısı Humrân (ra) rivayet etmiştir: Osmân b. Affân'ı Mekâid'de otururken gördüm, abdest suyu istedi ve abdest aldı. Sonra da 'Ben Rasulullah'ı (sav) benim oturduğum yerde benim abdest aldığım gibi abdest alırken gördüm' dedi ve "Kim benim aldığım gibi abdest alırsa işlemiş olduğu günahları bağışlanır" dedi. Rasulullah (sav) : "Sakın kibirlenmeyin" buyurdu. (Bize bu hadis Hişâm b. Ammâr, ona Abdulhamid b. Habib, ona Evzâî, ona Yahya, ona Muhammed b. İbrâhîm, ona Îsâ b. Talhâ, ona Humrân ve ona Osman'dan (ra) da rivayet edilmiştir.)

Açıklama: Mekâid'in mescid anlamına geldiği de kabul edilmektedir. Bununla birlikte Hz. Osman'ın evinin yanındaki bir dükkan olduğu da ileri sürülmüştür. Ayrıca mescidin yakınında ihtiyaçlar için oturmaya tahsis edilmiş bir yer olduğu da belirtilmiştir. (Bk. Sindî, Hâşiyetü's-Sindî alâ Süneni İbn Mâce, I, 123)

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Tahâret ve sünenüha 6, /59

حَدَّثَنَا عَبْدُ الرَّحْمَنِ بْنُ إِبْرَاهِيمَ الدِّمَشْقِىُّ حَدَّثَنَا الْوَلِيدُ بْنُ مُسْلِمٍ حَدَّثَنَا الأَوْزَاعِىُّ حَدَّثَنَا الزُّهْرِىُّ قَالَ حَضَرْتُ عَشَاءَ الْوَلِيدِ - أَوْ عَبْدِ الْمَلِكِ - فَلَمَّا حَضَرَتِ الصَّلاَةُ قُمْتُ لأَتَوَضَّأَ فَقَالَ جَعْفَرُ بْنُ عَمْرِو بْنِ أُمَيَّةَ أَشْهَدُ عَلَى أَبِى أَنَّهُ شَهِدَ عَلَى رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم أَنَّهُ أَكَلَ طَعَامًا مِمَّا غَيَّرَتِ النَّارُ ثُمَّ صَلَّى وَلَمْ يَتَوَضَّأْ . وَقَالَ عَلِىُّ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَبَّاسٍ وَأَنَا أَشْهَدُ عَلَى أَبِى بِمِثْلِ ذَلِكَ .

Bize Abdurrahman b. İbrahim ed-Dımeşkî, ona Velid b. Müslim, ona el-Evzaî (Abdurrahman b. Amr b. Yahmed), ona da (İbn Şihab) ez-Zührî şöyle rivayet etmiştir: Velid -veya Abdülmelik'in- akşam yemeğine katılmıştım. Akşam namazı vakti geldiğinde abdest almak için kalktım. Bu arada Cafer b. Amr b. Ümeyye "Babamın, Rasulullah'ı (sav) ateşten pişen bir yemekten yiyip sonra da yeniden abdest almaksızın namaz kıldığını gördüğüne tanıklık ederim." dedi. Aynı şekilde Ali b. Abdullah b. Abbas da "Ben de babamın aynı şeyi gördüğüne tanıklık ederim." dedi.

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Tahâret ve sünenüha 66, /87

حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ وَأَبُو كُرَيْبٍ قَالَ حَدَّثَنَا زَيْدُ بْنُ الْحُبَابِ قَالَ حَدَّثَنَا عُمَرُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ أَبِى خَثْعَمٍ الثُّمَالِىُّ قَالَ حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ أَبِى كَثِيرٍ عَنْ أَبِى سَلَمَةَ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ قَالَ قَالُوا يَا رَسُولَ اللَّهِ مَا الطُّهُورُ عَلَى الْخُفَّيْنِ قَالَ « لِلْمُسَافِرِ ثَلاَثَةُ أَيَّامٍ وَلَيَالِيهِنَّ وَلِلْمُقِيمِ يَوْمٌ وَلَيْلَةٌ » .

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Tahâret ve sünenüha 86, /97

حَدَّثَنَا أَبُو كُرَيْبٍ وَعَبْدُ الرَّحْمَنِ بْنُ إِبْرَاهِيمَ قَالاَ حَدَّثَنَا ابْنُ أَبِى فُدَيْكٍ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ مُوسَى بْنِ أَبِى عَبْدِ اللَّهِ عَنْ يَعْقُوبَ بْنِ سَلَمَةَ اللَّيْثِىِّ عَنْ أَبِيهِ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم « لاَ صَلاَةَ لِمَنْ لاَ وُضُوءَ لَهُ وَلاَ وُضُوءَ لِمَنْ لَمْ يَذْكُرِ اسْمَ اللَّهِ عَلَيْهِ » .

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Tahâret ve sünenüha 41, /76

حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ وَعَلِىُّ بْنُ مُحَمَّدٍ قَالاَ حَدَّثَنَا وَكِيعٌ عَنْ سُفْيَانَ عَنْ مَنْصُورٍ عَنْ هِلاَلِ بْنِ يِسَافٍ عَنْ أَبِى يَحْيَى عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عُمَرَ قَالَ رَأَى رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَوْمًا يَتَوَضَّئُونَ وَأَعْقَابُهُمْ تَلُوحُ فَقَالَ « وَيْلٌ لِلأَعْقَابِ مِنَ النَّارِ أَسْبِغُوا الْوُضُوءَ » .

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Tahâret ve sünenüha 55, /82

حَدَّثَنَا عَبْدُ الرَّحْمَنِ بْنُ إِبْرَاهِيمَ حَدَّثَنَا ابْنُ أَبِى فُدَيْكٍ عَنْ عَبْدِ الْمُهَيْمِنِ بْنِ عَبَّاسِ بْنِ سَهْلِ بْنِ سَعْدٍ السَّاعِدِىِّ عَنْ أَبِيهِ عَنْ جَدِّهِ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم قَالَ: "لاَ صَلاَةَ لِمَنْ لاَ وُضُوءَ لَهُ، وَلاَ وُضُوءَ لِمَنْ لَمْ يَذْكُرِ اسْمَ اللَّهِ عَلَيْهِ، وَلاَ صَلاَةَ لِمَنْ لاَ يُصَلِّى عَلَى النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم، وَلاَ صَلاَةَ لِمَنْ لاَ يُحِبُّ الأَنْصَارَ." [قَالَ أَبُو الْحَسَنِ بْنُ سَلَمَةَ حَدَّثَنَا أَبُو حَاتِمٍ حَدَّثَنَا عُبَيْسُ بْنُ مَرْحُومٍ الْعَطَّارُ حَدَّثَنَا عَبْدُ الْمُهَيْمِنِ بْنُ عَبَّاسٍ، فَذَكَرَ نَحْوَهُ.]

Bize Abdurrahman b. İbrahim, ona İbn Ebu Füdeyk, ona Abdülmüheymin b. Abbas b. Sehl b. Sa’d es-Sâidî, ona babası (Abbas b. Sehl el-Ensarî), ona da dedesi (Sehl b. Sa'd es-Sâidî) Rasulullah'ın (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir: "Abdesti olmayan kimsenin namazı yoktur. Abdest alırken Allah'ın ismini anmayan (besmele çekmeyen) kimsenin de abdesti yoktur. Peygamber'e (sav) salavat getirmeyenin namazı yoktur. Ensarı sevmeyenin de namazı yoktur." [Ebü’l-Hasen b. Seleme, ona Ebu Hatim, ona Ubeys b. Merhum el-Attâr, ona da Abüdulmüheymin b. Abbas bu hadisi bize benzer şekilde rivayet etti.]

Açıklama: Elbani وَلاَ صَلاَةَ لِمَنْ لاَ يُصَلِّى عَلَى النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم وَلاَ صَلاَةَ لِمَنْ لاَ يُحِبُّ الأَنْصَارَ kısmı münker, diğer kısım sahihtir demiştir

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Tahâret ve sünenüha 41, /76

حَدَّثَنَا أَبُو إِسْحَاقَ الشَّافِعِىُّ إِبْرَاهِيمُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ الْعَبَّاسِ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ عَنْ عَمْرٍو سَمِعَ كُرَيْبًا يَقُولُ سَمِعْتُ ابْنَ عَبَّاسٍ يَقُولُ بِتُّ عِنْدَ خَالَتِى مَيْمُونَةَ فَقَامَ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم فَتَوَضَّأَ مِنْ شَنَّةٍ وُضُوءًا يُقَلِّلُهُ فَقُمْتُ فَصَنَعْتُ كَمَا صَنَعَ .

Bize Ebu İshak eş-Şafiî İbrahim b. Muhammed b. Abbas, ona Süfyan (b. Uyeyne b.Meymun), ona Amr (b. Dinar), ona Küreyb (b. Ebu Müslim), ona da (Abdullah) İbn Abbas şöyle demiştir: "Bir gece (Rasulullah'ın eşlerinden) teyzem Meymune'nin yanında kaldım. Rasulullah (sav) gece kalktı ve suyu azar azar kullanarak küçük bir su kırbasından abdest aldı. Ben de kalktım ve Rasulullah'ın (sav) yaptığı gibi yaptım."

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Tahâret ve sünenüha 48, /79

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْمُصَفَّى الْحِمْصِىُّ حَدَّثَنَا بَقِيَّةُ عَنِ الْوَضِينِ بْنِ عَطَاءٍ عَنْ مَحْفُوظِ بْنِ عَلْقَمَةَ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ عَائِذٍ الأَزْدِىِّ عَنْ عَلِىِّ بْنِ أَبِى طَالِبٍ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ: "الْعَيْنُ وِكَاءُ السَّهِ فَمَنْ نَامَ فَلْيَتَوَضَّأْ".

Bize Muhammed b. Musaffa el-Hımsî, ona Bakiyye (b. Velid), ona Vezîn b. Ata, ona Mahfuz b. Alkame, ona Abdurrahman b. Aiz el-Ezdî, ona da Ali b. Ebu Tâlib (ra) Rasulullah'ın (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir: "Gözler, dübürün (oturağın) bağıdır. (Göz uyuyunca bağ çözülür) Dolayısıyla uyuyan kimse abdest alsın."

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Tahâret ve sünenüha 62, /86

حَدَّثَنَا أَبُو كُرَيْبٍ حَدَّثَنَا الْمُحَارِبِىُّ عَنْ مَعْمَرِ بْنِ رَاشِدٍ عَنِ الزُّهْرِىِّ أَنْبَأَنَا سَعِيدُ بْنُ الْمُسَيَّبِ عَنْ أَبِى سَعِيدٍ الْخُدْرِىِّ قَالَ: سُئِلَ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم عَنِ التَّشَبُّهِ فِى الصَّلاَةِ فَقَالَ: "لاَ يَنْصَرِفْ حَتَّى يَسْمَعَ صَوْتًا أَوْ يَجِدَ رِيحًا".

Bize Ebu Küreyb (Muhamemd b Alâ), ona (Abdurrahman b. Muhammed) el-Muharibî, ona Ma'mer b. Raşid, ona (İbn Şihab) ez-Zührî, ona da Ebu Saîd el-Hudrî (ra) şöyle rivayet etmiştir: "Hz. Peygamber'e (sav) namaz esnasında 'abdest bozuldu mu bozulmadı mı' diye kişiye karışık gelen karar vermekte zorlandığı durum soruldu. Hz. Peygamber (sav) şöyle buyurdu: "Namaz kılan kişi bir ses işitmedikçe veya bir koku duymadıkça namazdan çıkmasın."

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Tahâret ve sünenüha 74, /91