حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ الْعَزِيزِ حَدَّثَنَا مُسْلِمُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ حَدَّثَنَا بَحْرُ بْنُ كَنِيزٍ عَنْ عُثْمَانَ بْنِ سَاجٍ عَنْ سَعِيدِ بْنِ جُبَيْرٍ عَنْ عَلِىِّ بْنِ أَبِى طَالِبٍ قَالَ: "إِنَّ أَفْوَاهَكُمْ طُرُقٌ لِلْقُرْآنِ فَطَيِّبُوهَا بِالسِّوَاكِ."

Bize Muhammed b. Abdulaziz, ona Müslim b. İbrahim, ona Bahr b. Kenîz, ona Osman b. Sâc, ona Ali b. Ebu Tâlib'den şöyle rivayet edilmiştir: "Şüphe yok ki sizin ağızlarınız Kur'an'ın yollarıdır. Bu yüzden ağızlarınızı misvakla temizleyiniz."

Açıklama: Bu söz Hz. Peygamber'e (sav) değil, sahabeden Hz. Ali'ye ait bir sözüdür. Hadis kitaplarında geçen her hadisin Hz. Peygamber'e (sav) ait olması gerekmiyor. Burada olduğu sahabe sözlerine de hadis ismi verilir. Hadis ilminde sahabe sözlerine mevkuf hadis yahut da eser ismi verilir.

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Tahâret ve sünenüha 7, /60

حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ وَعَلِىُّ بْنُ مُحَمَّدٍ قَالاَ حَدَّثَنَا وَكِيعٌ عَنْ حَمَّادِ بْنِ سَلَمَةَ عَنْ خَالِدٍ الْحَذَّاءِ عَنْ خَالِدِ بْنِ أَبِى الصَّلْتِ عَنْ عِرَاكِ بْنِ مَالِكٍ عَنْ عَائِشَةَ قَالَتْ ذُكِرَ عِنْدَ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَوْمٌ يَكْرَهُونَ أَنْ يَسْتَقْبِلُوا بِفُرُوجِهِمُ الْقِبْلَةَ فَقَالَ « أُرَاهُمْ قَدْ فَعَلُوهَا اسْتَقْبِلُوا بِمَقْعَدَتِى الْقِبْلَةَ » . (قَالَ أَبُو الْحَسَنِ الْقَطَّانُ: حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ عُبَيْدٍ حَدَّثَنَا عَبْدُ الْعَزِيزِ بْنُ الْمُغِيرَةِ، عَنْ خَالِدٍ الْحَذَّاءِ، عَنْ خَالِدِ بْنِ أَبِي الصَّلْتِ، مِثْلَهُ)

Bize Ebu Bekir b. Ebu Şeybe ve Ali b. Muhammed, onlara Veki', ona Hammâd b. Seleme, ona Hâlid el-Hazzâ, ona Halid b. Ebu Salt, ona 'İrâk b. Mâlik, ona da Aişe (r.anha) şöyle rivayet etmiştir: "Rasulullah'ın (sav) yanında (tuvalet ihtiyaçlarını giderirken evlerinde) Kıble'ye doğru durmaya hoş bakmayan bir kavimden bahsedildi. Bunun üzerine Rasululah şöyle buyurdu: "Gerçekten de bu kavmin Kıble'ye doğru yönelmekten hoşlanmadığını sanıyorum, benim abdest bozduğu yerin yönünü de Kıble'ye doğru çevirin." (Ebû'l-Hasan el-Kattân şöyle dedi: "Bize bu hadisi Yahyâ b. Ubeyd, ona Abdulaziz b. el-Muğîre, ona Hâlid el-Hazzâ, ona Hâlid b. Ebû's-Salt rivayet etmiştir.")

Açıklama: Muhammed Fuad Abdülbaki'nin Sünen'e yaptığı ta'likte, Hz. Peygamber'in tuvaletin yönünün kıbleye çevrilmesindeki amacının söz konusu topluluğun evlerdeki helalar konusundaki inancının önüne geçmek olduğu ifade edilmiştir. Kısacası Hz. Peygamber (sav) evlerin içindeki tuvaletlerin kıble yönünde olmasında bir beis görmemektedir. Bk. İbn Mace, Sünen, I, 117. (Naşirin notu).

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Tahâret ve sünenüha 18, /65

حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ حَدَّثَنَا أَبُو أُسَامَةَ وَعَبْدُ اللَّهِ بْنُ نُمَيْرٍ عَنْ عُبَيْدِ اللَّهِ بْنِ عُمَرَ عَنْ سَعِيدِ بْنِ أَبِى سَعِيدٍ الْمَقْبُرِىِّ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم: "لَوْلاَ أَنْ أَشُقَّ عَلَى أُمَّتِى لأَمَرْتُهُمْ بِالسِّوَاكِ عِنْدَ كُلِّ صَلاَةٍ ."

Bize Ebu Bekir b. Ebu Şeybe, ona Ebu Usame, ve Abdullah b. Numeyr, ona Ubeydullah b. Ömer, ona Saîd b. Ebu Saîd el-Makburî, ona Ebu Hureyre'den rivayet edildiğine göre Rasulullah (sav) şöyle buyurmuştur: "Ümmetime zor gelmesinden endişe etmeseydim, her namazdan önce misvak kullanmalarını emrederdim."

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Tahâret ve sünenüha 7, /60

حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ وَمُحَمَّدُ بْنُ بَشَّارٍ قَالاَ حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ سَعِيدٍ الْقَطَّانُ عَنْ أَبِى جَعْفَرٍ الْخَطْمِىِّ - قَالَ أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ وَاسْمُهُ عُمَيْرُ بْنُ يَزِيدَ - عَنْ عُمَارَةَ بْنِ خُزَيْمَةَ وَالْحَارِثِ بْنِ فُضَيْلٍ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ أَبِى قُرَادٍ قَالَ حَجَجْتُ مَعَ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم فَذَهَبَ لِحَاجَتِهِ فَأَبْعَدَ .

Bize Ebu Bekr b. Şeybe ve Muhammde b. Beşşâr, onlara Yahya b. Said el-Kattân, ona Ebu Cafer 'Umeyr b. Yezîd el-Hatmî -Ebu Bekir b. Ebu Şeybe onun isminin 'Umeyr b. Yezid olduğunu söylemiştir- ona 'Umâre b. Huzeyme ve el-Hâris b. Fudayl, onlara da Abdurrahman b. Ebu Kurad (ra) şöyle rivayet etmiştir: Ben Nebî (sav) ile hacca gitmiştim. O (sav) tuvalet ihtiyacını gidermeye giderecek olunca uzaklaşırdı.

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Tahâret ve sünenüha 22, /67

حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ وَمُحَمَّدُ بْنُ بَشَّارٍ قَالاَ حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ سَعِيدٍ الْقَطَّانُ عَنْ أَبِى جَعْفَرٍ الْخَطْمِىِّ - قَالَ أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ وَاسْمُهُ عُمَيْرُ بْنُ يَزِيدَ - عَنْ عُمَارَةَ بْنِ خُزَيْمَةَ وَالْحَارِثِ بْنِ فُضَيْلٍ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ أَبِى قُرَادٍ قَالَ حَجَجْتُ مَعَ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم فَذَهَبَ لِحَاجَتِهِ فَأَبْعَدَ .

Bize Ebu Bekr b. Şeybe ve Muhammde b. Beşşâr, onlara Yahya b. Said el-Kattân, ona Ebu Cafer 'Umeyr b. Yezîd el-Hatmî -Ebu Bekir b. Ebu Şeybe, onun isminin 'Umeyr b. Yezid olduğunu söylemiştir- ona 'Umâre b. Huzeyme ve Hâris b. Fudayl, onlara da Abdurrahman b. Ebu Kurad (ra) şöyle rivayet etmiştir: Ben Nebî (sav) ile hacca gitmiştim. O (sav) tuvalet ihtiyacını giderecek olunca uzaklaşırdı.

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Tahâret ve sünenüha 22, /67

حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ وَمُحَمَّدُ بْنُ بَشَّارٍ قَالاَ حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ سَعِيدٍ الْقَطَّانُ عَنْ أَبِى جَعْفَرٍ الْخَطْمِىِّ - قَالَ أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ وَاسْمُهُ عُمَيْرُ بْنُ يَزِيدَ - عَنْ عُمَارَةَ بْنِ خُزَيْمَةَ وَالْحَارِثِ بْنِ فُضَيْلٍ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ أَبِى قُرَادٍ قَالَ حَجَجْتُ مَعَ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم فَذَهَبَ لِحَاجَتِهِ فَأَبْعَدَ .

Bize Ebu Bekr b. Şeybe ve Muhammed b. Beşşâr, onlara Yahya b. Said el-Kattân, ona Ebu Cafer 'Umeyr b. Yezîd el-Hatmî, -Ebu Bekir b. Ebu Şeybe onun isminin 'Umeyr b. Yezîd olduğunu söylemiştir- ona 'Umâre b. Huzeyme ve Hâris b. Fudayl, onlara da Abdurrahman b. Ebu Kurad (ra) şöyle rivayet etmiştir: Ben Nebî (sav) ile hacca gitmiştim. O (sav) tuvalet ihtiyacını gidermeye gidecek olunca uzaklaşırdı.

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Tahâret ve sünenüha 22, /67

حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ وَعَلِىُّ بْنُ مُحَمَّدٍ قَالاَ حَدَّثَنَا وَكِيعٌ حَدَّثَنَا هِشَامُ بْنُ عُرْوَةَ عَنْ أَبِيهِ عَنْ عَائِشَةَ قَالَتْ أُتِىَ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم بِصَبِىٍّ فَبَالَ عَلَيْهِ فَأَتْبَعَهُ الْمَاءَ وَلَمْ يَغْسِلْهُ .

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Tahâret ve sünenüha 77, /92

حَدَّثَنَا عَمْرُو بْنُ عَلِىٍّ وَمُجَاهِدُ بْنُ مُوسَى وَالْعَبَّاسُ بْنُ عَبْدِ الْعَظِيمِ قَالُوا حَدَّثَنَا عَبْدُ الرَّحْمَنِ بْنُ مَهْدِىٍّ حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ الْوَلِيدِ حَدَّثَنَا مُحِلُّ بْنُ خَلِيفَةَ أَخْبَرَنَا أَبُو السَّمْحِ قَالَ كُنْتُ خَادِمَ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم فَجِىءَ بِالْحَسَنِ أَوِ الْحُسَيْنِ فَبَالَ عَلَى صَدْرِهِ فَأَرَادُوا أَنْ يَغْسِلُوهُ فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم « رُشَّهُ فَإِنَّهُ يُغْسَلُ بَوْلُ الْجَارِيَةِ وَيُرَشُّ مِنْ بَوْلِ الْغُلاَمِ » .

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Tahâret ve sünenüha 77, /93

حَدَّثَنَا حَوْثَرَةُ بْنُ مُحَمَّدٍ وَمُحَمَّدُ بْنُ سَعِيدِ بْنِ يَزِيدَ بْنِ إِبْرَاهِيمَ قَالاَ حَدَّثَنَا مُعَاذُ بْنُ هِشَامٍ أَنْبَأَنَا أَبِى عَنْ قَتَادَةَ عَنْ أَبِى حَرْبِ بْنِ أَبِى الأَسْوَدِ الدِّيلِىِّ عَنْ أَبِيهِ عَنْ عَلِىٍّ أَنَّ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم قَالَ فِى بَوْلِ الرَّضِيعِ « يُنْضَحُ بَوْلُ الْغُلاَمِ وَيُغْسَلُ بَوْلُ الْجَارِيَةِ » . قَالَ أَبُو الْحَسَنِ بْنُ سَلَمَةَ حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ مُوسَى بْنِ مَعْقِلٍ حَدَّثَنَا أَبُو الْيَمَانِ الْمِصْرِىُّ قَالَ سَأَلْتُ الشَّافِعِىَّ عَنْ حَدِيثِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم « يُرَشُّ مِنْ بَوْلِ الْغُلاَمِ وَيُغْسَلُ مِنْ بَوْلِ الْجَارِيَةِ » . وَالْمَاءَانِ جَمِيعًا وَاحِدٌ قَالَ لأَنَّ بَوْلَ الْغُلاَمِ مِنَ الْمَاءِ وَالطِّينِ وَبَوْلَ الْجَارِيَةِ مِنَ اللَّحْمِ وَالدَّمِ . ثُمَّ قَالَ لِى فَهِمْتَ أَوْ قَالَ لَقِنْتَ قَالَ قُلْتُ لاَ . قَالَ إِنَّ اللَّهَ تَعَالَى لَمَّا خَلَقَ آدَمَ خُلِقَتْ حَوَّاءُ مِنْ ضِلَعِهِ الْقَصِيرِ فَصَارَ بَوْلُ الْغُلاَمِ مِنَ الْمَاءِ وَالطِّينِ وَصَارَ بَوْلُ الْجَارِيَةِ مِنَ اللَّحْمِ وَالدَّمِ . قَالَ قَالَ لِى فَهِمْتَ قُلْتُ نَعَمْ . قَالَ لِى نَفَعَكَ اللَّهُ بِهِ .

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Tahâret ve sünenüha 77, /92

حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ حَدَّثَنَا أَبُو الأَحْوَصِ عَنْ سِمَاكِ بْنِ حَرْبٍ عَنْ قَابُوسَ بْنِ أَبِى الْمُخَارِقِ عَنْ لُبَابَةَ بِنْتِ الْحَارِثِ قَالَتْ بَالَ الْحُسَيْنُ بْنُ عَلِىٍّ فِى حِجْرِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم فَقُلْتُ يَا رَسُولَ اللَّهِ أَعْطِنِى ثَوْبَكَ وَالْبَسْ ثَوْبًا غَيْرَهُ فَقَالَ « إِنَّمَا يُنْضَحُ مِنْ بَوْلِ الذَّكَرِ وَيُغْسَلُ مِنْ بَوْلِ الأُنْثَى » .

Açıklama: Elbani bu hadisn hasen sahih olduğunu ifade etmiştir

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Tahâret ve sünenüha 77, /92