حَدَّثَنَا نُعَيْمٌ قَالَ حَدَّثَنَا ابْنُ الْمُبَارَكِ عَنْ حُمَيْدٍ الطَّوِيلِ عَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِكٍ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم: "أُمِرْتُ أَنْ أُقَاتِلَ النَّاسَ حَتَّى يَقُولُوا لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللَّهُ . فَإِذَا قَالُوهَا وَصَلَّوْا صَلاَتَنَا ، وَاسْتَقْبَلُوا قِبْلَتَنَا ، وَذَبَحُوا ذَبِيحَتَنَا ، فَقَدْ حَرُمَتْ عَلَيْنَا دِمَاؤُهُمْ وَأَمْوَالُهُمْ إِلاَّ بِحَقِّهَا ، وَحِسَابُهُمْ عَلَى اللَّهِ."

Bize Nuaym, ona İbn Mübarek, ona Humeyd et-Tavîl, ona da Enes b. Malik'in rivayet ettiğine göre Rasulullah (sav) şöyle buyurdu: "Lâ ilâhe illlellâh (Allah'tan başka ilah yoktur) deyinceye kadar insanlarla savaşmakla emrolundum. Bunu söyledikleri, namazımızı kıldıkları, kıblemize yöneldikleri ve hayvanları bizim gibi kestikleri zaman, artık onların canları ve malları bize haram olur, ancak bunların hakları müstesnadır. Hesapları ise Allah'a aittir."

Açıklama: Lâ ilâhe illallâh sözü, devam eden savaşı bitirme gerekçesidir. Maksat herkese zorla da olsa bu sözü söyletmek değildir.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Salât 28, 1/275

حَدَّثَنَا إِسْمَاعِيلُ بْنُ أَبِى أُوَيْسٍ قَالَ حَدَّثَنِى مَالِكُ بْنُ أَنَسٍ عَنْ أَبِى النَّضْرِ مَوْلَى عُمَرَ بْنِ عُبَيْدِ اللَّهِ أَنَّ أَبَا مُرَّةَ مَوْلَى أُمِّ هَانِئٍ بِنْتِ أَبِى طَالِبٍ أَخْبَرَهُ أَنَّهُ سَمِعَ أُمَّ هَانِئٍ بِنْتَ أَبِى طَالِبٍ تَقُولُ: ذَهَبْتُ إِلَى رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم عَامَ الْفَتْحِ ، فَوَجَدْتُهُ يَغْتَسِلُ ، وَفَاطِمَةُ ابْنَتُهُ تَسْتُرُهُ قَالَتْ فَسَلَّمْتُ عَلَيْهِ فَقَالَ "مَنْ هَذِهِ." فَقُلْتُ أَنَا أُمُّ هَانِئٍ بِنْتُ أَبِى طَالِبٍ . فَقَالَ "مَرْحَبًا بِأُمِّ هَانِئٍ." فَلَمَّا فَرَغَ مِنْ غُسْلِهِ ، قَامَ فَصَلَّى ثَمَانِىَ رَكَعَاتٍ ، مُلْتَحِفًا فِى ثَوْبٍ وَاحِدٍ ، فَلَمَّا انْصَرَفَ قُلْتُ يَا رَسُولَ اللَّهِ ، زَعَمَ ابْنُ أُمِّى أَنَّهُ قَاتِلٌ رَجُلاً قَدْ أَجَرْتُهُ فُلاَنَ بْنَ هُبَيْرَةَ . فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم "قَدْ أَجَرْنَا مَنْ أَجَرْتِ يَا أُمَّ هَانِئٍ." قَالَتْ أُمُّ هَانِئٍ وَذَاكَ ضُحًى .

Bizeِ İsmail b. Ebu Üveys, ona Mâlik b. Enes, ona Ömer b. Ubeydullah'ın azatlısı Ebu Nadr, ona Ümmü Hani bt. Ebu Tâlib'in azatlısı Ebu Mürre, ona da Ümmü Hani bt. Ebu Tâlib (r. anha) şöyle demiştir: Ben Mekke'nin fethedildiği yıl Rasulullah'ın (sav) yanına gittim ve O'nu yıkanırken buldum. Kızı Fâtıma da O'nu perde ile örtüyordu. Selam verdim. Hz. Peygamber (sav) "Bu kim?" diye sordu. Ben “Ebu Tâlib'in kızı Ümmü Hâni'yim” dedim. Rasulullah (sav) "hoşgeldin Ümmü Hâni" buyurdu. Yıkanmayı bitirince elbiseyi çapraz bir şekilde bağlamış olduğu halde tek bir elbise içinde sekiz rekat namaz kıldı. Namaz'dan sonra ben kendisine “ey Allah'ın Rasulü, kardeşim Ali, benim âmân verip güvence altına aldığım filancayı, Hubeyre'nin oğlu Falanca'yı öldüreceğini söylüyor” dedim. Rasulullah "ey Ümmü Hâni, senin âmân verdiğin kimseye biz de aman verdik" buyurdu. Bu olay kuşluk vaktinde idi.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Salât 4, 1/268

حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ يُوسُفَ قَالَ حَدَّثَنَا اللَّيْثُ عَنْ يَزِيدَ عَنْ أَبِى الْخَيْرِ عَنْ عُقْبَةَ بْنِ عَامِرٍ قَالَ: أُهْدِىَ إِلَى النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم فَرُّوجُ حَرِيرٍ ، فَلَبِسَهُ فَصَلَّى فِيهِ ، ثُمَّ انْصَرَفَ فَنَزَعَهُ نَزْعًا شَدِيدًا كَالْكَارِهِ لَهُ وَقَالَ "لاَ يَنْبَغِى هَذَا لِلْمُتَّقِينَ."

Bize Abdullah b. Yusuf, ona Leys, ona Yezid, ona Ebu Hayr, ona Ukbe b. Âmir şöyle rivayet etmiştir: Nebi'ye (sav) ensesinden yırtmaçlı ipek bir kaftan hediye edildi, onu giyindi ve üzerindeyken namaz kıldı, sonra namazı bitirip, onu giymekten hiç hoşlanmamış biri gibi çıkarıp attı ve: "Bu takva sahiplerine uygun düşmez" buyurdu.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Salât 16, 1/272

حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ يُوسُفَ أَخْبَرَنَا مَالِكٌ عَنْ إِسْحَاقَ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ سَمِعَ أَنَسًا قَالَ: وَجَدْتُ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم فِى الْمَسْجِدِ مَعَهُ نَاسٌ فَقُمْتُ ، فَقَالَ لِى "آرْسَلَكَ أَبُو طَلْحَةَ" قُلْتُ نَعَمْ. فَقَالَ "لِطَعَامٍ" قُلْتُ نَعَمْ. فَقَالَ لِمَنْ حَوْلَهُ "قُومُوا" فَانْطَلَقَ وَانْطَلَقْتُ بَيْنَ أَيْدِيهِمْ.

Bize Abdullah b. Yusuf, ona Mâlik, ona İshak b. Abdullah, ona da Enes söyle demiştir: Hz. Peygamber'i (sav) bir kaç kişiyle birlikte mescitte buldum. Başında bekledim. Bana "seni Ebu Talha mı gönderdi?" dedi. Ben de 'Evet!' dedim. O (sav) "Yemek için mi?" buyurdu. Ben 'Evet' dedim. Bu sefer çevresindekilere "Haydi kalkın." deyip yola koyuldu. Ben de önlerinden gittim.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Salât 43, 1/279

حَدَّثَنَا أَبُو النُّعْمَانِ قَالَ حَدَّثَنَا عَبْدُ الْوَاحِدِ بْنُ زِيَادٍ قَالَ حَدَّثَنَا الشَّيْبَانِىُّ سُلَيْمَانُ حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ شَدَّادٍ قَالَ سَمِعْتُ مَيْمُونَةَ تَقُولُ: "كَانَ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم يُصَلِّى وَأَنَا إِلَى جَنْبِهِ نَائِمَةٌ ، فَإِذَا سَجَدَ أَصَابَنِى ثَوْبُهُ ، وَأَنَا حَائِضٌ." وَزَادَ مُسَدَّدٌ عَنْ خَالِدٍ قَالَ حَدَّثَنَا سُلَيْمَانُ الشَّيْبَانِىُّ، "وَأَنَا حَائِضٌ."

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Salât 107, 1/297

حَدَّثَنَا عَمْرُو بْنُ عَلِىٍّ قَالَ حَدَّثَنَا يَحْيَى قَالَ حَدَّثَنَا عُبَيْدُ اللَّهِ قَالَ حَدَّثَنَا الْقَاسِمُ عَنْ عَائِشَةَ - رضى الله عنها - قَالَتْ بِئْسَمَا عَدَلْتُمُونَا بِالْكَلْبِ وَالْحِمَارِ ، لَقَدْ رَأَيْتُنِى وَرَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يُصَلِّى ، وَأَنَا مُضْطَجِعَةٌ بَيْنَهُ وَبَيْنَ الْقِبْلَةِ ، فَإِذَا أَرَادَ أَنْ يَسْجُدَ غَمَزَ رِجْلَىَّ فَقَبَضْتُهُمَا .

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Salât 108, 1/297

حَدَّثَنَا قُتَيْبَةُ بْنُ سَعِيدٍ قَالَ حَدَّثَنَا لَيْثٌ عَنِ ابْنِ شِهَابٍ عَنْ عُبَيْدِ اللَّهِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عُتْبَةَ عَنْ أَبِى سَعِيدٍ الْخُدْرِىِّ أَنَّهُ قَالَ: "نَهَى رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم عَنِ اشْتِمَالِ الصَّمَّاءِ وَأَنْ يَحْتَبِىَ الرَّجُلُ فِى ثَوْبٍ وَاحِدٍ ، لَيْسَ عَلَى فَرْجِهِ مِنْهُ شَىْءٌ ."

Bize Kuteybe b. Said, ona Leys, ona İbn Şihâb, ona Ubeydullah b. Abdullah b. Utbe, ona da Ebu Said el-Hudrî şöyle rivayet etmiştir: "Rasulullah (sav), tek bir elbise giyen kişinin (ellerini dahi çıkartacak bir boşluk bırakmayacak şekilde vücudunun tamamını örtmesi anlamına gelen) iştimâlu’s-sammâ adı verilen giyiniş şeklini ve avret yerinin örten bir şey olmaksızın, bir tek elbiseye bürünerek, bacaklarını dikip kaba etleri üzerine oturmasını (ihtibâ yapmayı) yasaklamıştır."

Açıklama: Hadiste hem İştimâlu's-sammâ adı verilen giyiniş şeklinin, hem de altında bir iç giysi olmaksızın tek örtü içinde ayakları dikerek oturma anlamına gelen ihtibanın yasaklanmasının sebebi, her iki giyim/örtünüş tarzının da avret yerinin görünme riskini barındırıyor olmalarıdır.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Salât 10, 1/269

حَدَّثَنَا قَبِيصَةُ بْنُ عُقْبَةَ قَالَ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ عَنْ أَبِى الزِّنَادِ عَنِ الأَعْرَجِ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ قَالَ: "نَهَى النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم عَنْ بَيْعَتَيْنِ عَنِ اللِّمَاسِ وَالنِّبَاذِ ، وَأَنْ يَشْتَمِلَ الصَّمَّاءَ ، وَأَنْ يَحْتَبِىَ الرَّجُلُ فِى ثَوْبٍ وَاحِدٍ ."

Bize Kabisa b. Ukbe, ona Süfyan, ona Ebu Zinâd, ona el-A‘rec, ona da Ebu Hureyre şöyle rivayet etmiştir: Rasulullah (sav) limâs/elbiseye dokunma ve nibâz/onu iyice incelemeden atma (işlemleri ile alışverişin tamamlandığı kabûlüne dayanan) iki alış veriş çeşidi ile kişinin (altında iç giysi olmaksızın) tek bir örtüye sımsıkı bürünmesini (iştimâlu's-sammâ tarzı giyinmesini) ve tek bir elbise içinde ihtibâ yapmasını yasakladı.

Açıklama: Hadiste temas edilen iki giyim şekli de iç giysi kültür ve imkânlarının gelişmediği İslam'ın ilk yıllarına ait giyim ve örtünme şekilleridir. Her ikisinde de avret yerinin görünme ihtimali söz konusudur. Limâs/mülâmese ve nibâz/münâbeze adı altında gerçekleşen alışveriş şekilleri câhiliyye döneminde yaygın olan alıveriş türlerinden olup, bu ve benzeri hadislerle yasaklanmıştır.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Salât 10, 1/270

حَدَّثَنَا مُسَدَّدٌ قَالَ حَدَّثَنَا بِشْرُ بْنُ الْمُفَضَّلِ عَنْ عُبَيْدِ اللَّهِ عَنْ نَافِعٍ عَنِ ابْنِ عُمَرَ قَالَ: سَأَلَ رَجُلٌ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم وَهْوَ عَلَى الْمِنْبَرِ مَا تَرَى فِى صَلاَةِ اللَّيْلِ قَالَ "مَثْنَى مَثْنَى ، فَإِذَا خَشِىَ الصُّبْحَ صَلَّى وَاحِدَةً ، فَأَوْتَرَتْ لَهُ مَا صَلَّى." وَإِنَّهُ كَانَ يَقُولُ اجْعَلُوا آخِرَ صَلاَتِكُمْ وِتْرًا ، فَإِنَّ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم أَمَرَ بِهِ .

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Salât 84, 1/290

حَدَّثَنَا خَلاَّدُ بْنُ يَحْيَى قَالَ حَدَّثَنَا مِسْعَرٌ قَالَ حَدَّثَنَا مُحَارِبُ بْنُ دِثَارٍ عَنْ جَابِرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ قَالَ: أَتَيْتُ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم وَهُوَ فِى الْمَسْجِدِ - قَالَ مِسْعَرٌ أُرَاهُ قَالَ ضُحًى - فَقَالَ "صَلِّ رَكْعَتَيْنِ." وَكَانَ لِى عَلَيْهِ دَيْنٌ فَقَضَانِى وَزَادَنِى .

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Salât 59, 1/284