حَدَّثَنَا مُسَدَّدٌ حَدَّثَنَا يَحْيَى عَنْ سُفْيَانَ قَالَ حَدَّثَنِى إِبْرَاهِيمُ بْنُ الْمُهَاجِرِ عَنْ مُجَاهِدٍ عَنْ قَائِدِ السَّائِبِ عَنِ السَّائِبِ قَالَ أَتَيْتُ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم فَجَعَلُوا يُثْنُونَ عَلَىَّ وَيَذْكُرُونِى فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم "أَنَا أَعْلَمُكُمْ." يَعْنِى بِهِ. قُلْتُ صَدَقْتَ بِأَبِى أَنْتَ وَأُمِّى كُنْتَ شَرِيكِى فَنِعْمَ الشَّرِيكُ كُنْتَ لاَ تُدَارِى وَلاَ تُمَارِى.

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Edeb 20, /1101

حَدَّثَنَا ابْنُ بَشَّارٍ حَدَّثَنَا أَبُو عَامِرٍ وَأَبُو دَاوُدَ قَالاَ حَدَّثَنَا زُهَيْرُ بْنُ مُحَمَّدٍ قَالَ حَدَّثَنِى مُوسَى بْنُ وَرْدَانَ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ أَنَّ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم قَالَ "الرَّجُلُ عَلَى دِينِ خَلِيلِهِ فَلْيَنْظُرْ أَحَدُكُمْ مَنْ يُخَالِلُ."

Bize (Muhammed) İbn Beşşâr , ona Ebu Âmir (Abdülmelik b. Amr) ve Ebu Davud, onlara Züheyr b. Muhammed, ona Musa b. Verdan, ona da Ebu Hureyre (ra), Nebi'nin (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etti: "Kişi arkadaşının dini üzeredir. Öyleyse her biriniz kiminle arkadaşlık ettiğine (iyi) dikkat etsin."

Açıklama: Kişi kiminle dostluğu ve arkadaşlığı fazla ise mutlaka ondan etkilenecektir. İlk etkileneceği alanda dini konularda olacaktır. Burada din, en büyük faydanın ve zararın olacağı yer olduğu için verilmiştir. Dolayısıyla hayatın her alanında arkadaş kişiye fayda verebileceği gibi zarar da uğratabilir.

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Edeb 19, /1101

حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ إِسْمَاعِيلَ وَابْنُ أَبِى خَلَفٍ أَنَّ يَحْيَى بْنَ الْيَمَانِ أَخْبَرَهُمْ عَنْ سُفْيَانَ عَنْ حَبِيبِ بْنِ أَبِى ثَابِتٍ عَنْ مَيْمُونِ بْنِ أَبِى شَبِيبٍ أَنَّ عَائِشَةَ عَلَيْهَا السَّلاَمُ مَرَّ بِهَا سَائِلٌ فَأَعْطَتْهُ كِسْرَةً وَمَرَّ بِهَا رَجُلٌ عَلَيْهِ ثِيَابٌ وَهَيْئَةٌ فَأَقْعَدَتْهُ فَأَكَلَ فَقِيلَ لَهَا فِى ذَلِكَ فَقَالَتْ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم: "أَنْزِلُوا النَّاسَ مَنَازِلَهُمْ" [قَالَ أَبُو دَاوُدَ وَحَدِيثُ يَحْيَى مُخْتَصَرٌ. قَالَ أَبُو دَاوُدَ مَيْمُونٌ لَمْ يُدْرِكْ عَائِشَةَ.]

Bize Yahya b. İsmail ve İbn Ebu Halef, ona Yahya b. Yeman, ona Süfyan, ona Habib b. Ebu Sabit, ona Meymun b. Ebu Şebib şöyle anlatmıştır: Hz. Aişe'ye (r.anha) bir dilenci uğradı. Ancak Hz. Aişe ona küçük bir şey verdi. (Daha sonra) Hz. Aişe'nin yanına üzerinde bir elbise ve durumu güzel olan bir adam uğradı. Hz. Aişe onu oturttu; adam da kendisine ikram edilenleri yedi. Bu durum kendisine sorulduğunda; Hz. Peygamber'in (sav) şöyle buyurduğunu söyledi: "İnsanlara hak ettikleri gibi davranın." [Ebû Davud, Yahya'nın rivayetinde ihtisar olduğunu; Meymun'un da Hz. Aişe'yi görmediğini söylemiştir.]

Açıklama: İsteyeni boş çevirmemek için, küçük de olsa, bir şeyin verilmesi uygun görülmektedir. Dilenciliğin cazip bir meslek haline getirilmemesi için, basit bir infakla karşılık verilmiştir. Ancak üstü başı düzgün, yani dilenciliği geçim kaynağı olarak kullanmayan insanlar içine düştükleri sıkıntı halinde bile istemekte zorlanmaktadırlar. Zira el açmak zordur, nefse ağır gelir. Bu nedenle onurunu zedelememek için Hz. Aişe validemiz, onu misafir olarak ağırlamış, hadisi şerifi de bu davranışın referansı olarak zikretmiştir.

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Edeb 23, /1102

حَدَّثَنَا عَمْرُو بْنُ عَوْنٍ أَخْبَرَنَا ابْنُ الْمُبَارَكِ عَنْ حَيْوَةَ بْنِ شُرَيْحٍ عَنْ سَالِمِ بْنِ غَيْلاَنَ عَنِ الْوَلِيدِ بْنِ قَيْسٍ عَنْ أَبِى سَعِيدٍ أَوْ عَنْ أَبِى الْهَيْثَمِ عَنْ أَبِى سَعِيدٍ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم قَالَ : "لاَ تُصَاحِبْ إِلاَّ مُؤْمِنًا وَلاَ يَأْكُلْ طَعَامَكَ إِلاَّ تَقِىٌّ."

Bize Amr b. Avn, ona Abdullah b. Mübarek, ona Hayve b. Şurayh, ona Salim b. Ğaylan, ona Velid b. Kays, ona da Ebu Said el-Hudrî -veya Ebu Heysem, ona da Ebu Said el-Hudrî,- Nebi'nin (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etti: "Müminden başkasıyla arkadaşlık etme, yemeğini de (Allah'tan) korkan kimselerden başkası yemesin."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Edeb 19, /1101

حَدَّثَنَا عُثْمَانُ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ حَدَّثَنَا أَبُو أُسَامَةَ حَدَّثَنَا بُرَيْدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ جَدِّهِ أَبِى بُرْدَةَ عَنْ أَبِى مُوسَى قَالَ : كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم إِذَا بَعَثَ أَحَدًا مِنْ أَصْحَابِهِ فِى بَعْضِ أَمْرِهِ قَالَ 'بَشِّرُوا وَلاَ تُنَفِّرُوا وَيَسِّرُوا وَلاَ تُعَسِّرُوا.' "

Bize Osman b. Ebu Şeybe, ona Ebu Üsame (Hammâd b. Üsame), ona Büreyd b. Abdullah, ona da dedesi Ebu Bürde (Amir b. Abdullah), Ebu Musa'nın (el-Eş'ârî) şöyle dediğini rivayet etti: "Rasulullah (sav) sahabelerinden birini bazı işler için görevlendirdiğinde, onu şu sözleriyle uyarırdı: 'Müjdeleyiniz, nefret ettirmeyiniz. Kolaylaştırınız, zorlaştırmayınız.'"

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Edeb 20, /1101

حَدَّثَنَا عَبْدُ الْعَزِيزِ بْنُ يَحْيَى الْحَرَّانِىُّ قَالَ حَدَّثَنِى مُحَمَّدٌ - يَعْنِى ابْنَ سَلَمَةَ - عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْحَاقَ عَنْ يَعْقُوبَ بْنِ عُتْبَةَ عَنْ عُمَرَ بْنِ عَبْدِ الْعَزِيزِ عَنْ يُوسُفَ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سَلاَمٍ عَنْ أَبِيهِ قَالَ: "كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم إِذَا جَلَسَ يَتَحَدَّثُ يُكْثِرُ أَنْ يَرْفَعَ طَرْفَهُ إِلَى السَّمَاءِ."

Bize Abdulaziz b. Yahya el-Harrani, ona Muhammed b. Seleme, ona Muhammed b. İshak, ona Yakub b. Utbe, ona Ömer b. Abdulaziz, ona da Yusuf b. Abdullah b. Selam, babasının (Abdullah b. Selam) şöyle dediğini rivayet etti: "Rasulullah (sav) (sahabileriyle) sohbete oturduğu zaman gözünü sık sık semaya (doğru) kaldırıp bakardı."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Edeb 21, /1101

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْعَلاَءِ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ بِشْرٍ عَنْ مِسْعَرٍ قَالَ سَمِعْتُ شَيْخًا فِى الْمَسْجِدِ يَقُولُ سَمِعْتُ جَابِرَ بْنَ عَبْدِ اللَّهِ يَقُولُ: "كَانَ فِى كَلاَمِ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم تَرْتِيلٌ أَوْ تَرْسِيلٌ."

Bize Muhammed b. Alâ, ona Muhammed b. Bişr, ona Misar (b. Kidam), ona da - mescidde kendinden hadisi işittiği- bir Hoca, Cabir b. Abdullah'ın şöyle dediğini rivayet etti: "Rasulullah'ın (sav) konuşması tane tane idi."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Edeb 21, /1102

حَدَّثَنَا عُثْمَانُ وَأَبُو بَكْرٍ ابْنَا أَبِى شَيْبَةَ قَالاَ حَدَّثَنَا وَكِيعٌ عَنْ سُفْيَانَ عَنْ أُسَامَةَ عَنِ الزُّهْرِىِّ عَنْ عُرْوَةَ عَنْ عَائِشَةَ رَحِمَهَا اللَّهُ قَالَتْ "كَانَ كَلاَمُ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم كَلاَمًا فَصْلاً يَفْهَمُهُ كُلُّ مَنْ سَمِعَهُ."

Bize Ebu Şeybe'nin oğulları Osman ve Ebu Bekir, o ikisine Veki', ona Süfyan, ona Üsame, ona ez-Zührî, ona Urve, ona da Allah'ın rahmeti üzerine olsun Hz. Aişe (r.anha) şöyle demiştir: "Rasulullah'ın (sav) konuşması, dinleyen herkesin anlayacağı şekilde açık ve tane tane idi."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Edeb 21, /1102

حَدَّثَنَا أَبُو تَوْبَةَ قَالَ زَعَمَ الْوَلِيدُ عَنِ الأَوْزَاعِىِّ عَنْ قُرَّةَ عَنِ الزُّهْرِىِّ عَنْ أَبِى سَلَمَةَ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم "كُلُّ كَلاَمٍ لاَ يُبْدَأُ فِيهِ بِـ الْحَمْدُ لِلَّهِ فَهُوَ أَجْذَمُ." [قَالَ أَبُو دَاوُدَ رَوَاهُ يُونُسُ وَعُقَيْلٌ وَشُعَيْبٌ وَسَعِيدُ بْنُ عَبْدِ الْعَزِيزِ عَنِ الزُّهْرِىِّ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم مُرْسَلاً.]

Bize Ebu Tevbe (Rabî' b. Nâfi'), ona Velid (b. Müslim), ona Evzaî, ona Kurra, ona (İbn Şihab) ez-Zührî, ona Ebu Seleme, ona da Ebu Hureyre (ra), Rasulullah'ın (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etti: "Allah'a hamd ile başlamayan her söz (bereketten) kesiktir." [Ebû Davud dedi ki: Bu hadisi Yunus, Ukayl, Şuayb ve Said b. Abdulaziz, onlara da Zührî, Nebi'den (sav) mürsel olarak rivayet etti.]

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Edeb 21, /1102

حَدَّثَنَا إِسْحَاقُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ الصَّوَّافُ حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ حُمْرَانَ أَخْبَرَنَا عَوْفُ بْنُ أَبِى جَمِيلَةَ عَنْ زِيَادِ بْنِ مِخْرَاقٍ عَنْ أَبِى كِنَانَةَ عَنْ أَبِى مُوسَى الأَشْعَرِىِّ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم: "إِنَّ مِنْ إِجْلاَلِ اللَّهِ إِكْرَامَ ذِى الشَّيْبَةِ الْمُسْلِمِ وَحَامِلِ الْقُرْآنِ غَيْرِ الْغَالِى فِيهِ وَالْجَافِى عَنْهُ وَإِكْرَامَ ذِى السُّلْطَانِ الْمُقْسِطِ."

Bize İshak b. İbrahim es-Savvâf, ona Abdullah b. Humran, ona Avf b. Ebu Cemîle, ona Ziyad b. Mihrâk, ona Ebu Kinâne (el-Kureşî), ona da Ebu Musa el Eş'arî (ra), Rasulullah'ın (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etti: "Muhakkak ki ihtiyar müslümana, Kur'an'ı terk etmeyen ve yasaklarını çiğnemeyen Kur'an hafızlarına ve adaletli devlet başkanına hürmet etmek, Allah'a saygıdandır."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Edeb 23, /1102