حَدَّثَنَا مُجَاهِدُ بْنُ مُوسَى حَدَّثَنَا عُثْمَانُ بْنُ عُمَرَ حَدَّثَنَا عَبْدُ الرَّحْمَنِ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ - يَعْنِى ابْنَ دِينَارٍ - عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ زَيْدٍ بِهَذَا الْحَدِيثِ قَالَ عَنْ أُمِّ سَلَمَةَ أَنَّهَا سَأَلَتِ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم أَتُصَلِّى الْمَرْأَةُ فِى دِرْعٍ وَخِمَارٍ لَيْسَ عَلَيْهَا إِزَارٌ قَالَ: "إِذَا كَانَ الدِّرْعُ سَابِغًا يُغَطِّى ظُهُورَ قَدَمَيْهَا." [قَالَ أَبُو دَاوُدَ رَوَى هَذَا الْحَدِيثَ مَالِكُ بْنُ أَنَسٍ وَبَكْرُ بْنُ مُضَرَ وَحَفْصُ بْنُ غِيَاثٍ وَإِسْمَاعِيلُ بْنُ جَعْفَرٍ وَابْنُ أَبِى ذِئْبٍ وَابْنُ إِسْحَاقَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ زَيْدٍ عَنْ أُمِّهِ عَنْ أُمِّ سَلَمَةَ لَمْ يَذْكُرْ أَحَدٌ مِنْهُمُ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم قَصَرُوا بِهِ عَلَى أُمِّ سَلَمَةَ رضى الله عنها.]

Bize Mücahid b. Musa, ona Osman b. Ömer, ona Abdurrahman b. Abdullah b. Dinar, ona da Muhammed b. Zeyd bu hadisi nakledip Ümmü Seleme'nin şöyle rivayet ettiğini söylemiştir: Ümmü Seleme, Nebi'ye (sav) kadın, eteği olmadığı halde baş örtüsü ve üst elbisesi ile namaz kılabilir mi? diye sorduğunda Hz. Peygamber (sav) şöyle buyurmuştur: "Üst elbise ayaklarının üzerini örten uzunca bir elbise olduğunda namaz kılabilir." [Ebu Davud şöyle demiştir: Bu hadisi Mâlik b. Enes, Bekir b. Mudar, Hafs b. Ğiyâs, İsmail b. Cafer, İbn Ebu Zi'b ve İbn İshak, Muhammed b. Zeyd'den, o da annesi vasıtasıyla Ümmü Seleme'den rivayet edip hadiste Hz. Peygamber'i (sav) zikretmemişler (yani), hadisi mevkûf olarak rivayet etmişlerdir.]

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Salât 85, /154

حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ يُونُسَ حَدَّثَنَا زُهَيْرٌ حَدَّثَنَا عَبْدُ الرَّحْمَنِ بْنُ زِيَادِ بْنِ أَنْعُمَ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ رَافِعٍ وَبَكْرِ بْنِ سَوَادَةَ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَمْرٍو أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ : "إِذَا قَضَى الإِمَامُ الصَّلاَةَ وَقَعَدَ فَأَحْدَثَ قَبْلَ أَنْ يَتَكَلَّمَ فَقَدْ تَمَّتْ صَلاَتُهُ وَمَنْ كَانَ خَلْفَهُ مِمَّنْ أَتَمَّ الصَّلاَةَ."

Bize Ahmed b. Yunus, ona Züheyr, ona Abdurrahman b. Ziyad b. Enam, ona Abdurrahman b. Rafi' ve Bekir b. Sevâde, onlara da Abdullah b. Amr, Hz. Peygamber'in (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir: "İmam namazı kılıp oturduğunda, konuşmadan önce abdest bozduğunda namazı tamam olmuştur. Aynı şekilde onun arkasında namaza duranların da (bitirdilerse) namazları tamam olmuştur."

Açıklama: 'Konuşmadan' ifadesi, selam vermeden şeklinde anlaşılmaktadır. Ancak oturma süresi teşehhüd kadar olduğunda abdesti bozulursa, namazı tamam sayılmaktadır.

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Salât 74, /150

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْعَلاَءِ وَإِبْرَاهِيمُ بْنُ مُوسَى عَنِ ابْنِ الْمُبَارَكِ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ ذَكْوَانَ عَنْ سُلَيْمَانَ الأَحْوَلِ عَنْ عَطَاءٍ - قَالَ إِبْرَاهِيمُ - عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ : "أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم نَهَى عَنِ السَّدْلِ فِى الصَّلاَةِ وَأَنْ يُغَطِّىَ الرَّجُلُ فَاهُ." [قَالَ أَبُو دَاوُدَ رَوَاهُ عِسْلٌ عَنْ عَطَاءٍ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ أَنَّ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم نَهَى عَنِ السَّدْلِ فِى الصَّلاَةِ.]

Bize Muhammed b. Alâ ve İbrahim b. Musa, onlara İbn Mübarek, ona Hasan b. Zekvan, ona Süleyman el-Ahvel, ona Ata, ona da Ebu Hureyre şöyle rivayet etmiştir: "Rasulullah (sav), namazda, elbiseyi yere değecek kadar sarkıtmayı ve kişinin ağzını kapatmasını yasakladı." [Ebû Davud şöyle demiştir: Bu hadisi İsl, Ata'dan, o da Ebu Hureyre vasıtasıyla Hz. Peygamber'den (sav) rivayet ettiğine göre o, namazda, elbiseyi (yere değecek kadar) sarkıtmayı yasaklamıştır.]

Açıklama: ''...(yere değecek kadar)...'' ve ''...(sarığının bir kısmı ile)...'' ifadeleri için bk. Azîmâbâdî, Avnu'l-Ma'bûd, II, 244; 245.

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Salât 87, /155

حَدَّثَنَا مُسَدَّدٌ حَدَّثَنَا يَحْيَى عَنْ سُفْيَانَ حَدَّثَنِى يَعْلَى بْنُ عَطَاءٍ عَنْ جَابِرِ بْنِ يَزِيدَ بْنِ الأَسْوَدِ عَنْ أَبِيهِ قَالَ : "صَلَّيْتُ خَلْفَ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فَكَانَ إِذَا انْصَرَفَ انْحَرَفَ."

Bize Müsedded, ona Yahya, ona Süfyan, ona Ya'la b. Ata, ona Cabir b. Yezid b. Esved, ona da babası (Yezid b. Esved) şöyle rivayet etmiştir: "Rasulullah'ın (sav) arkasında namaz kıldım. Namazını bitirince kıble tarafından hafifçe dönüp insanları karşısına alırdı."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Salât 72, /149

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ رَافِعٍ حَدَّثَنَا أَبُو أَحْمَدَ الزُّبَيْرِىُّ حَدَّثَنَا مِسْعَرٌ عَنْ ثَابِتِ بْنِ عُبَيْدٍ عَنْ عُبَيْدِ بْنِ الْبَرَاءِ عَنِ الْبَرَاءِ بْنِ عَازِبٍ قَالَ: "كُنَّا إِذَا صَلَّيْنَا خَلْفَ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم أَحْبَبْنَا أَنْ نَكُونَ عَنْ يَمِينِهِ فَيُقْبِلُ عَلَيْنَا بِوَجْهِهِ صلى الله عليه وسلم.

Bize Muhammed b. Râfi', ona Ebu Ahmed ez-Zübeyrî, ona Misar, ona Sabit b. Ubeyd, ona Ubeydullah b. Bera, ona da Bera b. Azib şöyle rivayet etmiştir: "Bizler Rasulullah'ın (sav) arkasında namaz kıldığımızda (namazı bitirdiğinde) bize doğru dönmesi için onun sağ tarafında olmayı isterdik."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Salât 72, /149

حَدَّثَنَا حَفْصُ بْنُ عُمَرَ حَدَّثَنَا شُعْبَةُ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ زِيَادٍ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم: "أَمَا يَخْشَى - أَوْ أَلاَ يَخْشَى - أَحَدُكُمْ إِذَا رَفَعَ رَأْسَهُ وَالإِمَامُ سَاجِدٌ أَنْ يُحَوِّلَ اللَّهُ رَأْسَهُ رَأْسَ حِمَارٍ أَوْ صُورَتَهُ صُورَةَ حِمَارٍ."

Bize Hafs b. Ömer, ona Şube, ona Muhammed b. Ziyad, ona da Ebu Hureyre, Hz. Peygamber'in (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir: "Sizden biri, imam secdede olduğu halde başını kaldırdığında Allah'ın onun başını eşek başına -ravilerden biri şüpheye düşüp görünüşünü eşek görünüşüne dedi- dönüştürmesinden korkmaz mı?"

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Salât 76, /151

حَدَّثَنَا الْقَعْنَبِىُّ عَنْ مَالِكٍ عَنِ ابْنِ شِهَابٍ عَنْ سَعِيدِ بْنِ الْمُسَيَّبِ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ: " أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم سُئِلَ عَنِ الصَّلاَةِ فِى ثَوْبٍ وَاحِدٍ فَقَالَ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم 'أَوَلِكُلِّكُمْ ثَوْبَانِ'."

Bize el-Ka'neb, ona Malik, ona İbn Şihab, ona Said b. Müseyyeb, ona da Ebu Hureyre şöyle rivayet etmiştir: Rasulullah'a (sav) tek parça elbise ile namaz kılmak hakkında soruldu. O ise, 'hepinizin iki elbisesi mi var ki?' buyurdu."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Salât 78, /151

حَدَّثَنَا مُسَدَّدٌ حَدَّثَنَا مُلاَزِمُ بْنُ عَمْرٍو الْحَنَفِىُّ حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ بَدْرٍ عَنْ قَيْسِ بْنِ طَلْقٍ عَنْ أَبِيهِ قَالَ: قَدِمْنَا عَلَى نَبِىِّ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فَجَاءَ رَجُلٌ فَقَالَ يَا نَبِىَّ اللَّهِ مَا تَرَى فِى الصَّلاَةِ فِى الثَّوْبِ الْوَاحِدِ قَالَ فَأَطْلَقَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم إِزَارَهُ طَارَقَ بِهِ رِدَاءَهُ فَاشْتَمَلَ بِهِمَا ثُمَّ قَامَ فَصَلَّى بِنَا نَبِىُّ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فَلَمَّا أَنْ قَضَى الصَّلاَةَ قَالَ 'أَوَكُلُّكُمْ يَجِدُ ثَوْبَيْنِ'

Bize Müsedded, ona Mülazim b. Amr el-Hanefî, ona Abdullah b. Bedr, ona Kays b. Talk, ona da babası (Talk b. Ali) şöyle rivayet etmiştir: Allah'ın Nebi'sinin (sav) huzuruna geldik. (Derken) bir adam gelip ey Allah'ın Nebi'si! Tek bir elbise ile namaz kılmak hakkında ne buyurursun dedi. Hz. Peygamber (sav) de alt elbisesini (izâr) çözüp cübbesini (ridâ) onun üzerine koydu. (Böylece) ikisini (bir elbise) haline getirip (omuzlarından çaprazlama bir şekilde geçirdi). Sonra da Allah'ın Nebi'si (sav) bizlere namaz kıldırdı. Namazı bitirince 'hepiniz iki elbise bulabiliyor mu ki?' buyurdu.

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Salât 78, /152

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عِيسَى بْنِ الطَّبَّاعِ حَدَّثَنَا حَجَّاجٌ عَنِ ابْنِ جُرَيْجٍ قَالَ: "أَكْثَرُ مَا رَأَيْتُ عَطَاءً يُصَلِّى سَادِلاً." [قَالَ أَبُو دَاوُدَ وَهَذَا يُضَعِّفُ ذَلِكَ الْحَدِيثَ.]

Bize Muhammed b. İsa b. Tabbâ', ona Haccac, ona da İbn Cüreyc şöyle rivayet etmiştir: "Ata'yı, birçok kez elbisesini (yere değecek kadar) sarkıtmış vaziyette namaz kılarken gördüm." [Ebu Davud şöyle demiştir: (Ata'dan nakledilen) bu (maktu hadis, yine Ata vasıtasıyla Ebu Hureyre'den rivayet edilen) önceki hadisi zayıf kılmaktadır.]

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Salât 87, /155

حَدَّثَنَا عُبَيْدُ اللَّهِ بْنُ مُعَاذٍ حَدَّثَنَا أَبِى حَدَّثَنَا الأَشْعَثُ عَنْ مُحَمَّدٍ - يَعْنِى ابْنَ سِيرِينَ - عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ شَقِيقٍ عَنْ عَائِشَةَ قَالَتْ : "كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم لاَ يُصَلِّى فِى شُعُرِنَا أَوْ لُحُفِنَا." [قَالَ عُبَيْدُ اللَّهِ شَكَّ أَبِى.]

Bize Ubeydullah b. Muaz, ona babası (Muaz b. Muaz), ona el-Eş'as, ona Muhammed b. Sirin, ona Abdullah b. Şakak, ona da Aişe şöyle rivayet etmiştir: "Rasulullah (sav), biz (kadınların) iç elbise(leri) ile -ravi şüpheye düşüp dış elbise(leri) ile demiştir- namaz kılmazdı." [Ubeydullah, (hadiste) şüpheye düşen babam (Muaz'dır) demiştir.]

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Salât 88, /155