حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ يُونُسَ حَدَّثَنَا زُهَيْرٌ ح وَحَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ كَثِيرٍ أَخْبَرَنَا سُفْيَانُ - الْمَعْنَى - قَالاَ حَدَّثَنَا سُلَيْمَانُ التَّيْمِىُّ عَنْ أَنَسٍ قَالَ عَطَسَ رَجُلاَنِ عِنْدَ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم فَشَمَّتَ أَحَدَهُمَا وَتَرَكَ الآخَرَ قَالَ فَقِيلَ يَا رَسُولَ اللَّهِ رَجُلاَنِ عَطَسَا فَشَمَّتَّ أَحَدَهُمَا - قَالَ أَحْمَدُ أَوْ فَسمَّتَّ أَحَدَهُمَا - وَتَرَكْتَ الآخَرَ. فَقَالَ "إِنَّ هَذَا حَمِدَ اللَّهَ وَإِنَّ هَذَا لَمْ يَحْمَدِ اللَّهَ."

Bize Ahmed b. Yunus, ona Züheyr; (T) Bize Muhammed b. Kesir, ona Süfyan (hadisin mana olarak bir benzerini), onlara (Züheyr ile Süfyan'a) Süleyman et-Teymî'nin naklettiğine göre Enes şöyle demiştir: Rasulullah'ın (sav) yanında iki adam aksırdı. Rasulullah (sav) onlardan birine dua ettiği halde diğerine etmedi. O'na, ey Allah'ın (cc) Rasulü! İkisi de hapşırdı, ama siz birine dua edip diğerine etmediniz, neden acaba? diye sordular (Ravilerden Ahmed شمت kelimesini سمت şeklinde nakletmiştir). Rasulullah (sav) şöyle buyurdu: "Çünkü dua ettiğim adam Allah'a hamd etti/Elhamdülillah dedi, diğeri ise etmedi."

Açıklama: Arapça metinde- - işaretleri arasında bulunan kısım tercüme açısından önem arz etmediği için dikkate alınmamıştır.

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Edeb 101, /1140

حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ يُونُسَ حَدَّثَنَا زُهَيْرٌ ح وَحَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ كَثِيرٍ أَخْبَرَنَا سُفْيَانُ - الْمَعْنَى - قَالاَ حَدَّثَنَا سُلَيْمَانُ التَّيْمِىُّ عَنْ أَنَسٍ قَالَ عَطَسَ رَجُلاَنِ عِنْدَ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم فَشَمَّتَ أَحَدَهُمَا وَتَرَكَ الآخَرَ قَالَ فَقِيلَ يَا رَسُولَ اللَّهِ رَجُلاَنِ عَطَسَا فَشَمَّتَّ أَحَدَهُمَا - قَالَ أَحْمَدُ أَوْ فَسمَّتَّ أَحَدَهُمَا - وَتَرَكْتَ الآخَرَ. فَقَالَ "إِنَّ هَذَا حَمِدَ اللَّهَ وَإِنَّ هَذَا لَمْ يَحْمَدِ اللَّهَ."

Bize Ahmed b. Yunus, ona Züheyr; (T) Bize Muhammed b. Kesir, ona Süfyan (hadisin mana olarak bir benzerini), onlara (Züheyr ile Süfyan'a) Süleyman et-Teymî'nin naklettiğine göre Enes şöyle demiştir: Rasulullah'ın (sav) yanında iki adam aksırdı. Rasulullah (sav) onlardan birine dua ettiği halde diğerine etmedi. O'na, ey Allah'ın (cc) Rasulü! İkisi de hapşırdı, ama siz birine dua edip diğerine etmediniz, neden acaba? diye sordular (Ravilerden Ahmed شمت kelimesini سمت şeklinde nakletmiştir). Rasulullah (sav) şöyle buyurdu: "Çünkü dua ettiğim adam Allah'a hamd etti/Elhamdülillah dedi, diğeri ise etmedi."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Edeb 5039, /1140

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْمُثَنَّى حَدَّثَنَا مُعَاذُ بْنُ هِشَامٍ قَالَ حَدَّثَنِى أَبِى عَنْ يَحْيَى بْنِ أَبِى كَثِيرٍ قَالَ حَدَّثَنَا أَبُو سَلَمَةَ بْنُ عَبْدِ الرَّحْمَنِ عَنْ يَعِيشَ بْنِ طِخْفَةَ بْنِ قَيْسٍ الْغِفَارِىِّ قَالَ كَانَ أَبِى مِنْ أَصْحَابِ الصُّفَّةِ فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم "انْطَلِقُوا بِنَا إِلَى بَيْتِ عَائِشَةَ." فَانْطَلَقْنَا فَقَالَ "يَا عَائِشَةُ أَطْعِمِينَا." فَجَاءَتْ بِحَشِيشَةٍ فَأَكَلْنَا ثُمَّ قَالَ "يَا عَائِشَةُ أَطْعِمِينَا." فَجَاءَتْ بِحَيْسَةٍ مِثْلِ الْقَطَاةِ فَأَكَلْنَا ثُمَّ قَالَ "يَا عَائِشَةُ اسْقِينَا." فَجَاءَتْ بِعُسٍّ مِنْ لَبَنٍ فَشَرِبْنَا ثُمَّ قَالَ "يَا عَائِشَةُ اسْقِينَا." فَجَاءَتْ بِقَدَحٍ صَغِيرٍ فَشَرِبْنَا ثُمَّ قَالَ "إِنْ شِئْتُمْ بِتُّمْ وَإِنْ شِئْتُمُ انْطَلَقْتُمْ إِلَى الْمَسْجِدِ." قَالَ فَبَيْنَمَا أَنَا مُضْطَجِعٌ فِى الْمَسْجِدِ مِنَ السَّحَرِ عَلَى بَطْنِى إِذَا رَجُلٌ يُحَرِّكُنِى بِرِجْلِهِ فَقَالَ "إِنَّ هَذِهِ ضِجْعَةٌ يُبْغِضُهَا اللَّهُ." قَالَ فَنَظَرْتُ فَإِذَا رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم.

Bize Muhammed b. Müsenna, ona Muaz b. Hişam, ona babası (Hişam b. Ebu Abdullah), ona Yahya b. Ebu Kesir, ona Ebu Seleme b. Abdurrahman, ona Ya'îş b. Tıhfe b. Kays el-Ğifarî şöyle anlatmıştır: Babam, suffe ehlindendi. Rasulullah (sav) bir gün "haydi siz de bizimle birlikte Aişe'nin evine gelin" buyurdu. Biz de kalkıp oraya gittik. Hz. Peygamber (sav), "Ey Aişe bize yemek getir" buyurdu. Hz. Aişe, içine et ve hurma katılmış bir tür bulgur yemeği getirdi. Onu yedik. Sonra tekrar "Ey Aişe, bize yemek getir" dedi. Hz. Aişe de hurma, keş ve yağ ka­rışımı güvercin ([eti) kadar (az) bir yemek getirdi. Onu da yedik. Sonra Hz. Peygamber (sav), "Ey Aişe bize içecek ver" dedi. Hz. Aişe büyükçe bir bardak süt getirdi, onu içtik. Sonra (tekrar) Hz. Peygamber (sav) "Ey Aişe bize içecek ver" dedi. Bu sefer küçük bir bardak (süt) getirdi, onu da içtik. Ardından Hz. Peygamber (sav) "isterseniz burada yatın, isterseniz mescide gidin" buyurdu. Ben seher vakti mescitte yüzükoyun yatar halde iken birisinin ayağıyla beni dürttüğünü hissettim. "Bu, Allah'ın (cc) sevmediği bir yatış şeklidir" diyordu. Bir de baktım ki Rasulullah (sav) imiş.

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Edeb 103, /1141

حَدَّثَنَا مُسَدَّدٌ حَدَّثَنَا يَحْيَى عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِى يَحْيَى قَالَ حَدَّثَنِى أَبِى أَنَّهُ انْطَلَقَ هُوَ وَصَاحِبٌ لَهُ إِلَى أَبِى سَعِيدٍ يَعُودَانِهِ فَخَرَجْنَا مِنْ عِنْدِهِ فَلَقِينَا صَاحِبًا لَنَا وَهُوَ يُرِيدُ أَنْ يَدْخُلَ عَلَيْهِ فَأَقْبَلْنَا نَحْنُ فَجَلَسْنَا فِى الْمَسْجِدِ فَجَاءَ فَأَخْبَرَنَا أَنَّهُ سَمِعَ أَبَا سَعِيدٍ الْخُدْرِىَّ يَقُولُ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم "إِنَّ الْهَوَامَّ مِنَ الْجِنِّ فَمَنْ رَأَى فِى بَيْتِهِ شَيْئًا فَلْيُحَرِّجْ عَلَيْهِ ثَلاَثَ مَرَّاتٍ فَإِنْ عَادَ فَلْيَقْتُلْهُ فَإِنَّهُ شَيْطَانٌ."

Açıklama: Sıkıştırarak uyarmaktan kastın, sözlü olarak; 'Buraya bir daha gelme! Aksi halde öldürülürsün.' türü uyarılar olabileceği söylenmiştir. (Sehârenfûrî, Bezlü'l-mechûd fî halli Sünen-i Ebî Dâvûd, Merkezü'ş-Şeyh Ebi'l-Hasen en-Nedvî, Hindistan 2006, XIII/640) Bu tür yorumlara, cin taifesinin şekil değiştirerek insanları rahatsız edebileceği düşüncesi kaynaklık etmiş gözükmektedir.

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Edeb 173, /1183

حَدَّثَنَا مُوسَى بْنُ إِسْمَاعِيلَ حَدَّثَنَا أَبَانُ حَدَّثَنَا عَاصِمٌ عَنْ مَعْبَدِ بْنِ خَالِدٍ عَنْ سَوَاءٍ عَنْ حَفْصَةَ زَوْجِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم كَانَ إِذَا أَرَادَ أَنْ يَرْقُدَ وَضَعَ يَدَهُ الْيُمْنَى تَحْتَ خَدِّهِ ثُمَّ يَقُولُ "اللَّهُمَّ قِنِى عَذَابَكَ يَوْمَ تَبْعَثُ عِبَادَكَ." ثَلاَثَ مِرَارٍ.

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Edeb 107, /1142

حَدَّثَنَا مُسَدَّدٌ وَسَهْلُ بْنُ بَكَّارٍ قَالاَ حَدَّثَنَا أَبُو عَوَانَةَ ح وَحَدَّثَنَا عُثْمَانُ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ حَدَّثَنَا جَرِيرٌ - الْمَعْنَى - عَنِ الأَعْمَشِ عَنْ مُجَاهِدٍ عَنِ ابْنِ عُمَرَ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم "مَنِ اسْتَعَاذَكُمْ بِاللَّهِ فَأَعِيذُوهُ وَمَنْ سَأَلَكُمْ بِاللَّهِ فَأَعْطُوهُ." [وَقَالَ سَهْلٌ وَعُثْمَانُ "وَمَنْ دَعَاكُمْ فَأَجِيبُوهُ." ثُمَّ اتَّفَقُوا "وَمَنْ آتَى إِلَيْكُمْ مَعْرُوفًا فَكَافِئُوهُ."] [قَالَ مُسَدَّدٌ وَعُثْمَانُ "فَإِنْ لَمْ تَجِدُوا فَادْعُوا اللَّهَ لَهُ حَتَّى تَعْلَمُوا أَنْ قَدْ كَافَأْتُمُوهُ."]

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Edeb 117, /1156

حَدَّثَنَا سُلَيْمَانُ بْنُ عَبْدِ الرَّحْمَنِ التَّمَّارُ حَدَّثَنَا عَمْرُو بْنُ طَلْحَةَ حَدَّثَنَا أَسْبَاطٌ عَنْ سِمَاكٍ عَنْ عِكْرِمَةَ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ قَالَ جَاءَتْ فَأْرَةٌ فَأَخَذَتْ تَجُرُّ الْفَتِيلَةَ فَجَاءَتْ بِهَا فَأَلْقَتْهَا بَيْنَ يَدَىْ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم عَلَى الْخُمْرَةِ الَّتِى كَانَ قَاعِدًا عَلَيْهَا فَأَحْرَقَتْ مِنْهَا مِثْلَ مَوْضِعِ الدِّرْهَمِ فَقَالَ "إِذَا نِمْتُمْ فَأَطْفِئُوا سُرُجَكُمْ فَإِنَّ الشَّيْطَانَ يَدُلُّ مِثْلَ هَذِهِ عَلَى هَذَا فَتَحْرِقَكُمْ."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Edeb 172, /1182

حَدَّثَنَا مُسَدَّدٌ وَسُلَيْمَانُ بْنُ دَاوُدَ قَالاَ حَدَّثَنَا حَمَّادٌ حَدَّثَنَا أَيُّوبُ عَنْ عِكْرِمَةَ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ أَنَّ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم قَالَ: "مَنْ صَوَّرَ صُورَةً عَذَّبَهُ اللَّهُ بِهَا يَوْمَ الْقِيَامَةِ حَتَّى يَنْفُخَ فِيهَا وَلَيْسَ بِنَافِخٍ وَمَنْ تَحَلَّمَ كُلِّفَ أَنْ يَعْقِدَ شَعِيرَةً وَمَنِ اسْتَمَعَ إِلَى حَدِيثِ قَوْمٍ يَفِرُّونَ بِهِ مِنْهُ صُبَّ فِى أُذُنِهِ الآنُكُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ "

Bize Müsedded ve Süleyman b. Davud, o ikisine Hammad, ona Eyyüb, ona İkrime, ona da İbn Abbas (ra) Hz. Peygamber'in (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir: "Canlı bir varlığın resmini çizen kişiye Allah, ona can verinceye kadar azap eder. Fakat asla ona can veremez. Görmediği bir rüyayı gördüm diye iddia eden kişi, iki arpa tanesini birbirine düğümleyerek bağlamaya zorlanır. İnsanların duyulmasın diye kenara çekilip yaptıkları konuşmaları işitmeye çalışan kişinin kulağına kıyamet günü kurşun dökülür."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Edeb 96, /1138

حَدَّثَنَا تَمِيمُ بْنُ الْمُنْتَصِرِ حَدَّثَنَا إِسْحَاقُ - يَعْنِى ابْنَ يُوسُفَ - عَنْ أَبِى بِشْرٍ وَرْقَاءَ عَنْ مَنْصُورٍ عَنْ هِلاَلِ بْنِ يِسَافٍ عَنْ خَالِدِ بْنِ عَرْفَجَةَ عَنْ سَالِمِ بْنِ عُبَيْدٍ الأَشْجَعِىِّ بِهَذَا الْحَدِيثِ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم.

Bize Temim b. el-Muntasır, ona İshak b. Yusuf, ona Ebu Bişr Verkâ, ona Mansur, ona Hilal b. Yesaf, ona Halid b. Arfece, ona Salim b. Ubeyd el-Eşca'î bu hadisi Hz. Peygamber'den (sav) rivayet etmiştir.

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Edeb 99, /1139

حَدَّثَنَا عِيسَى بْنُ حَمَّادٍ الْمِصْرِىُّ أَخْبَرَنَا اللَّيْثُ عَنِ ابْنِ عَجْلاَنَ عَنْ سَعِيدِ بْنِ أَبِى سَعِيدٍ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ. قَالَ لاَ أَعْلَمُهُ إِلاَّ أَنَّهُ رَفَعَ الْحَدِيثَ إِلَى النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم بِمَعْنَاهُ. [قَالَ أَبُو دَاوُدَ رَوَاهُ أَبُو نُعَيْمٍ عَنْ مُوسَى بْنِ قَيْسٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَجْلاَنَ عَنْ سَعِيدٍ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم.]

Bize İsa b. Hammad el-Mısrî, ona Leys, ona İbn Aclân, ona Said b. Ebu Said, ona da Ebu Hureyre nakletmiştir. "Said b. Ebu Said dedi ki: Bildiğim kadarıyla Ebu Hureyre bu hadisi aynı mana ile doğrudan Rasulullah'a (sav) nispet ederek (merfu olarak) nakletmiştir." [Ebû Davud dedi ki: Bu hadisi Ebu Nuaym, ona Musa b. Kays, ona Muhammed b. Aclân, ona Said, ona Ebu Hureyre, ona da Rasulullah'tan (sav) nakletmiştir.]

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Edeb 100, /1140