Bize Muhammmed b. Beşşâr, ona Mekki b. İbrahim ve Yusuf b. Yakub ed-Dabbî es-Sedûsî, onlara Behz b. Hakim, ona babası, dedesinin şöyle anlattığını rivayet etti: Rasulullah’a (sav) bir şey getirildiği zaman “Bu, sadaka mıdır, yoksa hediye mi?” diye sorardı. “Sadakadır” derlerse yemez, “Hediyedir” derlerse yerdi.
Bu konuda Selman, Ebu Hureyre, Enes, el-Hasan b. Ali ve Ebu Amîre (ki Mearraf b. Vasıl’ın dedesidir. İsmi ise Rüşeyd b. Mâlik’tir.) Meymun b. Mihran, İbn Abbas, Abdullah b. Amr, Ebu Rafi’ ve Abdurrahman b. Alkame’den de hadis rivayet edilmiştir. Bu hadis aynı zamanda Abdurrahman b. Alkame tarafından Abdurrahman b. Ebu Akil vasıtası ile Hz. Peygamber’den rivayet edilmiştir. Behz b. Hakim’in dedesinin adı Muaviye b. Hayde el Kuşeyrî’dir. Tirmîzî, Behz b. Hakim hadisi hasen-garibtir değerlendirmesinde bulunmuştur.
Öneri Formu
Hadis Id, No:
276716, T000656-2
Hadis:
حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ بَشَّارٍ حَدَّثَنَا مَكِّىُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ وَيُوسُفُ بْنُ يَعْقُوبَ الضُّبَعِىُّ السَّدُوسِىُّ قَالاَ حَدَّثَنَا بَهْزُ بْنُ حَكِيمٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ جَدِّهِ قَالَ كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم إِذَا أُتِىَ بِشَىْءٍ سَأَلَ « أَصَدَقَةٌ هِىَ أَمْ هَدِيَّةٌ » . فَإِنْ قَالُوا صَدَقَةٌ لَمْ يَأْكُلْ وَإِنْ قَالُوا هَدِيَّةٌ أَكَلَ . قَالَ وَفِى الْبَابِ عَنْ سَلْمَانَ وَأَبِى هُرَيْرَةَ وَأَنَسٍ وَالْحَسَنِ بْنِ عَلِىٍّ وَأَبِى عَمِيرَةَ (جَدُّ مُعَرَّفِ بْنِ وَاصِلٍ وَاسْمُهُ رُشَيْدُ بْنُ مَالِكٍ) وَمَيْمُونِ بْنِ مِهْرَانَ وَابْنِ عَبَّاسٍ وَعَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَمْرٍو وَأَبِى رَافِعٍ وَعَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ عَلْقَمَةَ . وَقَدْ رُوِىَ هَذَا الْحَدِيثُ أَيْضًا عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ عَلْقَمَةَ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ أَبِى عَقِيلٍ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم . وَجَدُّ بَهْزِ بْنِ حَكِيمٍ اسْمُهُ مُعَاوِيَةُ بْنُ حَيْدَةَ الْقُشَيْرِىُّ . قَالَ أَبُو عِيسَى وَحَدِيثُ بَهْزِ بْنِ حَكِيمٍ حَدِيثٌ حَسَنٌ غَرِيبٌ .
Tercemesi:
Bize Muhammmed b. Beşşâr, ona Mekki b. İbrahim ve Yusuf b. Yakub ed-Dabbî es-Sedûsî, onlara Behz b. Hakim, ona babası, dedesinin şöyle anlattığını rivayet etti: Rasulullah’a (sav) bir şey getirildiği zaman “Bu, sadaka mıdır, yoksa hediye mi?” diye sorardı. “Sadakadır” derlerse yemez, “Hediyedir” derlerse yerdi.
Bu konuda Selman, Ebu Hureyre, Enes, el-Hasan b. Ali ve Ebu Amîre (ki Mearraf b. Vasıl’ın dedesidir. İsmi ise Rüşeyd b. Mâlik’tir.) Meymun b. Mihran, İbn Abbas, Abdullah b. Amr, Ebu Rafi’ ve Abdurrahman b. Alkame’den de hadis rivayet edilmiştir. Bu hadis aynı zamanda Abdurrahman b. Alkame tarafından Abdurrahman b. Ebu Akil vasıtası ile Hz. Peygamber’den rivayet edilmiştir. Behz b. Hakim’in dedesinin adı Muaviye b. Hayde el Kuşeyrî’dir. Tirmîzî, Behz b. Hakim hadisi hasen-garibtir değerlendirmesinde bulunmuştur.
Açıklama:
Yazar, Kitap, Bölüm:
Tirmizî, Sünen-i Tirmizî, Zekât 25, 3/45
Senetler:
1. Ebu Hakîm Muaviye b. Hayde el-Kuşeyri (Muaviye b. Hayde b. Muaviye b. Kuşayr b. Kab b. Rabi'a)
2. Hakim b. Muaviye el-Behzî (Hakim b. Muaviye b. Hayde b. Muaviye)
3. Ebu Abdulmelik Behz b. Hakim el-Kuşeyrî (Behz b. Hakim b. Muaviye b. Hayde b. Muaviye b. Kuşeyr b. Kab b. Amir)
4. Ebu Seken Mekkî b. İbrahim el-Hanzalî (Mekkî b. İbrahim b. Beşir b. Ferkad)
5. Muhammed b. Beşşâr el-Abdî (Muhammed b. Beşşâr b. Osman)
Konular:
Hediye, hediyeleşmek muhabbeti artırır
Sadaka, Peygamber (a.s.) ve Ehli Beytin yememesi
Açıklama: Burada rivayet zincirinde yer alan Sinan b. Sa'd'ın isminin tespitine ilişkin bir tartışma nakledilmektedir.
Öneri Formu
Hadis Id, No:
12829, T000646
Hadis:
حَدَّثَنَا قُتَيْبَةُ حَدَّثَنَا اللَّيْثُ عَنْ يَزِيدَ بْنِ أَبِى حَبِيبٍ عَنْ سَعْدِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِكٍ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم « الْمُعْتَدِى فِى الصَّدَقَةِ كَمَانِعِهَا » . قَالَ وَفِى الْبَابِ عَنِ ابْنِ عُمَرَ وَأُمِّ سَلَمَةَ وَأَبِى هُرَيْرَةَ . قَالَ أَبُو عِيسَى حَدِيثُ أَنَسٍ حَدِيثٌ غَرِيبٌ مِنْ هَذَا الْوَجْهِ . وَقَدْ تَكَلَّمَ أَحْمَدُ بْنُ حَنْبَلٍ فِى سَعْدِ بْنِ سِنَانٍ . وَهَكَذَا يَقُولُ اللَّيْثُ بْنُ سَعْدٍ عَنْ يَزِيدَ بْنِ أَبِى حَبِيبٍ عَنْ سَعْدِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِكٍ . وَيَقُولُ عَمْرُو بْنُ الْحَارِثِ وَابْنُ لَهِيعَةَ عَنْ يَزِيدَ بْنِ أَبِى حَبِيبٍ عَنْ سِنَانِ بْنِ سَعْدٍ عَنْ أَنَسٍ . قَالَ وَسَمِعْتُ مُحَمَّدًا يَقُولُ وَالصَّحِيحُ سِنَانُ بْنُ سَعْدٍ . وَقَوْلُهُ « الْمُعْتَدِى فِى الصَّدَقَةِ كَمَانِعِهَا » يَقُولُ عَلَى الْمُعْتَدِى مِنَ الإِثْمِ كَمَا عَلَى الْمَانِعِ إِذَا مَنَعَ .
Tercemesi:
Bize Kuteybe b. Said (es-Sekafî), ona Leys b. Sa'd (el-Fehmî), ona Yazid b. Ebu Habib, ona Sa'd b. Sinan (el-Kindî), ona da Enes b. Malik'in (ra) rivayet ettiğine göre Rasulullah (sav) şöyle buyurmuştur:
"[İster zekat mükellefi olsun ister zekat görevlisi] zekat konusunda haksızlık yapan, onu vermeyen gibidir."
Tirmizi şöyle söyledi:
"Bu konuda (Abdullah) b. Ömer, Ümmü Seleme ve Ebu Hureyre'den (r. anhüm) rivayet bulunmaktadır." Ebu İsa (Tirmizi) ayrıca şöyle söylemiştir: "Enes b. Malik'ten (ra) rivayet edilen bu hadis, bu isnadıyla garib bir hadistir ve Ahmed b. Hanbel, Sa'd b. Sinan'ı cerh mahiyetinde eleştirmiştir. Leys b. Sa'd senedi şu şekilde; 'Yezid b. Habib, ona Sa'd b. Sİnan, ona da Enes b. Malik' tespitiyle ifade etmektedir. Amr b. Hâris ve İbn Lühey'a ise; 'Yezid b. Ebu Habib, ona Sinan b. Sa'd, ona Enes (b. Malik)' şeklinde ifade etmektedir. Muhammed'in (b. İsmail el-Buharî) (İmam Buharî); 'Sahih olan, Sinan b. Sa'd olmasıdır.' dediğini duydum. 'Zekat konusunda haksızlık yapan, onu vermeyen gibidir.' sözünün anlamı, zekat konusunda haksızlık yapana, zekata engel olan kişiye engel olduğunda yazılan günah gibi günah vardır, demektir."
Açıklama:
Burada rivayet zincirinde yer alan Sinan b. Sa'd'ın isminin tespitine ilişkin bir tartışma nakledilmektedir.
Yazar, Kitap, Bölüm:
Tirmizî, Sünen-i Tirmizî, Zekât 19, 3/38
Senetler:
1. Enes b. Malik el-Ensarî (Enes b. Malik b. Nadr b. Damdam b. Zeyd b. Haram)
2. Sa'd b. Sinan el-Kindi (Sa'd b. Sinan)
3. İbn Ebu Habib Yezid b. Kays el-Ezdî (Yezid b. Süveyd)
4. Ebu Haris Leys b. Sa'd el-Fehmî (Leys b. Sa'd b. Abdurrahman)
5. Ebu Recâ Kuteybe b. Said es-Sekafi (Kuteybe b. Said b. Cemil b. Tarif)
Konular:
Zekat, zekat alma veya verme adabı
حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ أَكْثَمَ حَدَّثَنَا جَرِيرٌ عَنْ قَابُوسِ بْنِ أَبِى ظَبْيَانَ عَنْ أَبِيهِ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم « لاَ تَصْلُحُ قِبْلَتَانِ فِى أَرْضٍ وَاحِدَةٍ وَلَيْسَ عَلَى الْمُسْلِمِينَ جِزْيَةٌ » .
Öneri Formu
Hadis Id, No:
12795, T000633
Hadis:
حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ أَكْثَمَ حَدَّثَنَا جَرِيرٌ عَنْ قَابُوسِ بْنِ أَبِى ظَبْيَانَ عَنْ أَبِيهِ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم « لاَ تَصْلُحُ قِبْلَتَانِ فِى أَرْضٍ وَاحِدَةٍ وَلَيْسَ عَلَى الْمُسْلِمِينَ جِزْيَةٌ » .
Tercemesi:
Bize Yahya b. Eksem, ona Cerir, ona Kâbûs b. Ebu Zabyân, ona Kâbûs b. Ebu Zabyân (el-Cenbî), ona babası (Ebu Zabyân Husayn b. Cündüb el-Mezhicî), ona da Abdullah b. Abbas'ın (r. abhümâ) rivayet ettiğine göre Rasulullah (sav) şöyle buyurmuştur: "Bir ülkede iki kıble olamaz. Müslümanlar üzerine cizye yoktur."
Açıklama:
Yazar, Kitap, Bölüm:
Tirmizî, Sünen-i Tirmizî, Zekât 11, 3/27
Senetler:
1. İbn Abbas Abdullah b. Abbas el-Kuraşî (Abdullah b. Abbas b. Abdülmuttalib b. Haşim b. Abdümenaf)
2. Ebu Zabyan Husayn b. Cündüb el-Mezhicî (Husayn b. Cündüb b. Amr b. Haris)
3. Kabus b. Ebu Zabyan el-Cenbi (Kabus b. Husayn b. Cündeb)
4. Ebu Abdullah Cerir b. Abdulhamid ed-Dabbî (Cerir b. Abdülhamid b. Cerir b. Kurt b. Hilal b. Ekyes)
5. Ebu Muhammed Yahya b. Eksem el-Esedî (Yahya b. Eksem b. Muhammed b. Kattan b. Sem'an)
Konular:
KTB, KIBLE
Namaz, Kıble, bir bölgede iki kıble olamaz
Zekat, Öşür, arazi vergisi
Öneri Formu
Hadis Id, No:
12833, T000648
Hadis:
حَدَّثَنَا أَبُو عَمَّارٍ الْحُسَيْنُ بْنُ حُرَيْثٍ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ بْنُ عُيَيْنَةَ عَنْ دَاوُدَ عَنِ الشَّعْبِىِّ عَنْ جَرِيرٍ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم بِنَحْوِهِ .{« إِذَا أَتَاكُمُ الْمُصَدِّقُ فَلاَ يُفَارِقَنَّكُمْ إِلاَّ عَنْ رِضًا » .} قَالَ أَبُو عِيسَى حَدِيثُ دَاوُدَ عَنِ الشَّعْبِىِّ أَصَحُّ مِنْ حَدِيثِ مُجَالِدٍ . وَقَدْ ضَعَّفَ مُجَالِدًا بَعْضُ أَهْلِ الْعِلْمِ وَهُوَ كَثِيرُ الْغَلَطِ .
Tercemesi:
Bize Ebu Ammar Hüseyin b. Hureys (el-Huzâî), ona Süfyan b. Uyeyne (el-Hilâlî), ona Davud (b. Ebu Hind el-Kuşeyrî), ona (Âmir) eş-Şa'bî, ona da Cerir'in (b. Abdullah el-Becelî) (ra), Hz. Peygamber'den (sav) buna benzer bir hadis rivayet etmiştir. [Yani şu hadise: "Zekat görevlisi size geldiği vakit mutlaka sizden memnun ayrılsın."]
Ebu İsa (Tirmizi) şöyle demiştir:
"Davud'un (b. Ebu Hind el-Kuşeyrî), ona (Âmir) eş-Şa'bî'den rivayet ettiği hadis, Mücalid'in (b. Saîd el-Hemdanî) rivayet ettiği hadisten daha sahihtir. Çünkü bazı ilim ehli, Mücali'i zayıf kabul etmişlerdir. Zira o, çok yanılan bir ravidir."
Açıklama:
Yazar, Kitap, Bölüm:
Tirmizî, Sünen-i Tirmizî, Zekât 20, 3/39
Senetler:
1. Ebu Amr Cerir b. Abdullah el-Becelî (Cerir b. Abdullah b. Cabir)
2. Ebu Amr Amir eş-Şa'bî (Amir b. Şerahil b. Abdin)
3. Ebu Bekir Davud b. Ebu Hind el-Kuşeyrî (Davud b. Dinar b. Azafir)
4. Ebu Muhammed Süfyan b. Uyeyne el-Hilâlî (Süfyân b. Uyeyne b. Meymûn)
5. Ebu Ammar Hüseyin b. Hureys el-Huzaî (Hüseyin b. Hureys b. Hasan b. Sabit)
Konular:
Zekat, zekat alma veya verme adabı
Öneri Formu
Hadis Id, No:
14017, T000675
Hadis:
حَدَّثَنَا قُتَيْبَةُ حَدَّثَنَا حَمَّادُ بْنُ زَيْدٍ عَنْ أَيُّوبَ عَنْ نَافِعٍ عَنِ ابْنِ عُمَرَ قَالَ فَرَضَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم صَدَقَةَ الْفِطْرِ عَلَى الذَّكَرِ وَالأُنْثَى وَالْحُرِّ وَالْمَمْلُوكِ صَاعًا مِنْ تَمْرٍ أَوْ صَاعًا مِنْ شَعِيرٍ . قَالَ فَعَدَلَ النَّاسُ إِلَى نِصْفِ صَاعٍ مِنْ بُرٍّ . قَالَ أَبُو عِيسَى هَذَا حَدِيثٌ حَسَنٌ صَحِيحٌ . وَفِى الْبَابِ عَنْ أَبِى سَعِيدٍ وَابْنِ عَبَّاسٍ وَجَدِّ الْحَارِثِ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ أَبِى ذُبَابٍ وَثَعْلَبَةَ بْنِ أَبِى صُعَيْرٍ وَعَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَمْرٍو .
Tercemesi:
Bize Kuteybe, ona Hammad b. Zeyd, ona Eyüb, ona da Nâfi'nin naklettiğine göre İbn Ömer şöyle demiştir:
Rasulullah (sav) fitreyi bir sa' miktarı kuru hurma veya bir sa' miktarı arpa olmak üzere erkek-kadın, hür-köle herkese farz kıldı. Sonraları insanlar yarım sa' miktarı buğday vermeye başladılar.
Ebu İsa şöyle dedi: Bu hasen sahih bir hadistir. Bu konuya ilişkin Ebu Said, İbn Abbas, Haris b. Abdurrahman b. Ebu Zübâb'ın dedesi, Salebe b. Ebu Su'ayr ve Abdullah b. Amr'dan da hadisler nakledilmiştir.
Açıklama:
Yazar, Kitap, Bölüm:
Tirmizî, Sünen-i Tirmizî, Zekât 35, 3/61
Senetler:
1. İbn Ömer Abdullah b. Ömer el-Adevî (Abdullah b. Ömer b. Hattab)
2. Nafi' Mevlâ İbn Ömer (Ebu Abdullah Nafi')
3. Eyyüb es-Sahtiyânî (Eyyüb b. Keysân)
4. Ebu İsmail Hammad b. Zeyd el-Ezdî (Hammad b. Zeyd b. Dirhem)
5. Ebu Recâ Kuteybe b. Said es-Sekafi (Kuteybe b. Said b. Cemil b. Tarif)
Konular:
Sadaka, Fıtır sadakası
Sadaka, fıtır sadakası, ödenecek cins ve miktar
Öneri Formu
Hadis Id, No:
14024, T000678
Hadis:
حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ عَبْدِ الرَّحْمَنِ أَخْبَرَنَا سَعِيدُ بْنُ مَنْصُورٍ حَدَّثَنَا إِسْمَاعِيلُ بْنُ زَكَرِيَّا عَنِ الْحَجَّاجِ بْنِ دِينَارٍ عَنِ الْحَكَمِ بْنِ عُتَيْبَةَ عَنْ حُجَيَّةَ بْنِ عَدِىٍّ عَنْ عَلِىٍّ أَنَّ الْعَبَّاسَ سَأَلَ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم عَنْ تَعْجِيلِ صَدَقَتِهِ قَبْلَ أَنْ تَحِلَّ فَرَخَّصَ لَهُ فِى ذَلِكَ .
Tercemesi:
Bize (Ebu Muhammed) Abdullah b. Abdurrahman (ed-Dârimî), ona Said b. Mansur (el-Horasânî), ona (Ebu Ziyad) İsmail b. Zekeriyya (el-Hulkânî), ona Haccac b. Dinar (el-Eşceî), ona (Ebu Abdullah) Hakem b. Uteybe (el-Kindî), ona (Ebu Za'râ) Huceyye b. Adî (el-Kindî), ona da (Ebu Hasan) Ali (b. Ebu Talib el-Hâşimî) (ra) şöyle rivayet etmiştir:
"Abbas (ra), Rasulullah'a (sav) vaktinden önce zekatını verip veremeyeceğini sordu. Bunun üzerine Rasulullah (sav), bu konuda ona izin verdi."
Açıklama:
Yazar, Kitap, Bölüm:
Tirmizî, Sünen-i Tirmizî, Zekât 37, 3/63
Senetler:
1. Ebu Hasan Ali b. Ebu Talib el-Hâşimî (Ali b. Ebu Talib b. Abdülmuttalib b. Haşim b. Abdümenaf)
2. Ebu Za'râ Huceyye b. Adî el-Kindî (Huceyye b. Adiy)
3. Ebu Abdullah Hakem b. Uteybe el-Kindî (Hakem b. Uteybe)
4. Haccac b. Dinar el-Eşcei (Haccac b. Dinar)
5. Ebu Ziyad İsmail b. Zekeriyya el-Hulkani (İsmail b. Zekeriyya b. Mürra)
6. Said b. Mansur el-Horasânî (Ebû Osman Said b Mansur b. Şu'be)
7. Ebu Muhammed Abdullah b. Abdurrahman ed-Dârimî (Abdullah b. Abdurrahman b. Fadl b. Behrâm b. Abdussamed)
Konular:
Zekat, kimlere zekat verilebilir?
Zekat, vaktinden önce vermek
Öneri Formu
Hadis Id, No:
12778, T000625
Hadis:
حَدَّثَنَا أَبُو كُرَيْبٍ حَدَّثَنَا وَكِيعٌ حَدَّثَنَا زَكَرِيَّا بْنُ إِسْحَاقَ الْمَكِّىُّ حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ صَيْفِىٍّ عَنْ أَبِى مَعْبَدٍ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم بَعَثَ مُعَاذًا إِلَى الْيَمَنِ فَقَالَ لَهُ « إِنَّكَ تَأْتِى قَوْمًا أَهْلَ كِتَابٍ فَادْعُهُمْ إِلَى شَهَادَةِ أَنْ لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللَّهُ وَأَنِّى رَسُولُ اللَّهِ. فَإِنْ هُمْ أَطَاعُوا لِذَلِكَ فَأَعْلِمْهُمْ أَنَّ اللَّهَ افْتَرَضَ عَلَيْهِمْ خَمْسَ صَلَوَاتٍ فِى الْيَوْمِ وَاللَّيْلَةِ فَإِنْ هُمْ أَطَاعُوا لِذَلِكَ فَأَعْلِمْهُمْ أَنَّ اللَّهَ افْتَرَضَ عَلَيْهِمْ صَدَقَةً فِى أَمْوَالِهِمْ تُؤْخَذُ مِنْ أَغْنِيَائِهِمْ وَتُرَدُّ عَلَى فُقَرَائِهِمْ فَإِنْ هُمْ أَطَاعُوا لِذَلِكَ فَإِيَّاكَ وَكَرَائِمَ أَمْوَالِهِمْ وَاتَّقِ دَعْوَةَ الْمَظْلُومِ فَإِنَّهَا لَيْسَ بَيْنَهَا وَبَيْنَ اللَّهِ حِجَابٌ » . وَفِى الْبَابِ عَنِ الصُّنَابِحِىِّ . قَالَ أَبُو عِيسَى حَدِيثُ ابْنِ عَبَّاسٍ حَدِيثٌ حَسَنٌ صَحِيحٌ . وَأَبُو مَعْبَدٍ مَوْلَى ابْنِ عَبَّاسٍ اسْمُهُ نَافِذٌ .
Tercemesi:
Bize Ebu Küreyb (Muhammed b. Alâ), ona Veki' (b. Cerrah), ona Zekeriyya b. İshak el-Mekkî ona Yahya b. Abdullah b. Sayfî, ona Ebu Ma'bed (Nâfiz), ona da (Abdullah) b. Abbas şöyle demiştir: Rasulullah (sav) Muaz'ı Yemen'e gönderirken ona şöyle buyurdu: "Kitap ehli olan bir kavme gidiyorsun. Onları Allah'tan başka bir ilah olmadığına, benim de Allah'ın rasulü olduğuma şahitlik etmeye davet et. Onlar bunu kabul ederse Allah'ın onlara her gün beş vakit namazı farz kıldığını onlara haber ver. Bunu da kabul ederseler Allah'ın onlara zenginlerden alınıp fakirlere verilmek üzere mallarından zekatın farz kılındığı (kadarının alınacağını) kendilerine bildir. Bunu da kabul ederseler mallarının iyilerini almaktan ve mazlumun bedduasından sakın. Çünkü onunla Allah arasında bir perde yoktur."
Bu konuda Sunabihî'den de hadis rivayet edilmiştir.
Tirmîzî dedi ki: İbn Abbas hadisi hasen sahihtir. İbn Abbas'ın azatlı kölesi Ebu Ma'bed'in ismi Nâfiz'dir.
Açıklama:
Yazar, Kitap, Bölüm:
Tirmizî, Sünen-i Tirmizî, Zekât 6, 3/21
Senetler:
1. İbn Abbas Abdullah b. Abbas el-Kuraşî (Abdullah b. Abbas b. Abdülmuttalib b. Haşim b. Abdümenaf)
2. Ebu Mabed Nafiz Mevla ibn Abbas (Nafiz)
3. Yahya b. Abdullah el-Kuraşi (Yahya b. Abdullah b. Muhammed b. Yahya)
4. Zekeriyya b. İshak el-Mekki (Zekeriyya b. İshak)
5. Ebu Süfyan Veki' b. Cerrah er-Ruâsî (Veki' b. Cerrah b. Melih b. Adî)
6. Ebu Küreyb Muhammed b. Alâ el-Hemdânî (Muhammed b. Alâ b. Kureyb)
Konular:
Dua, beddua, mazlumun bedduası
Namaz, Dindeki Yeri, Müslüman Üzerindeki Etkisi
Zekat, Sadaka, Fitre, ahiretteki karşılığı
Öneri Formu
Hadis Id, No:
12845, T000652
Hadis:
حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرٍ مُحَمَّدُ بْنُ بَشَّارٍ حَدَّثَنَا أَبُو دَاوُدَ الطَّيَالِسِىُّ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ بْنُ سَعِيدٍ ح وَحَدَّثَنَا مَحْمُودُ بْنُ غَيْلاَنَ حَدَّثَنَا عَبْدُ الرَّزَّاقِ أَخْبَرَنَا سُفْيَانُ عَنْ سَعْدِ بْنِ إِبْرَاهِيمَ عَنْ رَيْحَانَ بْنِ يَزِيدَ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَمْرٍو عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم قَالَ « لاَ تَحِلُّ الصَّدَقَةُ لِغَنِىٍّ وَلاَ لِذِى مِرَّةٍ سَوِىٍّ » . قَالَ وَفِى الْبَابِ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ وَحُبْشِىِّ بْنِ جُنَادَةَ وَقَبِيصَةَ بْنِ مُخَارِقٍ . قَالَ أَبُو عِيسَى حَدِيثُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَمْرٍو حَدِيثٌ حَسَنٌ . وَقَدْ رَوَى شُعْبَةُ عَنْ سَعْدِ بْنِ إِبْرَاهِيمَ هَذَا الْحَدِيثَ بِهَذَا الإِسْنَادِ وَلَمْ يَرْفَعْهُ . وَقَدْ رُوِىَ فِى غَيْرِ هَذَا الْحَدِيثِ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم « لاَ تَحِلُّ الْمَسْأَلَةُ لِغَنِىٍّ وَلاَ لِذِى مِرَّةٍ سَوِىٍّ » . وَإِذَا كَانَ الرَّجُلُ قَوِيًّا مُحْتَاجًا وَلَمْ يَكُنْ عِنْدَهُ شَىْءٌ فَتُصُدِّقَ عَلَيْهِ أَجْزَأَ عَنِ الْمُتَصَدِّقِ عِنْدَ أَهْلِ الْعِلْمِ وَوَجْهُ هَذَا الْحَدِيثِ عِنْدَ بَعْضِ أَهْلِ الْعِلْمِ عَلَى الْمَسْأَلَةِ .
Tercemesi:
Bize Ebu Bekir Muhammed b. Beşşâr (el-Abdî), ona Ebu Davut et-Tayâlisî, Ona Süfyan b. Said T Bize Ebu Ahmed Mahmud b. Ğaylan (el-Adevî), ona (Ebu Bekir) Abdürrezzak (b. Hemmam), ona Süfyan (es-Sevrî), ona (Ebu İshak) Sa'd b. İbrahim (el-Kuraşî), ona Reyhan b. Yezid (el-Âmirî), ona da Abdullah b. Amr'ın rivayet ettiğine göre Hz. Peygamber (sav) şöyle buyurmuştur:
"Zengine ve gücü kuvveti yerinde olan kişiye sadaka helal olmaz."
Tirmizi demiştir ki: "Bu konuda Ebu Hureyre, Hubşî b. Cünâde ve Kabîsa b. Mühârik'ten de hadis rivayet edilmiştir. [Yer verdiğimiz] Abdullah b. Amr hadisi, hasen bir hadistir. Şu'be, bu hadisi Sa'd b. İbrahim'den bu senet zinciriyle rivayet etmiş ancak Hz. Peygamber'e (sav) dayandırmamıştır. Hz. Peygamber'den (sav) bu hadisin dışında [istemek lafzının ilavesiyle] şu hadis de rivayet edilmiştir: 'Zengine ve gücü kuvveti yerinde olan kişiye [sadaka] istemek helal olmaz.' Buna göre kişinin gücü kuvveti yerinde ama muhtaç durumda olur ve yanında hiçbir şeyi bulunmaz da kendisine zekat verilirse ilim ehline göre zekat ödemekle mükellef olan kişi adına zekat ödenmiş sayılır. [Dolayısıyla] bu hadisin açıklaması, bazı ilim ehline göre sadaka istemek şeklindedir."
Açıklama:
Yazar, Kitap, Bölüm:
Tirmizî, Sünen-i Tirmizî, Zekât 23, 3/42
Senetler:
1. Ebu Muhammed Abdullah b. Amr es-Sehmî (Abdullah b. Amr b. Âs b. Vail b. Haşim)
2. Rayhan b. Yezid el-Amirî (Rayhan b. Yezid)
3. Ebu İshak Sa'd b. İbrahim el-Kuraşi (Sa'd b. İbrahim b. Abdurrahman b. Avf)
4. Süfyan es-Sevrî (Süfyan b. Said b. Mesruk b. Habib b. Rafi')
5. ُEbu Bekir Abdürrezzak b. Hemmam (Abdürrezzak b. Hemmam b. Nafi)
6. Ebu Ahmed Mahmud b. Ğaylan el-Adevi (Mahmud b. Ğaylan)
Konular:
Zekat, gücü ve kuvveti yerinde olana zekat verilir mi?
Zekat, kimlere zekat verilebilir?
Zengin, Zenginlik, zenginliğin ölçüsü (ve değişen şartlar)
Öneri Formu
Hadis Id, No:
13960, T000658
Hadis:
حَدَّثَنَا قُتَيْبَةُ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ بْنُ عُيَيْنَةَ عَنْ عَاصِمٍ الأَحْوَلِ عَنْ حَفْصَةَ بِنْتِ سِيرِينَ عَنِ الرَّبَابِ عَنْ عَمِّهَا سَلْمَانَ بْنِ عَامِرٍ يَبْلُغُ بِهِ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم قَالَ « إِذَا أَفْطَرَ أَحَدُكُمْ فَلْيُفْطِرْ عَلَى تَمْرٍ فَإِنَّهُ بَرَكَةٌ فَإِنْ لَمْ يَجِدْ تَمْرًا فَالْمَاءُ فَإِنَّهُ طَهُورٌ » . وَقَالَ « الصَّدَقَةُ عَلَى الْمِسْكِينِ صَدَقَةٌ وَهِىَ عَلَى ذِى الرَّحِمِ ثِنْتَانِ صَدَقَةٌ وَصِلَةٌ » . قَالَ وَفِى الْبَابِ عَنْ زَيْنَبَ امْرَأَةِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مَسْعُودٍ وَجَابِرٍ وَأَبِى هُرَيْرَةَ . قَالَ أَبُو عِيسَى حَدِيثُ سَلْمَانَ بْنِ عَامِرٍ حَدِيثٌ حَسَنٌ . وَالرَّبَابُ هِىَ أُمُّ الرَّائِحِ بِنْتُ صُلَيْعٍ . وَهَكَذَا رَوَى سُفْيَانُ الثَّوْرِىُّ عَنْ عَاصِمٍ عَنْ حَفْصَةَ بِنْتِ سِيرِينَ عَنِ الرَّبَابِ عَنْ سَلْمَانَ بْنِ عَامِرٍ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم نَحْوَ هَذَا الْحَدِيثِ . وَرَوَى شُعْبَةُ عَنْ عَاصِمٍ عَنْ حَفْصَةَ بِنْتِ سِيرِينَ عَنْ سَلْمَانَ بْنِ عَامِرٍ . وَلَمْ يَذْكُرْ فِيهِ عَنِ الرَّبَابِ . وَحَدِيثُ سُفْيَانَ الثَّوْرِىِّ وَابْنِ عُيَيْنَةَ أَصَحُّ . وَهَكَذَا رَوَى ابْنُ عَوْنٍ وَهِشَامُ بْنُ حَسَّانَ عَنْ حَفْصَةَ بِنْتِ سِيرِينَ عَنِ الرَّبَابِ عَنْ سَلْمَانَ بْنِ عَامِرٍ .
Tercemesi:
Bize Kuteybe, ona Süfyân b. Uyeyne, ona Âsım el-Ahvel, ona Hafsa bt. Sîrîn, ona Rebâb, ona da amcası Selmân b. Âmir, Hz. Peygamber'in (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir:
Sizden biri oruc(unu) açacağında hurma ile (açsın). Çünkü o, berekettir. Eğer hurma bulamazsa su ile (açsın). Çünkü, o da temizleyicidir.
(Ayrıca) Nebî (sav) şöyle buyurmuştur:
Fakire sadaka vermek bir sadaka (sevabıdır). Akrabaya (sadaka vermek) ise sadaka (sevâbı) ve akrabalık bağı (sevabı olmak) üzere iki sadaka (sevabıdır).
Bu konuda Abdullah b. Mesud'un hanımı Zeyneb'den, Câbir'den ve Ebu Hureyre'den de hadis nakledilmiştir. Ebu İsa şöyle demiştir: Selmân b. Âmir hadisi, hasen bir hadistir. (Senetteki) Rebâb, Ümmü Râih bt. Suley'dir. (Bu hadisi) aynı şekilde Süfyân es-Sevrî, Âsım'dan, o Hafsa bt. Sîrîn'den, o Rebâb'dan, o da Selmân b. Âmir kanalıyla Nebî'den (sav) bu rivayete benzer (nahv) tarzda nakletmiştir. Şu'be ise Âsım'dan, o Hafsa bt. Sîrîn'den, o da Selmân b. Âmir'den aktarıp (senette) Rebâb'ı zikretmemiştir. Süfyân es-Sevrî ve İbn Uyeyne'nin rivayet ettikleri hadisler daha sahihtir. Aynı şekilde İbn Avn ve Hişâm b. Hassân, onlara Hafsa bt. Sîrîn, ona Rebâb, ona da Selmân b. Âmir aktarımda bulunmuştur.
Açıklama:
Yazar, Kitap, Bölüm:
Tirmizî, Sünen-i Tirmizî, Zekât 26, 3/46
Senetler:
()
Konular:
Bereket, hurmanın bereketi
Oruç, iftar
Sadaka, aileye yapılan harcama
Sadaka, verilecek yerler
Öneri Formu
Hadis Id, No:
281908, T000652-2
Hadis:
حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرٍ مُحَمَّدُ بْنُ بَشَّارٍ حَدَّثَنَا أَبُو دَاوُدَ الطَّيَالِسِىُّ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ بْنُ سَعِيدٍ ح وَحَدَّثَنَا مَحْمُودُ بْنُ غَيْلاَنَ حَدَّثَنَا عَبْدُ الرَّزَّاقِ أَخْبَرَنَا سُفْيَانُ عَنْ سَعْدِ بْنِ إِبْرَاهِيمَ عَنْ رَيْحَانَ بْنِ يَزِيدَ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَمْرٍو عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم قَالَ « لاَ تَحِلُّ الصَّدَقَةُ لِغَنِىٍّ وَلاَ لِذِى مِرَّةٍ سَوِىٍّ » . قَالَ وَفِى الْبَابِ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ وَحُبْشِىِّ بْنِ جُنَادَةَ وَقَبِيصَةَ بْنِ مُخَارِقٍ . قَالَ أَبُو عِيسَى حَدِيثُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَمْرٍو حَدِيثٌ حَسَنٌ . وَقَدْ رَوَى شُعْبَةُ عَنْ سَعْدِ بْنِ إِبْرَاهِيمَ هَذَا الْحَدِيثَ بِهَذَا الإِسْنَادِ وَلَمْ يَرْفَعْهُ . وَقَدْ رُوِىَ فِى غَيْرِ هَذَا الْحَدِيثِ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم « لاَ تَحِلُّ الْمَسْأَلَةُ لِغَنِىٍّ وَلاَ لِذِى مِرَّةٍ سَوِىٍّ » . وَإِذَا كَانَ الرَّجُلُ قَوِيًّا مُحْتَاجًا وَلَمْ يَكُنْ عِنْدَهُ شَىْءٌ فَتُصُدِّقَ عَلَيْهِ أَجْزَأَ عَنِ الْمُتَصَدِّقِ عِنْدَ أَهْلِ الْعِلْمِ وَوَجْهُ هَذَا الْحَدِيثِ عِنْدَ بَعْضِ أَهْلِ الْعِلْمِ عَلَى الْمَسْأَلَةِ .
Tercemesi:
Bize Ebu Bekir Muhammed b. Beşşâr (el-Abdî), ona Ebu Dâvûd et-Tayâlisî, Ona Süfyan b. Said, (T) Bize Ebu Ahmed Mahmud b. Ğaylan (el-Adevî), ona Abdürrezzak (b. Hemmam), ona Süfyan (es-Sevrî), ona Sa'd b. İbrahim (el-Kuraşî), ona Rayhan b. Yezid (el-Âmirî), ona da Abdullah b. Amr'ın rivayet ettiğine göre Hz. Peygamber (sav) şöyle buyurmuştur:"Zengine ve gücü kuvveti yerinde olan kişiye sadaka (alması) helal olmaz."
Tirmizi şöyle demiştir: Bu konuda Ebu Hureyre, Hubşî b. Cünâde ve Kabîsa b. Mühârik'ten de hadis rivayet edilmiştir. Bu Abdullah b. Amr hadisi ise Hasen bir hadistir. Şu'be, bu hadisi Sa'd b. İbrahim'den bu isnadla rivayet etmiş ancak merfu olarak Hz. Peygamber'e (sav) nispet etmemiştir. Hz. Peygamber'den (sav) bu hadisin dışında 'Zengine ve gücü kuvveti yerinde olan kişiye [dilencilik yapmak] istemek helal olmaz.' Kişinin gücü kuvveti yerinde ama muhtaç durumda olduğu ve yanında hiçbir şey bulunmadığı zaman kendisine zekat verilirse ilim ehline göre zekat ödemekle mükellef olan kişi zekatını ödenmiş ecri alır. Bu hadisin açıklaması, ilim ehlinden kimilerine göre sadaka istemek (dilenmek) şeklindedir."
Açıklama:
Yazar, Kitap, Bölüm:
Tirmizî, Sünen-i Tirmizî, Zekât 23, 3/42
Senetler:
1. Ebu Muhammed Abdullah b. Amr es-Sehmî (Abdullah b. Amr b. Âs b. Vail b. Haşim)
2. Rayhan b. Yezid el-Amirî (Rayhan b. Yezid)
3. Ebu İshak Sa'd b. İbrahim el-Kuraşi (Sa'd b. İbrahim b. Abdurrahman b. Avf)
4. Süfyan es-Sevrî (Süfyan b. Said b. Mesruk b. Habib b. Rafi')
5. Ebû Dâvûd et-Tayâlîsî (Süleyman b. Davud b. Cârûd)
6. Muhammed b. Beşşâr el-Abdî (Muhammed b. Beşşâr b. Osman)
Konular:
Zekat, gücü ve kuvveti yerinde olana zekat verilir mi?
Zekat, kimlere zekat verilebilir?
Zengin, Zenginlik, zenginliğin ölçüsü (ve değişen şartlar)
Giriş