حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ يُوسُفَ أَخْبَرَنَا مَالِكٌ عَنْ زَيْدِ بْنِ أَسْلَمَ عَنْ عِيَاضِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سَعْدِ بْنِ أَبِى سَرْحٍ الْعَامِرِىِّ أَنَّهُ سَمِعَ أَبَا سَعِيدٍ الْخُدْرِىَّ - رضى الله عنه - يَقُولُ كُنَّا نُخْرِجُ زَكَاةَ الْفِطْرِ صَاعًا مِنْ طَعَامٍ ، أَوْ صَاعًا مِنْ شَعِيرٍ ، أَوْ صَاعًا مِنْ تَمْرٍ ، أَوْ صَاعًا مِنْ أَقِطٍ ، أَوْ صَاعًا مِنْ زَبِيبٍ .

Bize Abdullah b. Yusuf, ona Malik, ona Zeyd b. Eslem, ona İyâz b. Abdullah b. Sa'd b. Ebu Serh el-Âmirî, ona da Ebu Saîd el-Hudrî (ra) şöyle demiştir:
Biz fıtır sadakası olarak bi sa' miktarı (3,264 kg. civarı) yiyecek (buğday) veya arpa veya kuru hurma veya kurutulmuş yoğurt veya kuru üzüm verirdik.

Açıklama: Hadisin metnindeki "yiyecek" diye çevirdiğimiz "ta'âm" sözcüğünün ne anlama geldiğine dair çeşitli görüşler kaydedilmektedir. Hattâbî, kayıt konulmaksızın kullanıldığında ta'âm sözcüğünün "buğday" anlamına geldiğini ifade etmiştir. Ancak İbnü'l-Münzir bu yorumu benimsememiş, hadisin başka bir tarikindeki "bizim ta'âmımız/yiyeceğimiz arpa, kuru üzüm, kurutulmuş yoğurt ve kuru hurma idi" ek bilgisine dayanarak ta'âmın buğdaya indirgenemeyeceğini vurgulamıştır.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Zekât 73, 1/489

حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ السَّكَنِ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ جَهْضَمٍ حَدَّثَنَا إِسْمَاعِيلُ بْنُ جَعْفَرٍ عَنْ عُمَرَ بْنِ نَافِعٍ عَنْ أَبِيهِ عَنِ ابْنِ عُمَرَ - رضى الله عنهما - قَالَ فَرَضَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم زَكَاةَ الْفِطْرِ صَاعًا مِنْ تَمْرٍ، أَوْ صَاعًا مِنْ شَعِيرٍ عَلَى الْعَبْدِ وَالْحُرِّ ، وَالذَّكَرِ وَالأُنْثَى ، وَالصَّغِيرِ وَالْكَبِيرِ مِنَ الْمُسْلِمِينَ ، وَأَمَرَ بِهَا أَنْ تُؤَدَّى قَبْلَ خُرُوجِ النَّاسِ إِلَى الصَّلاَةِ .

Bize Yahya b. Muhammed b. Seken, ona Muhammed b. Cehdam, ona İsmail b. Cafer, ona Ömer b. Nâfi', ona babası (Nâfi' Mevla İbn Ömer), ona da İbn Ömer (r.anhüma) şöyle rivayet etmiştir:
Rasulullah (sav) fıtr sadakasını, köle, hür, erkek, kadın, küçük, büyük bütün Müslümanlara, kuru hurma ya da arpadan bir sâ'( yaklaşık 3,264 kg) olarak verilmesini farz kıldı ve insanlar bayram namazına gitmeden önce bu sadakanın verilmiş olmasını emretti.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Zekât 70, 1/489

حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ يُوسُفَ أَخْبَرَنَا مَالِكٌ عَنْ نَافِعٍ عَنِ ابْنِ عُمَرَ - رضى الله عنهما - أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فَرَضَ زَكَاةَ الْفِطْرِ صَاعًا مِنْ تَمْرٍ ، أَوْ صَاعًا مِنْ شَعِيرٍ ، عَلَى كُلِّ حُرٍّ أَوْ عَبْدٍ ، ذَكَرٍ أَوْ أُنْثَى ، مِنَ الْمُسْلِمِينَ.

Bize Abdullah b. Yusuf, ona Malik, ona Nâfi, ona da İbn Ömer (r.anhuma) şöyle rivayet etmiştir:
Peygamber (sav) fıtır sadakasını, hür veya köle, erkek veya kadın her Müslümana, kuru hurma veya arpadan bir sa' miktarı (3,264 kg. civarı) olmak üzere farz kıldı.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Zekât 71, 1/489

حَدَّثَنَا آدَمُ حَدَّثَنَا حَفْصُ بْنُ مَيْسَرَةَ حَدَّثَنَا مُوسَى بْنُ عُقْبَةَ عَنْ نَافِعٍ عَنِ ابْنِ عُمَرَ - رضى الله عنهما - أَنَّ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم أَمَرَ بِزَكَاةِ الْفِطْرِ قَبْلَ خُرُوجِ النَّاسِ إِلَى الصَّلاَةِ .

Bize Adem, ona Hafs b. Meysera, ona Musa b. Ukbe, ona Nâfi, ona da İbn Ömer şöyle rivayet etmiştir:
Hz. Peygamber (sav), fıtır sadakasının, insanlar bayram namazına başlamadan önce, verilmesini emretmiştir.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Zekât 76, 1/490

حَدَّثَنَا مُعَاذُ بْنُ فَضَالَةَ حَدَّثَنَا أَبُو عُمَرَ عَنْ زَيْدٍ عَنْ عِيَاضِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سَعْدٍ عَنْ أَبِى سَعِيدٍ الْخُدْرِىِّ - رضى الله عنه - قَالَ كُنَّا نُخْرِجُ فِى عَهْدِ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَوْمَ الْفِطْرِ صَاعًا مِنْ طَعَامٍ . وَقَالَ أَبُو سَعِيدٍ وَكَانَ طَعَامَنَا الشَّعِيرُ وَالزَّبِيبُ وَالأَقِطُ وَالتَّمْرُ .

Bize Muaz b. Fadâle, ona Ebu Ömer, ona Zeyd, ona İyâz b. Abdullah b. Sa'd'ın naklettiğine göre Ebu Said el-Hudri (ra) şöyle demiştir:
Biz Rasulullah (sav) zamanında fitrelerimizi, bayram günü, temel gıda maddelerinden bir sa' miktarında (3,264 kg. civarında) verirdik.
Ebu Said der ki: "O zamanlar bizim temel gıda maddelerimiz arpa, kuru üzüm, kurutulmuş yoğurt ve hurma idi."

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Zekât 76, 1/490

حَدَّثَنَا مُسَدَّدٌ حَدَّثَنَا يَحْيَى عَنْ عُبَيْدِ اللَّهِ قَالَ حَدَّثَنِى نَافِعٌ عَنِ ابْنِ عُمَرَ - رضى الله عنه - قَالَ فَرَضَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم صَدَقَةَ الْفِطْرِ صَاعًا مِنْ شَعِيرٍ ، أَوْ صَاعًا مِنْ تَمْرٍ عَلَى الصَّغِيرِ وَالْكَبِيرِ وَالْحُرِّ وَالْمَمْلُوكِ .

Bize Müsedded, ona Yahya, ona Ubeydullah, ona Nâfi'nin naklettiğine göre İbn Ömer (ra) şöyle demiştir:
Rasulullah (sav), bir sa' miktarı (3,264 kg. civarı) arpa veya kuru hurmadan verilmek üzere fıtır sadakasını çocuk, yetişkin, hür, köle tüm herkese farz kılmıştır.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Zekât 78, 1/490

حَدَّثَنَا قَبِيصَةُ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ عَنْ زَيْدِ بْنِ أَسْلَمَ عَنْ عِيَاضِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَبِى سَعِيدٍ - رضى الله عنه - قَالَ كُنَّا نُطْعِمُ الصَّدَقَةَ صَاعًا مِنْ شَعِيرٍ .

Bize Kabîsa, ona Süfyan, Zeyd b. Eslem, ona da İyaz b. Abdullah, ona da Ebu Saîd el-Hudrî (ra) şöyle rivayet etmiştir:
Biz fıtır sadakasını arpadan bir sâ' miktarı (3,264 kg. civarı) yedirirdik (verirdik).

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Zekât 72, 1/489

حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ يُونُسَ حَدَّثَنَا اللَّيْثُ عَنْ نَافِعٍ أَنَّ عَبْدَ اللَّهِ قَالَ أَمَرَ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم بِزَكَاةِ الْفِطْرِ ، صَاعًا مِنْ تَمْرٍ ، أَوْ صَاعًا مِنْ شَعِيرٍ . قَالَ عَبْدُ اللَّهِ - رضى الله عنه - فَجَعَلَ النَّاسُ عِدْلَهُ مُدَّيْنِ مِنْ حِنْطَةٍ .

Bize Ahmed b. Yunus, ona Leys, ona Nâfi, ona da Abdullah şöyle demiştir:
Hz. Peygamber (sav) fıtır sadakasını bir sa' miktarı (3,264 kg. civarı) kuru hurma veya arpa olarak verilmesini emretti.
Abdullah der ki: İnsanlar iki müd (3,264 kg. civarı) buğdayı ona bir sa' miktarı hurma veya arpaya denk saydılar.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Zekât 74, 1/489

حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ مُنِيرٍ سَمِعَ يَزِيدَ الْعَدَنِىَّ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ عَنْ زَيْدِ بْنِ أَسْلَمَ قَالَ حَدَّثَنِى عِيَاضُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ أَبِى سَرْحٍ عَنْ أَبِى سَعِيدٍ الْخُدْرِىِّ - رضى الله عنه - قَالَ كُنَّا نُعْطِيهَا فِى زَمَانِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم صَاعًا مِنْ طَعَامٍ ، أَوْ صَاعًا مِنْ تَمْرٍ ، أَوْ صَاعًا مِنْ شَعِيرٍ ، أَوْ صَاعًا مِنْ زَبِيبٍ ، فَلَمَّا جَاءَ مُعَاوِيَةُ وَجَاءَتِ السَّمْرَاءُ قَالَ أُرَى مُدًّا مِنْ هَذَا يَعْدِلُ مُدَّيْنِ .

Bize Abdullah b. Münir, ona Yezid el-Adenî, ona Süfyan, ona Zeyd b. Eslem, ona İyâz b. Abdullah b. Ebu Serh'in naklettiğine göre Ebu Said el-Hudrî (ra) şöyle demiştir:
Hz. Peygamber (sav) devrinde fitreyi bir sa' miktarı (3,264 kg. civarı) yiyecek (buğday) veya kuru hurma veya arpa ya da kuru üzüm olarak veriyorduk. Ancak Muaviye, (hilâfet makamına) gelip de Şam buğdayı piyasaya çıkınca şöyle dedi: "Bir müd (yarım sa') Şam buğdayının (diğerlerinin) iki müd (bir sa') miktarına denk olduğu görüşündeyim."

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Zekât 75, 1/489

حَدَّثَنَا أَبُو النُّعْمَانِ حَدَّثَنَا حَمَّادُ بْنُ زَيْدٍ حَدَّثَنَا أَيُّوبُ عَنْ نَافِعٍ عَنِ ابْنِ عُمَرَ - رضى الله عنهما - قَالَ فَرَضَ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم صَدَقَةَ الْفِطْرِ - أَوْ قَالَ رَمَضَانَ - عَلَى الذَّكَرِ وَالأُنْثَى ، وَالْحُرِّ وَالْمَمْلُوكِ ، صَاعًا مِنْ تَمْرٍ أَوْ صَاعًا مِنْ شَعِيرٍ ، فَعَدَلَ النَّاسُ بِهِ نِصْفَ صَاعٍ مِنْ بُرٍّ . فَكَانَ ابْنُ عُمَرَ - رضى الله عنهما - يُعْطِى التَّمْرَ ، فَأَعْوَزَ أَهْلُ الْمَدِينَةِ مِنَ التَّمْرِ فَأَعْطَى شَعِيرًا ، فَكَانَ ابْنُ عُمَرَ يُعْطِى عَنِ الصَّغِيرِ وَالْكَبِيرِ ، حَتَّى إِنْ كَانَ يُعْطِى عَنْ بَنِىَّ ، وَكَانَ ابْنُ عُمَرَ - رضى الله عنهما - يُعْطِيهَا الَّذِينَ يَقْبَلُونَهَا ، وَكَانُوا يُعْطُونَ قَبْلَ الْفِطْرِ بِيَوْمٍ أَوْ يَوْمَيْنِ .

Bize Ebu Numan, ona Hammad b. Zeyd, ona Eyüb, ona da Nâfi'nin naklettiğine göre İbn Ömer (r.anhüma) şöyle demiştir:
Hz. Peygamber (sav), fıtır sadakasını -Ramazan sadakası da demiş olabilir- kuru hurma veya arpadan bir sa' miktarında (3,264 kg. civarında verilmek üzere) hür veya köle, erkek veya kadın herkese farz kılmıştır. İnsanlar bu miktarı yarım sa' miktarı buğdaya denk kabul etti. İbn Ömer (r.anhüma), fitreyi hurma olarak vermeyi (tercih ederdi ama) Medine halkı hurma bulamaz hale geldiğinde arpa olarak verirdi. Yine İbn Ömer (bakımını gözettiği) yetişkin ve çocukların (herkesin) fitresini verirdi, hatta benim çocuklarımın fitresini bile. İbn Ömer fitreyi, alma hakkına sahip kişilere verirdi. Fitreyi bayram gününden bir veya iki gün önce verirlerdi.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Zekât 77, 1/490