Biyografisi: Numan b. Beşir, Ensâr’dan Hazrec kabilesine mensuptur. Hicretten on dört ay sonra (Rebiülahir 2/Ekim 623) yani Hz. Peygamber’in vefatından sekiz yıl önce Medine’de doğdu. Babası, Medineli ilk Müslümanlardan olan sahâbî Beşir b. Sa’d; annesi ise meşhur sahâbî Abdullah b. Revâha’nın kız kardeşi Amra bt. Revâha’dır. Amcası sahâbeden Semmâk b. Sa’d’dır. Hicretten sonra doğan Medineli çocukların ilkidir. Doğduğunda annesi onu alarak Hz. Peygamber’e götürüp tahnik yaptırmıştır.
Numan'ın babası Beşîr (ö. 12/633), Halid b. Velid’in komuta ettiği seferde şehit olmuştur. Babası vefat ettiğinde Numan, on yaşlarındaydı.
Hz. Osman’ın şehit edildiğini bildiren mektup ile kanlı gömleğini Muâviye’ye o götürdü. Muaviye tarafından, önce Suriye ve el-Cezîre valiliklerine, ardından da doğunun kilidi kabul edilen Kûfe valiliğine tayin edildi. Güçlü ve dirayetli yaklaşımlarıyla valilik görevini ifa etti. Ancak Hz. Hüseyin’i desteklediği için Yezid’in emriyle görevden alındı.
Görevden azledilince Dımaşk’a yerleşti. Fıkıhtaki mahareti nedeniyle Dımaşk kadılığına atandı. Abdullah b. Zübeyr, Emevîlere karşı halifeliğini ilan ettiğinde onun yanına geçti ve yaptığı tercihle Humus âmilliğine tayin edildi. Kısa bir süre sonra Mercirâhıt’ı kazanan Mervan b. Hakem, Hıms’a yöneldi ve oldukça politize olan halkın çıkardığı isyandan kaçmaya çalıştıysa da Hıms’ın köylerinde yakalanarak cezalandırılarak 65 (684) yılında Hıms’ın Bîrîn köyünde öldürüldü.
Yaşının küçüklüğü nedeniyle Hz. Peygamber’den çok az söz işiten Nu’man, bir hadis dışında diğerlerini dayısı Abdullah b. Revaha, Hz. Âişe ve Hz. Ömer’den nakletmiştir. Naklen aktardığı hadisleri "Rasulullah şöyle buyurdu ki" lafızlarıyla bildirmeye gayret etti. Ondan rivayet edilen beş hadisin birisi Buhârî’de geriye kalanları da Müslim’in sahihinde yer aldı. Rivayetleri oğulları Muhammed, Humeyd, Yezîd ve Beşîr, mevlası Habîb b. Sâlim ile Hafs b. Sâbit, Abdullah b. Kays el-Lahmî, eş-Şâ’bî, Humeyd b. Abdurrahman, Heyseme, Simâk b. Harb, Sâlim b. Ebî Ca’d, Ebû İshâk es-Sebî'i, Ebû Kılâbe el-Cermî, Abdülmelik b. Umeyr ve diğerleri tarafından aktarılmıştır.
en-Nuʻman b. Beşir’in Çocukları:
1- Abdullah: Künyesini [Ebû Abdullah] bu oğlundan almıştır. Küçük yaşta ölmüştür.
2- Muhammed
3- Emetüllah
4- Habîbe
Bunların annesi, el-Hâris b. el-Hazrecoğullarından Ümmü Abdullah bt. Amr b. Cerve’dir.
5- Yezîd
6- Ebân
7- Ümmü Ebân: Haccâc b. Yusuf bununla evlenmiştir.
Son üçünün annesi, Nâile bt. Beşîr b. Umâre b. Hassân b. Cebbâr b. Kurt’tur ki, bu kadın Kelb kabilesinin Benî Mâviye boyunun Benî Cebbâr koluna mensuptur.
8- el-Velîd
9- Yahya
10- Beşîr
Son üçünün annesi, ümmü veleddir.
11- Ümmü Muhammed: Adı Humeyde olan bu kızla Ravh b. Zinbâ el-Cüzâmî evlenmiştir. Annesi Leylâ bt. Hâni b. el-Esved’dir ki, bu kadın önce Kinde’nin Benî el-Hâris boyuna mensuptur.
12- Amre: el-Muhtâr b. Ebû Ubeyd es-Sekafî ile evlenmiştir. Musʻab b. ez-Zübeyr’in öldürdüğü kadındır. Annesi Leylâ bt. Hâni el-Kindî’dir.
Kaynak 1# Ahbârü’l-kudât, , 3/102
Kaynak 2# es-Sikât, , 1/148
Kaynak 3# Kitabü't-Tabakâti'l-kebîr, , 6/122
Kaynak 4# Tabakâtü Halife b. Hayyât, , 1/229
Kaynak 5# Üsdü’l-ğâbe fi ma’rifeti’s-sâhâbe, , 5/310
Notlar: Henüz daha 11-12 yaşlarındayken Rasulullah'ın emriyle İbranice öğrendi.
Ashabın içerisinde feraizi en iyi bilen kişiydi.
Hz. Ebu Bekir Kur'an'ı cem' faaliyetinde onu görevlendirmiştir. Daha Sonra Hz. Osman'ın Kur'an'ı çoğaltmak için oluşturduğu komisyonda da yine Zeyd b. Sabit vardı.
İnsanlar Zeyd b. Sabit'e çokça sorular sorardı, o da bunlara cevap verirdi. Ancak cevaplarının yazıya geçirilmesinden hoşlanmaz ve "bunlar sadece benim ictihadım" derdi.